Windows'tan başka bilgisayar yazılımı var mı?

Alıntı

AstroJenn adlı kullanıcıdan alıntı

Windowstan başka bilgisayar yazılımı varmı ?

Windows'tan Pardus'a geçiş


Bu yazı bilgisayar kullanmaya Windows ile başlamış olan ve uzun süreler Windows üzerinde çalışan kişilerin Pardus'a geçişlerini kolaylaştırmak için hazırlanmıştır.
Yazının gövdesini oluşturan Windows'ta bulunan araç ve özelliklerin Pardus'taki karşılıkları konusuna geçmeden önce, bundan sonra adını sıkça duyacağınız Linux ve Özgür yazılım kavramları üzerinde durulacak sonrasında masaüstüne geçilecektir.

Linux nedir ?


Bugün birçok kullanıcı Windows kullanarak bilgisayarla tanıştı ve bilgisayar denilince akıllara Windows geldi. Halbuki Linux, uluslararası bir gönüllü ordusu tarafından 1991 yılından bugüne geliştirilmeye devam edilmekte ve sunucu piyasasında büyük ticari başarılara da imza atmaktadır.Linux çekirdeği, birçok donanıma destek veren, bilgisayar ile asıl iletişimi sağlayan, işletim sisteminin temel parçasıdır. Ancak bu çekirdek tek başına bir işletim sistemi olarak düşünülemez. Linux'u masaüstünde kullanılabilir hale getiren, çekirdek etrafında toplanmış özgür yazılımlar topluluğudur.
İşte bu Linux çekirdeği ve diğer özgür yazılımları bir araya getirerek kullanıcılar tarafından kolayca kurulup kullanılabilen bir işletim sistemi haline getiren,Pardus gibi çeşitli Linux dağıtımlarıdır. Günümüzde farklı ihtiyaçlara yönelik çok sayıda Linux dağıtımı vardır. Tüm bu sistemler, Linux çekirdeğini kullandıkları için Linux olarak adlandırılırlar.
Kullanıcılar için Linux dağıtımlarının asıl görünen yüzü, dağıtımın kullandığı masaüstü ortamıdır. Masaüstü ortamı bilgisayarların grafiksel arayüzle kullanılmasını sağlayan, bir pencere yöneticisini ve çeşitli masaüstü uygulamalarını barındıran yazılım paketlerine verilen addır. Linux için yazılmış, en yaygın kullanılan masaüstü ortamları KDE ve Gnome'dur.


Pardus nedir?

Ana madde: PardusPardus, TÜBİTAK-BİLGEM bünyesinde yürütülen, Linux tabanlı bir işletim sistemi geliştirme projesidir. Pardus sistemi içinde;

• Linux çekirdeği
• KDE masaüstü ortamı
• Pardus projeleri
• Yaygının kullanılan diğer bazı özgür yazılımlar (LibreOffice, Mozilla Firefox, Gimp gibi) yer almaktadır.

Pardus'ta, KDE masaüstü ortamını kullanılmaktadır. KDE, içinde barındırdığı uygulamaların çeşitliliği ve Pardus sistem bütünlüğü bakımından diğer masaüstü ortamlarına göre daha geniş özellikler ve kullanım ortamı sunmaktadır. ÇoMaK projesi kapsamında diğer masaüstü ortamları da Pardus'a uyarlanmaktadır.
Pardus'u diğer Linux dağıtımlarından ayıran temel bileşenleri özgün Pardus projeleridir. Bunlar, Pardus geliştirici ekibi tarafından geliştirilmiştir ve paket yönetimi, çeşitli sistem yönetimi amaçlı uygulama ve teknolojilerdir.


Özgür Yazılım nedir?

Ana madde: Özgür yazılımÖzgür Yazılım (Free Software) kavramı, kullanıcıların yazılımı çalıştırma, kopyalama, dağıtma, üzerinde çalışma, değiştirme ve geliştirme özgürlükleriyle ilgili bir kavramdır. Özgür yazılımlar çoğunlukla ücretsiz olsalar da ücretsiz olmak zorunda değildirler yani Özgür Yazılım, Bedava Yazılım demek değildir.
Pardus projeleri ve beraberinde gelen hemen hemen tüm yazılımlar (Linux çekirdeği, KDE masaüstü ortamı dahil) birer özgür yazılımdır.
En sık rastlanan üç özgür lisans ([1]) şunlardır: GNU Genel Kamu Lisansı (GPL), BSD Lisansı, Artistic License
Bu lisansların sahip olduğu ortak özelliklerin bazıları şunlardır:

• Yazılımı istediğiniz sayıda makineye kurabilirsiniz.
• Yazılımın istediğiniz sayıda kopyasını çıkarabilir ve istediğiniz herhangi birine verebilirsiniz (sahipli yazılımlar ise ücretsiz olsalar dahi kopyalamaya genellikle izin vermezler).
• Bir özgür yazılımın nasıl işlediğini istediğiniz gibi inceleyip, isterseniz yazılma amacının dışındaki bir ihtiyacınıza uyarlayabilirsiniz.(Doğal olarak bunun için kaynak kodların erişilmesine ihtiyaç vardır. Bütün özgür yazılımların kaynak kodları açıktır).
• Bir özgür yazılımı, istediğiniz şekilde dağıtabilirsiniz, başkalarıyla paylaşabilirsiniz ve hatta yazılımı satabilirsiniz.

