Senegal ve Senegal Tarihi

Amerika'nın 1492'de keşfinden sonra İspanyollar, Portekizliler, Fransızlar ve İngilizler, bu kıtada toprak sahibi oldular. İngilizler, Amerika'daki topraklarını genişlettikten sonra İngiltere başta olmak üzere çeşitli ülkelerden göçmenler yerleştirerek koloniler kurdu. 18. yüzyıl ortalarında, bu kolonilerin sayısı 13'e yükseldi. Koloniler, ABD'nin temelini oluşturmuştur.

İngilizlere bağlı olan koloniler, İngiliz Kralı'nın tayin ettiği bir vali tarafından yönetiliyor ve bir de meclisleri bulunuyordu. Amerika'da yaşayan bu insanların İngiltere'nin özgür vatandaşlarından farkı yoktu. 1756-1763 yılları arasında İngiltere'nin Avusturya, Fransa ve Rusya ittifakıyla yaptığı savaşlar (Yedi Yıl Savaşları), İngiltere'nin maliyesinin bozulmasına neden olmuştur.

İngiltere'nin mali durumunu iyileştirmek amacıyla yeni vergiler koyması, Amerika'daki kolonilerin tepkisiyle karşılaştı. 1774'te toplanan 1. Filedelfiya Kongresi'nde İngiltere ile savaşa karar verildi. 2. Filedelfiya Kongresi'nde (1776) 13 sömürge, bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bu kongrede İnsan Hakları Bildirisi kabul edilerek onaylandı.

Fransa, İspanya ve Hollanda'dan yardım alan koloniler, İngilizleri yendiler. İngilizler, barış istemek zorunda kaldı ve Versaille (Versay) Antlaşması imzalandı (1783). Bu antlaşmaya göre:

İngilizler, 13 sömürgenin bağımsızlığını tanıdılar.

Antillerden bazı adaları ve Senegal'i Fransa'ya verdiler. Bağımsızlıklarını ilan eden eyaletler içişlerinde serbest olmak şartıyla bir araya gelerek Amerika Birleşik Devletleri'ni kurdular (1787).

ABD'nin Kuruluşunun Sonuçları

İnsan Hakları Beyannamesi ilan edilerek demokratik bir rejim kurulmuş ve Avrupa'ya örnek olmuştur.
Avrupa'ya karşı denge unsuru olmuştur.
Avrupa kültür ve medeniyeti yeni bir yayılma alanı bulmuştur.
Göçler sonucunda Avrupa'da işsizlik azalmış, siyasi ve dini kavgalar önemini kaybetmiştir.

Senegal tarihinde ne basbakan Andou ne de baskan Abdou o kisi ayni hem basbakan hem cumhurbaskanlik yapmis olan ve soyadi daha önemli oldugu için Abdou DIOUF'dur .Bu ülkenin tarihini yazmak için ayni zemin kullanilmis çogunlukla degisik sitelerde,onun için ayni hatalar yapilmis .1854 yilinda Louis FAIDHERBE pasanin Fransa adina genel vali olarak atanmasi ile bir nevi sömürgecilik dönemi baslar ve 1960'a kadar 106 sene sürer .2000 yilinda Abdoulaye WADE cumhurbaskani olmustur .Senegal tarihinin ilk ve tek kadin basbakani 1940 dogumlu Mame Madior BOYE'dur 2001-2002 yillari arasi .Mustafa

Senegal
MsXlabs.org&Dünyası Ülkeleri

DEVLETİN ADI: Senegal Cumhuriyeti
BAŞŞEHRİ: Dakar
NÜFUSU: 7.691.000
YÜZÖLÇÜMÜ: 197.000 km2
RESMİ DİLİ: Fransızca
DİNİ: İslam
PARA BİRİMİ: CFA Frankı

Batı Afrika’da Atlantik kıyısında 12°19’ -16°42’ kuzey enlemleri ve 11°22’-17°32’ batı boylamları arasında yeralan ve kuzeyinde Moritanya, doğusunda Mali, güneyinde Gine ve Portekiz Ginesi ve batısında Atlantik Okyanusu ile çevrili bağımsız bir devlet.