Bu özgürlüklerle beraber söz konusu ürünün ilk kaynağının belirtilmesi gerekmektedir.
Özgür Yazılım (Free Software), çoğu zaman Açık Kaynak Kodlu Yazılım (Open Source Software) ile karıştırılıyor. Bütün özgür yazılımlar açık kaynak kodludur ama bütün açık kaynak kodlu yazılımlar özgür yazılım olmayabilir.


Pardus masaüstü

Bu bölümde ilk defa Pardus kullanacak bir Windows kullanıcısının alışkanlıklarından yola çıkarak kısa ve teknik bilgi içermeyen bir bilgilendirme ve doğru yönlendirme yapmak hedeflenmiştir.


Masaüstü: Plasma çalışma alanı


Plasma çalışma alanı klasik masaüstü kavramını temelden değiştirmiştir. Plasma çalışma alanında masaüstünde bulunan tüm öğeler plasma teknolojisi ile geliştirilmiş birer "programcık"tır. Masaüstü duvar kağıdı, uygulama başlatma menüleri, paneller ve panellerde bulunan görev çubuğu gibi araçlar da buna dahildir. Plasma'nın özellikleri ve kullanımı konusunda ayrıntılı bilgi için Masaüstü ayarları maddesine bakınız.


Görev Çubuğu: Panel

Windows'taki Görev Çubuğu'nun Pardus'taki karşılığı Paneldir. Panel, Plasma çalışma alanının bir parçasıdır. Paneldeki her bir eleman, panele eklenip çıkarılabilen birer programcıktır. Panelin sağ başında bulunan düğmeyi kullanarak panele programcık ekleyip çıkarabilir ve panele ilişkin her türlü ayarlamayı yapabilirsiniz. Konu ile ilgili geniş bilgi için Masaüstü ayarları maddesine bakınız.



Başlat menüsü: Uygulama Başlatma menüsü

Windows'taki Başlat menüsünün Pardus'taki karşılığı bir plasma programcığıdır ve genellikle Pardus menüsü olarak bahsedilir. Pardus ile birlikte üç farklı başlatma programcığı gelir. Bunlardan Uygulama Başlatma Menüsü veya Uygulama Başlatıcısı Kaptan ile seçilerek öntanımlı olarak ayarlanabilir. Geniş bilgi için Masaüstü ayarları maddesine bakınız.


Dosya yöneticisi: Dolphin

Dosya sisteminde, klasörlerde gezinti için KDE masaüstünde öntanımlı olarak Dolphin dosya yöneticisi kullanılmaktadır. Pardus 2008 ve önceki sürümlerde ön tanımlı dosya yöneticisi olarak kullanılan Konqueror da ikinci bir seçenek olarak kullanılabilmektedir.


Bilgisayarım

Pardus, masaüstü yönetimi konusunda da Windows kullanıcılarına ilk bakışta yabancı görünür ancak, birkaç püf noktayı anlayan bir kullanıcı için sezgisel yönelimli çok basit bir kullanımı vardır. Windows masaüstündeki Bilgisayarım simgesinin işlevsel olarak Pardus'ta tam bir karşılığı olmamakla birlikte bu işlevi Dolphin dosya yöneticisi karşılamaktadır. Pardus'ta bilgisayarınızdaki herhangi bir klasöre çift tıklayarak Dolphin dosya yöneticisini açabilirsiniz. Dolphin arayüzünde sol tarafta bulunan Konumlar paneli aracılığıyla bilgisayarınızdaki sabit disk bölümlerine, USB belleklere, CD/DVD gibi ortamlara kolayca ulaşabilirsiniz ve sistemden kaldırabilirsiniz. Ayrıca sistem çekmecesindeki Aygıt Bildirici programcığı üzerinden, çıkarılabilir aygıtlara kolay yoldan erişebilirsiniz.

Unutmayın CD/DVD sürücünüz içinde herhangi bir disk takılı değil ise Dolphin'de CD/DVD ile ilgili herhangi bir seçenek göremezsiniz. Ayrıca Dolphin dosya yöneticisinde, depolama aygıtlarının Windows'taki gibi C: ya da D: gibi harfler ile adlandırılmadığını göreceksiniz.


Dosya dizin hiyerarşisi

Windows sistemlerde, her bir veri depolama aygıtının kendi kök dizinleri vardır (C, D dizinleri gibi), UNIX ve Linux sistemlerde ise tek bir kök dizin vardır. Bu durum Windows kullanıcılarının ilk anda anlamakta en çok zorlandıkları konudur. Bu nedenle yeni kullanıcılar, belgelerini ve diğer disk bölümlerini nerede arayacaklarını bilemeyebilir.
Pardus gibi Linux temelli işletim sistemlerinde tek bir tek kök dizin vardır. Tüm dosya ve dizinler tüm dosya ve dizinler "/" işaretiyle gösterilen kök dizinden başlayarak dallanıp budaklanır. Sabit disk bölümleri, USB bellek, CD/DVD gibi çeşitli depolama ortamlarına yukarıda anlatıldığı gibi Dolphin dosya yöneticisindeki Konumlar çubuğu üzerinden kolayca erişilebileceği gibi dizin hiyeraşisinde /media ya da /mnt dizinleri üzerinden de ulaşılabilir.

Kök dizin altında bulunan "home" dizini içinde, sistemdeki her bir kullanıcı için kullanıcı adını taşıyan bir dizin bulunur. Örneğin /home/ali altında "ali" kullanıcısına ait dosyalar bulunur. Linux dünyasında bu dizinlere o kullanıcının "Ev Dizini" denilir. Kullanıcı, parolasıyla sisteme giriş yaptıktan itibaren gerçekleştirdiği her işlemi pratikte bu dizinde gerçekleştirir. Oynanan oyunların puanları, İnternet geçmişi, sohbet kayıtları, kişisel dosyalar ve hatta arka plan resimleri, temalar ve benzeri ayarlar da her kullanıcıya ayrı ayrı ayrılmış bu alanda saklanır. Böylece hiçbir kullanıcı bir diğerinin seçimlerini değiştiremez ve diğer kullanıcıların özel dosyalarına erişemez.
Kullanıcı ev dizininiz içindeki bu türden ayar dosyaları birer gizli dosya olduğu için ilk bakışta göremezsiniz. Gizli dosyaları nasıl görünür hale getirebileceğinizi öğrenmek için alttaki konu başlığını okuyunuz.
Linux'un dizin hiyerarşisi hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz dosyalar ve dizinler maddesine bakabilirsiniz.


Gizli dosyalar

Windows'ta olduğu gibi Pardus'da da normal ayarlar ile göremediğimiz gizli dosyalar vardır. Pardus'ta gizli dosyaları görüntülemek için Dolphin dosya yöneticisinde Görünüm > Gizli Dosyaları Göster yolu izlenir. Eğer bir dizin ve altındaki tüm dizinler için gizli dosyaları görünür hale getirmek istiyorsanız ya da bilgisayardaki tüm dizinlerdeki gizli dosyaları görünür hale getirmek istiyorsanız bunun için gerekli ayarlamayı “Görünüm > Görünüm Özelliklerini Ayarla” yolunu izleyerek gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca Pardus'ta Windows'tan farklı olarak gizli dosyaların isimlerinin başında nokta bulunmaktadır.


Program kurulumu


Pardus, farklı mimarisiyle kendine özgü hazırlanmış programlarla çalışır. Bu programlar için de öncelikli kaynak olarak Pardus'un İnternet deposu bulunur. Bu, kullanıcılara sistemle son derece uyumlu, başka programlarla ortak çalışma yetenekleri en üst düzeyde olan yeni olanaklar sunar. İşleyişe yine Windows kullanıcıları açısından bakılacak olursa, EXE biçimindeki programlar doğrudan çalışmaz. Bununla birlikte sistem kurulduğu anda kullanıcılarına ofis programlarından medya oynatıcılarına, fotoğraf albümlerinden İnternet araçlarına, CD/DVD yazdırma aracından PDF okuyucuya kadar uzanan binlerce paket sağlar. Bu yüzden Windows kullanıcılarının "İşletim sistemini kurdum, şimdi programlarımı kurayım" alışkanlığını tekrarlamadan önce menüde bir dolaşmalarında fayda var...
Pardus DVD'si ile birlikte kurulu gelen programların yanı sıra farklı ihtiyaçlara yönelik 3 boyutlu canlandırma, web programlama, vektörel çizim, video düzenleme, oyunlar gibi akla gelebilecek her türde yazılım Pardus'un İnternet deposunda hazır bekler. Tüm bu programları alttaki başlıkta anlatılan Paket Yöneticisi aracılığıyla kurabilirsiniz.


Program ekle, güncelle ya da kaldır

Pardus'ta paket (yazılım) kurma, güncelleme ve kaldırma işlemleri Paket Yöneticisi aracılığıyla yapılır. Paket Yöneticisi Pardus'un yazılım depolarında arama yaparak bulduğunuz paketleri kurmanızı, bilgisayarınızda var olan paketlerin yeni sürümleri çıkmışsa güncellemenizi ve gerek duymadığınız yazılımları bilgisayarınızdan kaldırmanızı sağlar.
Pardus için sistemle son derece uyumlu hale getirilmiş bu programların Pardus depolarından kurulması önerilen ve desteklenen çalışma modelidir. Yine de vazgeçilmez olarak .exe biçimindeki bir Windows programına ihtiyacınız varsa Wine uygulaması bir çözüm olabilir. Wine, .exe biçiminin ait olduğu Windows platformunun mimarisini öykünen bir uygulama katmanıdır. Basit programların, özellikle de sınırlı sonuçlar almaya yönelik, belirli bir çıktı ihtiyacı için çalıştırılması gereken programların çalıştırılması olanağını sunabilir. Ancak Wine, çalıştırdığı her programın düzgün ve beklenen performansta çalışacağını garanti etmez.
Bu noktada hatırlatılması önemli bir nokta: Pardus'un belirli bir alternatif sunduğu durumlarda, Wine ile Windows ortamına ait programları çalıştırmaya çalışmak verimli bir yöntem olmaz. Örneklemek gerekirse, MSN hesabına bağlanmak için Kopete, Emesene, Pidgin gibi programlar varken, Windows Live Messenger programını Wine ile çalıştırmak tercih edilmelidir. Her program belirli bir platformda daha başarılı sonuçlar vermeye yönelik özel ayarlar ve avantajlarla gelir.
Paket depolarında bulunmayan yazılımların kurulması ve daha geniş bilgi için Pardus'ta yazılım kurma sayfasını inceleyebilirsiniz.
Windows'ta sıkça kullanılan bazı programların Pardus'taki karşılıklarını öğrenmek için Windows'ta kullanılan bazı programların Pardus eşdeğerleri başlığına bakınız.