Tarihi
Senegal’in ilk tarihi hakkında elde mevcut bilgiler çok az olup, kesin değildir. Bunun için Senegal tarihini, 11. yüzyılda Müslümanlıkla şereflenen, Senegal Nehri orta bölümlerinde kurulmuş, Tekrur Krallığı ile başlatmak uygundur. On beşinci yüzyıl başlarında ilk olarak, Avrupalılardan Portekizliler ülkeye ulaştılar. Daha sonra 17. yüzyılda, Fransızlar bölgeyi kontrolları altına aldılar. Bir müddet Fransız Batı Afrikası olarak kaldı. 1960 yılında bağımsız oldu. Bundan sonra Fransa’nın nüfuzu altında demokratik hayata girdi.Progressiste Sénégalaise Birliği Başkanı olan, Léopold Senghor ülkenin ilk devlet başkanı oldu. 1963’te bir ihtilal teşebbüsü atlatıldı. 1968 yılında işçilerle anlaşmazlıklar çıktı. Başbakan Andou, 1981 yılında Başkan Abdou Senghor’un emekliye ayrılmasından sonra devlet başkanı oldu. 1988’de olağan üstü hal ilan ederek başkanlığa devam etti. 1982 yılında Gambia ile ortak bir federasyon kuruldu. Bu federasyonda ülkeler bağımsızlıklarını koruyor ve yalnız savunma ve mali hususlarda birleşiyorlardı. Bu birlik daha sonra çıkan anlaşmazlıklar yüzünden 1989 Eylülünde bozuldu. Hükumet, ülkeyi istikrarsızlığa sürükleyen iç ve dış karışıklıkların üstesinden gelme yolunda büyük atılımlar gerçekleştirdi. 8 Nisan 1991’de Başkan Abdou başbakanlığa Habib Thiam’ı getirdi. 1993’te yapılan seçimlerde Abdou tekrar başkanlığa seçildi.

Fiziki Yapı
Senegal yaklaşık olarak 197.000 km2lik bir yüzölçüme sahiptir. Bağımsız Gambia Cumhuriyeti, Gambi Nehri boyunca Senegal topraklarıyla çevrilmiş olup, onun güney parçası olan Casamance bölgesinin çoğunu diğer topraklarından ayırır. Gambia ülke içerisine 320 km kadar girmiştir.

Ülkenin çoğu dalgalı arazi olup, ortalama 200 m civarında yüksekliğe sahiptir. Güneydoğuda yer alan Fouta Djallon Dağları eteklerinde ise, yükseklik yaklaşık 500 m kadardır ve ülkenin en yüksek yeri bu dağlardır.
Senegambia bölgesi, Atlantiğe dökülen dört nehir tarafından kesilmiştir. Senegal, Saloum, Casamance ve Gambia nehirleri. Senegal Nehri ülkenin kuzey sınırlarını teşkil eder ve ülkenin en uzun nehridir.
Ülkenin batı kıyıları rüzgarlarla aşınmış olup, sahil şeridi kısmen bataklık arazidir. Verde Burnu, okyanusa doğru girmiş olup, tepelik ve kayalık bölgedir. Onun geri kalan kısmı ise yarı çöl bir haldedir.