Denetim Masası: Sistem Ayarları


Windows'ta kullanılan Denetim Masası'nın Pardus'taki karşılığı Sistem Ayarları'dır. Dil ve erişebilirlik ayarları, kullanıcı hesapları, fare/klavye gibi donanımların ayarlanması, ağ ve İnternet ayarlarının yapılması, masaüstü simgelerinden açılış ekranına kadar görünüm özelliklerinin değiştirilmesi gibi aklınıza gelebilecek her türlü ayarlama işlemleri buradaki seçenekler üzerinden gerçekleştirilmektedir.


Pardus ile çalışmak

İnternet araçları

İnternet'te gezinmek - İnternette gezinmek için Pardus ile birlikte popüler web tarayıcı Mozilla Firefox kurulu gelmektedir. Binlerceeklenti desteğine sahip Firefox'u eklentiler aracılığıyla tamamen ihtiyaçlarınıza göre özelleştirebilirsiniz ve yüzlerce tema arasından dilediğinizi seçip görünümünü değiştirebilirsiniz. Alternatif bir tarayıcı arayacak olursanız paket depolarında Chromium 'dan Opera'ya kadar çok sayıda web tarayıcıyı bulabilirsiniz.
E-posta okumak - E-postalarınızı indirmek, hesaplara ya da listelere göre organize etmek, spam filtresi ile istenmeyen e-postaları ayıklamak ve ihtiyaç duyabileceğiniz birçok posta hizmeti için Pardus ile kurulu gelen KMail kullanabilirsiniz. KMail aynı zamanda "Ofis Araçları" altında bulacağınız Kontact adlı kişisel bilgi yönetim yazılımının bir parçası olarak da çalışabilmektedir. Alternatif arayacak olursanız dünya çapında yaygın kullanılan, platform bağımsız Mozilla Thunderbird'ü paket depolarından kolayca yükleyip kullanabiliriniz.
Sohbet / Anında Mesajlaşma - MSN Messenger, ICQ, Jabber (Google Talk), AOL, Yahoo! gibi popüler servislerin yanı sıra IRC sohbet odalarına girmek için ya da GaduGadu istemcisi kullanıcılarıyla haberleşmek için Kopete'yi kullanabilirsiniz. Her zaman olduğu gibi paket depolarında pek çok alternatif bulmanız mümkün, bunlardan Emesene, Pidgin ve aMSN öne çıkan yazılımlardan birkaçıdır.
Ayrıca VoIP teknolojisini kullanarak kullanıcıları arasında ücretsiz, sabit telefonlar ile ücretli olarak görüşmeye olanak tanıyan Skype'ı Pardus'ta kullanabilirsiniz.


Çokluortam uygulamaları

Müzik dinlemek - Pardus'ta müzik dinlemek için Clementine, Amarok gibi gelişmiş özellikler sunan araçları kullanabileceğiniz gibi Juk ya da Audacious gibi daha basit ve hafif programlar tercih edebilirsiniz.
Film izlemek - Pardus'ta herhangi bir ek kodek yazılımına ihtiyaç duymadan aklınıza gelebilecek her türlü uzantıya sahip video dosyaları sorunsuz bir şekilde oynatabilirsiniz. Film izlemek için Pardus ile kurulu gelen SMPlayer ve Gnome MPlayer uygulamalarını kullanabileceğiniz gibi diğer işletim sistemlerinde de yaygın bir şekilde kullanılan VLC media player gibi alternatifleri tercih edebilirsiniz.
CD/DVD yazdırmak - Pardus'ta CD/DVD yazdırmak, ses CD'si oluşturmak, video CD oluşturmak, kalıp dosyası yazmak gibi akla gelebilecek tüm işlemleri Pardus ile kurulu gelen gelişmiş K3b programı ile gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için Optik diskler (CD, DVD, Blu-ray) sayfasını inceleyebilirsiniz.


Grafik uygulamaları

Resim/Fotoğraf işlemek - Özgür yazılım dünyasının en önde gelen projelerinden biri olan Gimp, dijital fotoğraflarınız üzerinde işlem yapmak için size tüm olanakları sunmaktadır. Basit resim düzenleme/boyama işlemleri için ise KolourPaint her işinizi görebilecek yeteneklere sahiptir.
Fotoğraf albümü - DigiKam ile fotoğraf arşivinizi albümler halinde düzenleyebilir, bu albümleri web sayfasına dönüştürerek yayınlayabilir hatta basit bazı efektleri ya da bir klasördeki tüm fotoğraflar için yapmak istediğiniz ortak değişiklikleri yapabilirsiniz.
Tarayıcı - Menüde "Grafik uygulamaları" altında bulabileceğiniz Skanlite ile tarayıcınızı kullanabilir, fotoğraf ve diğer görüntülerinizi sisteme aktarabilirsiniz.


Ofis uygulamaları

Pardus, dünya çapında milyonlarca kişi ve sayısız kuruluş tarafından kullanılan özgür ve ücretsiz bir ofis seti olan LibreOffice paketini içerir. The Document Foundation tarafıdan geliştirilen LibreOffice, bireysel kullanıcılardan profesyonel ihtiyaçlara kadar geniş bir yelpazede çözümler sunmaktadır. Fonksiyonellik ve özellikleriyle, MS Office ile uyumluluk göstermekte ve MS Windows ortamından da kullanılabilmektedir.
Microsoft Office ile oluşturulan (.doc, .docx, .xls, .xlsx, .ppt, .pptx, .pps, .ppsx) dosyaları Pardus'ta LibreOffice ile açabilir, düzenleyebilir yine aynı biçimlerde kayıt yapabilirsiniz. LibreOffice uygulamaları asıl olarak OpenDocument adı verilen, kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşan özgür dosya standardını kullanmaktadır. Bunlar;
LibreOffice Writer : .odt - (Microsoft Word biçimleri olan .doc ve .docx'in karşılığı) LibreOffice Calc : .ods - (Microsoft Excel biçimleri olan .xls ve .xlsx'in karşılığı) LibreOffice Impress : .odp - (Microsoft PowerPoint biçimleri olan .ppt, .pps, .pptx, .ppsx'in karşılığı) LibreOffice Base : .odb - (Microsoft Access biçimleri olan .mdb ve .mdpx'in karşılığı) LibreOffice ile Microsoft Office dosyaları açıp kullanabilirsiniz ancak Microsoft Office'in 2007 SP2 öncesindeki sürümleri, LibreOffice'in kullandığı OpenDocument biçimini desteklememektedir. Eğer LibreOffice'de hazırladığınız belgeleri Microsoft Office'in 2007 SP2 öncesindeki sürümlerinde açmanız gerekiyorsa bunun için çalışmalarınızı LibreOffice'de Microsoft Office biçimlerinde (.doc, .xls, .ppt gibi) kaydetmeniz yeterlidir.


Donanımlar

Donanım tanıtma

Pardus'ta donanım tanıma işlemleri genellikle otomatik olarak yapılır. Çünkü binlerce çeşit donanıma ait sürücüler Pardus ile birlikte yüklü gelmektedir.
Geliştiriciler çekirdeği Pardus için hazırlarken yaygın kullanılan aygıtların sürücülerini çekirdeğe eklemektedirler, yani Pardus'u kurduğunuzda pek çok donanımınız otomatik olarak tanınarak kullanıma hazır hale gelmesi beklenir. Eğer otomatik olarak tanınmayan çeşitli donanımlarınız (ekran kartı - bazı web kameraları - bazı ağ kartları gibi) olursa bunlar için gereken sürücü paketlerini muhtemelen, Pardus paket depolarında bulabilirsiniz yani Paket Yöneticisi aracılığıyla kurabilirsiniz.
Donanımlarınız ile ilgili herhangi bir sorun yaşamanız halinde öncelikle PardusWiki'nin Donanım bölümüne bakınız. Donanım bölümünde yer alan, çeşitli donanımların tanıtılması ile ilgili olarak kullanıcının oluşturduğu begelerden faydalanabilirsiniz. Eğer sonuç alamazsanız diğer destek kanallarını kullanabilirsiniz.
Eğer kullandığınız donanımların marka/modelini tam olarak bilmiyorsanız Pardus ile birlikte kurulu gelen KDE Bilgi Merkezi uygulamasıyla donanımların üreticileri tarafından sağlanan marka/model bilgilerini öğrenebilirsiniz. Bunun için donanımlarınızın sürücülerinin yüklenmiş olmasına gerek yoktur.
Donanımlar ile birlikte verilen Windows sürücüleri Windows için yazıldıklarından Pardus gibi Linux temelli işletim sistemlerinde kullanılamazlar. Bunun bir istisnası bazı kablosuz ağ kartlarıdır, bu kartlar Windows sürücülerinin sağladığı bilgiler sayesinde Ndiswrapper yazılımı ile Pardus'ta kullanılabilmektedir.


Ağ ayarları

Pardus'ta kablolu ve kablosuz ağ bağlantıları oluşturmak ve yönetmek için Sistem Ayarları arayüzünde bulunan Ağ Ayarları programı ve sistem çekmecesinde bulunan Ağ Yönetimi programcığı kullanılmaktadır.
Eğer kablolu ADSL bağlantısı kullanıyorsanız Pardus'u kurduğunuzda İnternet bağlantınız otomatik olarak tanımlanacaktır zaten. İnternet bağlantısı kurma ile ilgili olarak ayrıntılı bilgi ve görsel rehberleri ADSL modemler ve 3G modemler sayfalarında bulabilirsiniz.


Yazıcılar / Tarayıcılar

Pardus kurulumu ile birlikte yüzlerce çeşitli marka/model yazıcının Pardus'ta çalışabilmesi için gereken sürücü paketleri de sisteme yüklenmektedir. Pardus'un sahip olduğu otomatik yazıcı tanıtma özelliği sayesinde pek çok yazıcı, hiçbir işlem yapılmadan otomatik olarak tanınarak kullanıma hazır hale gelmektedir. Yazıcıyı bilgisayara takıp güç düğmesine bastıktan birkaç saniye sonra herhangi bir belgeyi açıp yazdırmayı deneyebilirsiniz. Eğer yazıcınıza ait özel ayarları yapmanız gerekirse veya otomatik tanınmayan bir yazıcıyı tanıtmanız gerekirse ihtiyaç duyacağınız bilgileri Yazıcılar/Tarayıcılar maddesinde bulabilirsiniz. Pardus'ta belge ya da resim taramak için Pardus ile kurulu gelen Skanlite programını kullanabilirsiniz.