İklim
Senegal, yağışların miktarları göz önünde tutulursa üç ayrı bitki örtüsüne sahip üç bölgeye ayrılır; Sahelian, Sudanik ve Casamance bölgeleri.
Sehelian bölgesi, ortalama 350 mm kadar yağış alır. Bölge kaba otlar, dikenli çalılıklar ve akasya fundalıklarıyla kaplıdır. Bunun güneyindeki Sudanik bölge ise yaklaşık 900 mm yağış alır. Burada bitki örtüsü daha kalın ve daha çoktur. Genellikle ipek-pamuk ve baobab ağaçları sayıca fazladır ve akasya fundalıkları daha iridir. Casamance bölgesinde ise yağışlar, yaklaşık olarak 900 ila 1500 mm arasında değişir. Ülkenin güneybatısı bataklık ve yer yer tropikal ormanlarla kaplıdır. Ormanlık olmayan kısımlar ise yeşillik arazidir ve bol yağış alır. Verde Burnu ise, kısmen yarıçöl ve kısmen kayalık ve tepelik bir bölgedir. Kıyı şeridiyse umumiyetle çamurlu arazi olup, tropikal mangrov ormanlarıyla örtülüdür.
Senegal’in iklimi bazı tezatlıklar arz eder. Kıyılar ve özellikle Dakar’ın kuzey kesimleri, deniz meltemlerine açık olup, tatlı bir iklime sahiptir. Bölgede ocak ayı, sıcaklık ortalaması yaklaşık 23°C civarındadır. Kuzeye gidildikçe Büyük Sahra’ya yaklaşılacağından sıcaklık birden artar. Casamance’nin güneyinde, kıyı rüzgarlarından dolayı nem oranı yüksektir.
Ülkede belirgin bir kuru ve bir de rutubetli iki dönem mevcuttur. Rutubetli mevsim Sahelian bölgesinde daha çok görülür ve hazirandan ekime kadar sürer. Sudanik bölgesindeyse mayıstan ekime ve Casamance’de mayıstan kasıma kadar rutubetli mevsim hüküm sürer.

Tabii Kaynakları
Senegal çevresine hayat ve canlılık getiren Senegal, Saloum, Casamance ve Gambia nehirlerinin suladığı dört ayrı bölge, çeşitli bitki örtülerine sahiptir. Kıyılarda tropikalmangrov ormanları, Sudanik bölgesinde ipek ve baobab ağaçları ve akasya fundalıkları mevcuttur.
Ülkede pek fazla vahşi hayvan bulunmaz. Evcil hayvanlardan daha çok sığır, koyun ve keçi yetiştirilir.

Nüfus ve Sosyal Hayat
Yaklaşık 7.400.000 civarında bir nüfusa sahiptir. Nüfus yoğunluğu kilometrekareye 38 kişi kadardır. Yıllık ortalama nüfus artışı % 2,9 dolayındadır. Nüfusun ekserisi şehirlerde yaşar ve yaklaşık % 10’una yakın bir bölümü başşehir Dakar’dadır. Ülkenin diğer büyük şehirleri şunlardır: Kaolack, Thiéc, Rufisque, St. Louis.
Senegal karışık bir etnik yapıya sahip olup, büyüklü küçüklü birçok gruplardan teşekkül etmiştir. Nüfusun % 37’sini Volof, % 18’ini Serer, % 17’sini Peul, % 9’unu Diola ve % 9’unu Mandingolar meydana getirir. Geri kalan % 10’luk kısmı ise birçok küçük etnik gruptur.
Voloflar nüfusun çoğunluğunu teşkil ederler ve genellikle yerfıstığı üretimiyle uğraşırlar. Tekrur Krallığı soyundan gelen Peulların diğer adı Fulanilerdir ve göçebe hayatı yaşarlar. Casamance çevresinde yaşayan Diolalar, Berberi kökenlidirler. Serer ve Mandingolar ise çiftçilikle uğraşırlar.
Nüfusun % 95’ine yakın bir bölümü Müslümandır. Ayrıca bir miktar Hıristiyan da vardır. Serer ve Diola kabileleri haricindeki grupların büyük bir bölümü, 19. yüzyıl sonlarına doğru İslamiyetle şereflenmişlerdir.
Ülkenin resmi dili Fransızcadır. Uzun süre Fransız baskısı ve nüfuzu altında kaldığından, Fransızca yaygındır. Ayrıca her kabilenin kendi yerli dili mevcuttur. Bunlardan Volof, Fulani ve Mandingo dilleri biraz daha fazla konuşulur.
Okuma-yazma oranı düşük olup, % 10 civarındadır. Genç nüfusun % 65’ine yakın bir bölümü okula gitmektedir. Öğretim dili ve modeli Fransızca ve Fransız modelidir. Yüksek öğrenim vardır. Dakar Üniversitesinde 2000 yerli ve 2000 yabancı uyruklu öğrenci öğrenim görür.