Ekran kartları

Pardus kurulumuyla birlikte ekran kartınızı yapılandırmaya yönelik bazı sürücü paketleri de sisteminize kurularak otomatik olarak yapılandırılır. Ekran kartınız ile ilgili herhangi bir sorun yaşamasanız bile 3B uygulamaların (örneğin masaüstü efektlerinin, üç boyutlu oyunların) çalışabilmesi için ekran kartınızın tüm özelliklerini kullanmayı sağlayan sürücü paketlerini yüklemeniz gerekebilir.
Ekran kartınızın 3B özelliğinin kullanılabilir durumda olup olmadığını öğrenmek için Ekran kartı ayarları maddesine bakınız. Eğer 3B özelliği kapalı ise ve 3B özelliğini kullanabilmek istiyorsanız ekran kartınızın kullandığı sürücü paktini değiştirmeniz gerekecektir. Doğru ekran kartı sürücüsünü kullanabilmek için yapılması gerekenleri yine Ekran kartı ayarlarısayfasından öğrenebilirsiniz.


Diğer donanımlar

Web kamerasından ses kartına, klavyeden bluetooth aygıtlarına kadar tüm donanımlar ile ilgili belgelere Donanım sayfası üzerinden ulaşabilirsiniz.


Güvenlik

Anti-Virüs yazılımı

Zararlı yazılımların UNIX ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlerde sistemler arasında yayılması neredeyse imkansızdır. Windows yazılımlarının da ancak öykünücülerle çalışabildiğini ve bilinen zararlı yazılımların neredeyse hepsinin Windows sistemlerde çalışacak şekilde yazıldığını düşünürsek, Pardus'ta antivirüs yazılımı kullanmaya gerek yoktur diyebiliriz.
Linux için yazılmış olan birkaç virüsün de en başta Linux'un teknik yapısından olmak üzere çeşitli teknik nedenlerle sistemler arasında yayılarak çoğalması mümkün değildir. Bu nedenle masaüstü Linux sistemleri korumak için Anti-Virüs yazılımlarına ihtiyaç yoktur.
Ancak Windows virüslerini temizlemek için sunucu Linux sistemlerde antivirüs yazılımları kullanılmaktadır. Bu amaçla en yaygın kullanılan yazılım ClamAV'dır. ClamAV'ı grafik ortamda kullanabilmek için gerekli olan ClamTk paketi de Paket Yöneticisi aracılığıyla kurlabilir.
Daha geniş bilgi için Pardus ve virüsler maddesine bakabilirsiniz.


Güvenlik Duvarı

Windows sistemlerde kullanılan güvenlik duvarı uygulamasının Pardus'daki karşılığı Pardus Güvenlik Duvarı Yöneticisi'dir. Bu araca, Sistem Ayarları arayüzü üzerinden ulaşılabilirsiniz.


Kullanıcı yetkilendirmeleri ve root hesabı


Pardus, diğer Linux dağıtımları gibi UNIX sisteminin kullanıcı yetkilendirme standartlarını kullanır, bu standartlar sayesinde büyük sunuculardaki yüksek güvenlik özellikleri masaüstü Linux sistemler için de sıradan bir özellik olur. Linux sistemi, esinlendiği Unix gibi çok kullanıcılı bir sistem olarak geliştirilmiştir. Bir Linux sistemi, aynı anda yüzlerce kullanıcı tarafından kullanılabilir ve bu kullanıcıların hiçbirisi bir diğerinin belge ve ayarlarına ulaşamadığı gibi hiçbir sistem kaynağına da izinsiz erişemez. Masaüstü Linux sistemler her ne kadar bu kadar çok kullanıcıyı hedeflemiyor ve bu imkanları pek kullanmıyor olsa da güvenlik açısından bu erişim güvenlik politikası aynen uygulanmaktadır.
Linux sistemlerde tüm yetkilere sahip bir yönetici hesabı bulunur ve bu hesabın kullanıcı adı "root"'dur. Root hesabı, Windows'taki sistem yöneticisi olan Administrator hesabının karşılığı niteliğindedir. Ancak Linux'un yetkilendirme sistemi farklı olduğundan root kullanıcısı ile diğer kullanıcılar arasındaki yetki farkı Windows'dakinden daha büyüktür.
Pardus kurulumu sırasında kullanıcıya sorulan yönetici parolası, root kullanıcısına ait paroladır ve asla unutulmamalıdır. Bu parola ile sistemdeki tüm yönetim işlemlerini yapmak mümkündür. Bu nedenle bu parolanın kesinlikle unutulmaması ve herkesle paylaşılmaması gerekir.
Pardus'ta yetkili kullanıcı hakları elde etmek için oturumun (root) olarak açılmasına gerek yoktur. Zaten root olarak oturumun açılması, bazı sakıncalar barındırıyor olması nedeniyle varsayılan olarak engellenmiştir. Bu yüzden root hakları gerektiren bir işlemi gerçekleştirmek için sistem root olarak açılmaz bunun yerine geçici olarak root hakları elde edilir. Bunun için root parolasını biliyor olmanız yeterlidir. Ayrıntılı bilgi için Root hakları elde etmek maddesine bakınız.
Gelişmiş yetkilendirme sistemi sayesinde bazı işlemler için normal kullanıcılara da yönetici yetkileri verilebilir. Örneğin, bir kullanıcıya ağ bağlantısını açıp kapatmak ve paket kurmak için yetki verilebilir ama yeni bağlantı profili oluşturmak ve yeni paket deposu eklemek için yetki verilmeyebilir. Bu işlemleri Sistem Ayarları içerisindeki Kullanıcı Yöneticisi ile yapabilirsiniz. Kullanıcı Yöneticisi'ndeki "Yönetici hakları ver" seçeneğiyle normal bir kullanıcıya da yönetici yetkileri verilebilir.


Gelişmiş düzey konu başlıkları

Görev Yöneticisi: Sistem İzleyici

Windows'ta, çalışmakta olan programların listelenmesi, istenilen bir programın sonlandırılıması gibi amaçlar için kullanılan Görev Yöneticisi'nin Pardus'taki karşılığı Sistem İzleyici'dir. Ctrl + Esc tuş bileşimi kullanılarak Sistem İzleyici'nin Sistem Süreçleri bölümüne ulaşılabilir. Ayrıca program sonlandırmak için Sistem İzleyici'yi hiç açmadan "Ctrl + Alt + Esc" tuş bileşimi kullanılarak ortaya çıkan kuru kafa kullanılabilir. Kuru kafa ile herhangi bir pencereye tıklandığında o program anında sonladırılmaktadır.


Ağ Komşuları: Samba ve Samba payları

Windows'daki Ağ komşuları ile bir Windows ağındaki bilgisayarlara ulaşmak mümkün oluyor ancak Linux sistemler doğal olarak Windows ağ protokollerini desteklemediğinden bunun için ekstra bir yazılım olan Samba kullanılıyor. Samba sayesinde Linux sistemler yerel ağdaki Windows sisitemler tarafından sanki Windows çalışıyormuş gibi algılanıyor. Samba, Windows ağ protokollerinin tüm özelliklerini kullanabilmekte, dosya ve yazıcı paylaşımı imkanı vermektedir.
Samba ayarları Sistem Ayarları arayüzünde mevcuttur ve bir servis olarak istenildiği zaman Servis Yöneticisi'nden çalıştırılıp durdurulabilmektedir. Samba servisi ağınıza uygun şekilde yapılandırıldıysa ve çalışıyorsa Ağ komşularına ulaşmak için Konqueror'da smb:// adresini görüntülemeniz yeterlidir.


Aygıt Yöneticisi

Windows'taki Aygıt Yöneticisi'nin Linux'ta tam bir karşılığı yoktur. Ancak bir KDE uygulaması olan KDE Bilgi Merkezi tüm donanımları ve sistem kaynaklarını derli toplu şekilde görmenizi sağlayan bir uygulama olarak kullanılabilir.
Windows'taki aygıt yöneticisi aynı zamanda aygıt sürücülerinin yüklenmesi için de kullanılmaktadır ancak Linux'ta aygıt sürücülerinin çalışma ve kurulma yöntemleri farklı olduğundan Linux'ta böyle bir görsel arabirim bulunmamaktadır. Aygıt sürücülerinin yüklenilmesi ile ilgili olarak Donanım tanıtma başlığına bakabilirsiniz.


Sanal Bellek: Takas Alanı

Windows'taki sanal bellek özelliğinin Pardus'daki karşılığı Takas dosyası kullanıma özelliğidir. Bu özellik Linux sistemlerde Windows sistemlerden çok önce kullanılmaya başlanmış bir özelliktir. Takas alanı, fiziksel belleğin (yani RAM'in) yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır. Eğer fiziksel belleğinizin gündelik kullanımınız için yeterli olduğunu düşünüyorsanız Pardus kurulumu sırasında takas alanı oluşturmamayı tercih edebilirsiniz. Ancak burada bilmeniz gereken bir husus daha var; Pardus'un kış uykusuna (disk kullanarak askıya alma) yatmasını istiyorsanız takas alanı kullanmanız gerekmektedir. Takas alanı olmadığında bu özellik devre dışı kalacaktır.
Kurulumdan sonra takas bölümünün yönetimi için bir grafik arayüz bulunmamaktadır. RAM kullanımı ile ilgili olarak ayrıca Özgürlükİçin.com 'daki Pardus Ram'ı Nasıl Kullanıyor yazısını okuyabilirsiniz.


Disk Denetimi

Windows'taki disk hata denetimi uygulamasının Pardus'taki karşılığı fsck komutudur ancak bu işlev için bir grafik arayüz henüz bulunmamaktadır ve sadece Ext biçimli disk bölümleri için kullanılabilir. Pardus öntanımlı olarak ext dosyalama biçimini kullanmaktadır, kullanıcı önyükleme menüsündeki "F3-Diski Kurtar" seçeneği ile açılış yaparak Pardus kurulu olan bölümün açılış sırasında denetlenmesini sağlayabilir.
Ancak Windows tarafından öntanımlı olarak kullanılan NTFS biçimli bölümler tüm özellikleriyle desteklenmediğinden otomatik denetleme yapılmamaktadır. Hatta bu biçimdeki bölümlerde bir tutarsızlık tespit edildiğinde verilerin güvenliği için erişime izin verilmez. Bu konuda NTFS bölümlere erişim sorunları başlığını incelemelisiniz.


Disk Yönetimi: KDE Disk Bölümü Yöneticisi

Windows'taki disk yönetimi aracının Pardus'taki KDE Disk Bölümü Yöneticisi uygulamasıdır.
Windows, disk bölümlerinin hepsinin açılışta otomatik olarak kullanılmasını sağlamaktadır. Pardus'ta ise bu durum seçimliktir, istenirse bazı disk bölümleri kullanıcı ilek erişimi sağlayana kadar çalştırılmaz. Bu seçenekler Disk Yöneticisi aracı ile ayarlanmaktadır. Daha geniş bilgi için disk bölümlerini bağlama konusuna bakınız.
Disk yönetimi için ayrıca Paket Yöneticisi aracılığıyla GParted uygulamasını kurup kullanabilirsiniz.