Siyasi Hayat
Senegal Cumhuriyeti başkanlık sistemine dayanır. 1978 yılından bu yana demokratik çok partili hükümet tipine geçilmiştir. Ülkenin ilk başkanı, ülkenin uzun yıllar liderliğini yapmış olan Léopold Senhor’dur. Hükümeti başbakan ve onun başkanlığındaki bakanlar kurulu teşkil eder. 20 Eylül 1991’de kabul edilen anayasa ile Devlet Başkanı yedi senede bir halk tarafından seçilir. En fazla iki dönem görev yapabilir. Senegal idari olarak 8 bölgeye ayrılmıştır. Yasama organı olan Milli Meclis 120 üyeden meydana gelir ve üyeler beş yılda bir seçilir. Seçmen yaşı on sekizdir.

Ekonomi
Senegal ekonomisi genellikle tarıma dayanır. En çok yerfıstığı yetiştirilir ve bunun ekonomiye büyük faydası dokunur. Yalnız son zamanlarda bu üretim azalmıştır. İşçi gücünün % 70’ine yakın bir bölümü tarım alanındadır. Diğer önemli tarım ürünleri; darı, pirinç ve süpürge darısıdır. Hayvancılık pek gelişmemiştir. Genellikle sığır, keçi ve koyun yetiştirilir. Ülke topraklarının % 15’ine yakın bir kısmı ekime elverişlidir.
Senegal hemen hemen önceki Fransız Batı Afrika topraklarının en çok endüstrileşmiş ülkesidir. Buna rağmen endüstri ve sanayi ekonomide pek büyük bir rol oynamaz. Gıda ve balıkçılık sanayii mevcuttur. Ülkede çıkarılan en önemli tek mineral fosfattır.
Senegal’in para birimi CFA “Afrika Para Cemiyeti” (Mali Topluluğu) Franktır. İthalatının büyük bir bölümünü Fransa’dan ve bir miktar da ABD’den yapar. Kendi ürettiği malları ise daha çok Fransa ve İngiltere’ye ihrac eder.
Dışarıya genellikle yerfıstığı ve ürünleri ile fosfat satar ve dışardan daha çok motorlu taşıt, pirinç, şeker, makina ve tekstil ürünleri alır.
Senegal, çok iyi geliştirilmiş bir ulaştırma sistemine sahiptir. Karayollarının uzunluğu yaklaşık 15.000 km civarındadır. Bu yolların ancak % 30’u asfaltlanmıştır. Şehirler düzgün bir demiryoluyla birbirine irtibatlıdır. Hemen her şehirde havalimanı mevcut olup, düzenli bir iç hat sistemi vardır.

Afrika'nın batı kıyısında yer alan bir cumhuriyettir. Kuzeyinde Moritanya, güneyinde Gine-Bissau ve Gine, doğusunda ise Mali bulunur. Senegal, kıyıdan içerilere doğru ince bir şerit gibi uzanan Gambia'yı bütünüyle çevreler.
Güneydoğusu dışında, Senegal oldukça düz ve alçak bir ülkedir. İklimi çok sıcaktır. Kuzeyde sakızağacı ve mimoza, Senegal Irmağı vadisinde de arapzamkı çıkarılan akasya ağaçları yetişir. Orta kesimi çöl gibi kumluk bir alandır. Güneyi ise tropik bitki örtüsüyle kaplıdır. Ülkede yaşayan yabanıl hayvanlar arasında en önemlileri maymun, antilop, aslan ve sırtlandır. Akarsularda timsah, suaygırı ve kaplumbağa bulunur.
Senegal'de ekili alanların önemli bir bölümü yerfıstığına ayrılmıştır. Bundan başka darı, pirinç, pamuk ve şekerkamışı yetiştirilir. Bol miktarda balık avlanır. En gelişmiş sanayileri yerfıstığı yağı işleme ve balık konserveciliğidir.

SENEGAL'E İLİŞKİN BİLGİLER
RESMİ ADI: Senegal Cumhuriyeti.
YÖNETİM BİÇİMİ: Çok partili, tek meclisli cumhuriyet.
YÜZÖLÇÜMÜ: 196.712 km2.
NÜFUS (1992): 7.691.000.
BAŞKENT: Dakar.
BAŞLICA KENTLER VE NÜFUSLARI (1992): Dakar (1.792.823), Thiâs (201.350), Kaolack (179.894), Zigu-inchor (148.831), Saint-Louis (125.717).
DOĞAL YAPI: Kuru çöllerin ve yağışlı ormanların yer aldığı düz bir ülkedir. En yüksek noktası yalnızca 500 metredir.
BAŞLICA ÜRÜNLER: Fosfat, yerfıstığı yağı, balık konservesi.
EĞİTİM: 6-12 yaş arasında zorunludur, ama çocukların ancak yüzde 40'ı okula gidebilmektedir.

Başkent Dakar'da bir tersane vardır. Dışarıya fosfat ve deri satılır.
Başlıca kentleri, Batı Afrika'nın en işlek limanlarından biri olan Dakar, St. Louis ve Thies'dir. Kara ve demiryolları iyi durumdadır; Dakar'da uluslararası seferlere açık bir havalimanı vardır.
Senegal halkı çeşitli diller konuşan Siyah topluluklardan oluşur. Nüfusun yüzde 90'ından çoğu Müslüman olan ülkede resmi dil Fransızca'dır.
Afrika'nın batı kıyılarını ilk kez Portekizliler 1444'te keşfetti. Daha sonra Fransızlar'm köle ve sakız ticaretine başlamasıyla Senegal, Fransız Batı Afrikası'nın bir bölgesi durumuna geldi. Senegal ve Fransız Sudanı (bugün Mali Cumhuriyeti) 1959'da Mali Federasyonu'nu kurdular. Senegal 1960'ta federasyondan ayrılarak bağımsız bir cumhuriyet oldu. Senegal'ın, kıyıdan doğuya doğru uzanan ve üç yanı Senegal'le çevrili olan Gambia'yla yakın ilişkileri vardır. 1982'de iki ülke Sene gambia adıyla bir konfederasyon oluşturdular. Ama bu birlik anlaşmazlıklar sonucu 1989'da bozuldu. Senegal'in en büyük önderi olan Leopold Sedar Senghor, devlet adamlı ğıyla olduğu kadar şairliğiyle de ünlüdür. Afrika'nın en ünlü yazar ve sinemacıları arasında yer alan Sembene Ousmane de Senegalli'dir.
Senegal 1980'ler boyunca istikrarsızlık yaratan iç ve dış sorunlarla karşı karşıya geldi. Ama 1991'de iktidar ile muhalefet arasında sağlanan işbirliği siyasal gerilimi azaltarak köklü reformların önünü açtı. Bu arada komşu ülkelerle de ilişkiyi düzelten Senegal 1992'de çeşitli toplantılara ev sahipliği ederek Afrika'daki gelişmelerde önemli rol oynadı. İstikrarsızlığın öteki kaynaklarından biri olan ekonomideki yapısal sorunları çözme yönünde ise pek ilerleme sağlanamadı. Ülkenin güneyindeki Casamance bölgesinde gelişen ayrılıkçı hareketi sona erdirmek için varılan ateşkes 1992 sonlarında bozuldu.