Disk Birleştirme

Windows'taki disk birleştirme uygulamasının Pardus'ta bir karşılığı bulunmamaktadır, çünkü buna gerek yoktur. Pardus öntanımlı olarak ext dosyalama biçimini kullanmaktadır, bu bölümlerdeki dosyalar Windows'ta kullanılan NTFS veya FAT gibi biçimlerden farklı bir dağılımla kaydedildiğinden parçalanma daha kayıt sırasında önlenmiş veya en aza indirilmiştir.


Hizmetler: Servis Yöneticisi

Windows'taki hizmetlerin Linux sistemlerdeki karşılığı servislerdir. Pardus'un kendine özgü Servis Yöneticisi aracı ile servislerin çalışması kontrol edilebilirsiniz. Ayrıca Servis Yöneticisi için yazılan Sistem Servisleri programcığı aracılığıyla servisleri masaüstünden hızlıca kontrol edebilirsiniz.


Önyükleme sistemi

İşletim sistemlerini başlatmak için kullanılan küçük programlara Önyükleyici denilmektedir. Bu programlar bilgisayar açıldığında işletim sisteminden önce çalıştırılarak ayarlandığı şekilde bir menü görüntüleyerek seçilen işletim sistemini açmaya çalışır.
Bir bilgisayarda sadece bir işletim sisteminin kurulması ya da birden fazla sayıda işletim sisteminin kurulması (Windows ve Pardus gibi) durumları farketmeksizin her harükarda bilgisayara bir önyükleme yazılımının uygun bir şekilde yüklenmesi gerekmektedir. Pardus kurulumunda önyükleyici seçimi ile ilgili ayarlama, kurulumunun resimde görülen aşamasında yapılmaktadır. Konu ile ilgili geniş bilgi almak için Önyükleme sistemleri sayfasına bakınız.
Pardus, diğer pek çok Linux dağıtımında da kullanılan GRUB adı verilen bir önyükleme yazılımı kullanmaktadır. Grub menüsü ayarlarını değiştirmek için Açılış Yöneticisi uygulamasını kullanabilirsiniz.


Komutlar ve konsol kullanımı

Pardus'ta günlük kullanım için komutlar ve konsol uygulamalarının kullanılmasına ve bilinmesine gerek yoktur. Ancak aşağıdaki gibi bazı durumlarda konsol uygulamaları tercih edilebilir ya da ihtyaç duyulabilir;

• Grafik arabirimden pek çok yeri tıklayarak yapılabilecek bir işlemin belki tek bir komutu çalıştırmakla yapılabilecek olması
• Yazılımlarda oluşan bazı hataların tespiti
• Henüz grafik arabirimde yönetim arayüzü bulunmayan işlevler ve ayarlamalar
• Bazı teknik bilgilerin öğrenilmesi

Konsol kullanımı için KDE masaüstünde Konsole uygulamasını kullanabilirsiniz. Bazı konsol komutları ve uygulamaları ile ilgili olarak Konsol Komutları başlığını inceleyebilirsiniz.


Windows'ta kullanılan bazı programların Pardus eşdeğerleri nelerdir?

Windows'ta kullandığımız birçok programın Pardus'ta büyük ihtimalle bir veya daha çok karşılığı vardır. En belirginlerini yazacak olursak;

AçıklamaWindowsPardusSistemaraçları
Dosya Yöneticisi

• Windows Explorer

• Dolphin
• Konqueror

Program yükleme / kaldırma

• Program Ekle Kaldır

• Paket Yöneticisi

Sistem Yönetimi

• Denetim Masası

• Sistem Ayarları

Çalışan görevlerin bilgisi

• Görev Yöneticisi

• KDE Sistem İzleyici

İnternetuygulamaları
Gezinti araçları

• Internet Explorer

• Mozilla Firefox
• Chromium
• Konqueror
• Opera
• Arora
• Midori

E-posta istemcisi

• Outlook Express

• Mozilla Thunderbird
• KMail

Haber okuma araçları

• Outlook Express

• Mozilla Thunderbird
• KNode

Sohbet ve iletişim araçları

• mIRC
• MSN Messenger
• Skype

• Konversation
• Kopete
• Amsn
• Pidgin
• Emesene
• KMess
• Skype

İndirme yöneticileri

• FlashGet

• KGet
• Wget
• aria2

Ofisuygulamaları
Ofis paketleri

• MS Office

• LibreOffice
• KOffice
• AbiWord (Kelime İşlemci)

PDF görüntüleme

• Adobe Acrobat Reader

• Okular
• KPDF
• ePDFViewer

Belge tarama

• Abbyy Fine Reader

• Skanlite

Çokluortamuygulamaları
Video izleme

• Windows Media Player
• GOM Player

• Dragon Player
• Gnome MPlayer
• VLC media player
• MPlayer
• SMPlayer
• Kaffeine
• KMPlayer
• Miro

Video düzenleme

• Windows Movie Maker

• Kdenlive
• Avidemux

Ses uygulamaları

• Winamp
• Windows Media Player

• Clementine
• Amarok
• Audacious
• JuK

CD/DVD yazma

• Nero

• K3b
• Xfburn

Grafikuygulamaları
Grafik düzenleme

• Paint
• Adobe Photoshop
• Adobe Illustrator
• 3D Max
• Maya

• KolourPaint
• GIMP
• Inkscape
• Blender