02/04/2012 tarihinden itibaren Macky SALL d.(1961) cumhurbaskanligi görevini devralmistir eklenmeli. Mustafa

Senegal
MsXLabs.Org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

Kuzeybatı Afrika'da devlet. Kuzeyde Moritanya, doğuda Mali, güneyde Gine ve Gine-Bissau, batıda Atlas Okyanusu ile sınırlanır. Gambiya Devleti, Senegal toprakları içinde ince, uzun bir girinti oluşturur. Yüzölçümü 197.161 km2, nüfusu 7.899.000 (1993), başkenti Dakar, öteki önemli kentleri, Kaolack, Thiés, Saint-Louis, Rufisque ve Ziguinchor'dur. Resmî dili Fransızca olmakla birlikte, nüfusun %70'i Wolof yerli dilini kullanır. Nüfusun %80'i Müslümandır. Halk karışık zenci gruplarından oluşur. Başlıcaları: Uoloflar (%40), Serer (%18), Tukulör ve Pöller. Ayrıca 50.000 kadar yabancı yaşar. Genel olarak düz ve alçak bir ülkedir. Senegal, Salum, Gambiya, Casamance gibi ırmaklar tarafından kesilir. İklim her yerinde sıcaktır. Yağışlar kuzeyden güneye artar (350 mm. ile 1.500 mm. arasında). Ülkenin en kalabalık bölgesi Senegal Vadisi ile Dakar-Kaolack arasındadır. Bir tarım ülkesi olmakla beraber ülke için yetersizdir; pirinç ve buğday dışalımı yapmak zorundadır. Senegal'in başlıca ürünleri ve ihraç malları şunlardır: Yerfıstığı (dünyanın en çok yerfıstığı ve yerfıstığı yağı satan ülkelerinden olup yerfıstığı yağı ihracatın değerce 1/3'ünü oluşturur), pamuk, deri ve kösele, fosfat, balık konservesi. Afrika'nın en batı kesiminde yer alan Dakar, önemli hava ve deniz ulaşımı merkezidir. Senegal kıyılarında 15. yüzyıldan beri Portekizliler, sonra Fransız ve Hollandalılar yerleştiler.

Bu tarihlerde, Senegal Afrika'nın başlıca esir ticareti merkezlerinden biriydi. 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransız kolonisi hâline geldi ve işgal 1898'de tamamlandı. 1958'de özerk bir cumhuriyet olan Senegal, 1959'da Mali ile federal bir devlet kurdu. Fakat iki devlet 1960'ta ayrıldılar. Senegal aynı yıl bağımsız oldu. 1963'te de başkanlık temelli ve tek partili bir rejim öngören Anayasa'yı benimsedi. Ülkeye uzun süre damgasını vuran kişi; 1960'tan 1980'e kadar cumhurbaşkanlığını üstlenen Léopold Sedar Senghor idi. 1970'ten sonra başbakanlık yapan Abdou Diouf, 1981'de, Senghor'dan sonra cumhurbaşkanı olunca çok partili rejim tesis etti. 1983'te, bu kez seçimle işbaşına gelince başbakanlık görevini kaldırarak devlet başkanının gücünü ve yetkilerini artırdı. A.Diouf 1988'de yeniden seçildi. Seçim sonuçlarına itirazlarla ateşlenen tepki hareketi, hükümetin başlattığı kemer sıkma politikalarından kaynaklanan karışıklıklarla sürdü. Moritanya ile ciddî çatışmalar (1989), Moritanya'da yerleşmiş Senegallilere karşı şiddet hareketlerini de beraberinde getirdi. 1991'de yeniden ihdas edilen başbakanlık, Habib Thiam'a verildi Thiam, bir koalisyon hükümeti kurarak Senegal Demokratik Partisi başkanı Abdoulaye Wade'yi devlet bakanlığına getirdi; ancak Wade 1992'de istifa etti. Casamance'ta bölgeci bir başkaldırı başladı. A. Diouf, 1993'te yedi yıl daha devlet başkanlığı yapmak üzere ikinci kez seçildi.

Celebrindal'in 24 Aralık 2011 tarihli yazısı için bir ekleme yapayım; artık Portekiz Ginesi değil, 1974'den beri Gine-Bissau isminde bir ülke var ve Senegal'in çoğu zaman iç komşusu olan Gambiya'da tanıtımlarda unutuluyor.

Mustafa