Japon Sanatları - Noh ve Kyogen
Ziyaretçi
Noh ve Kyogen
Noh bilinen en eski tiyatrodur. Geleneksel Çin sanatından ve geleneksel Japon halk oyunlarından (dengaku) yaptığı alıntılarla sarugaku olarak da bilinen Noh 14.yy. çok büyük ilerleme kaydetmiştir. Büyük tapınak ve ibadet yerlerince desteklenen oyunlar daha çok dini tören havasında geçmekteydi. Ünlü oyuncu ve yazar Kannami ve onun oğlu Zeami nin 14.yy'da yaptıkları değişikliklerle Noh günümüzdeki halini almıştır. Shogun Ashikaga Yoshimitsu (1358~1408) için oynanan oyunla , shogun'un da desteğini arkasına almış ve yüksek sosyal sınıf tarafından desteklenmiştir. Zeami günümüzde halen oynanmakta olan birçok eser yazmıştır, bunlara tanınan klasiklerinden Takasago ve Izutsu da dahildir. Noh aristokrat kesimi ve Budizm’i işlerken , Kabuki güncel konuları ve Shinto felsefesini işlemektedir.
Aristokrat kesime hitap eden Noh oyuncuları yeni oyunculara müzik ve dansları öğretemediler bu da Noh'a olan ilgiyi düşürdü. Daha sonraları Edo Dönemi'nin sonuna doğru(1600~1868), askeri sınıfın yavaş yavaş gücünü kaybetmesi ile Noh ve Kabuki Halk tarafından tekrar ilgiyle izlenmiştir. 1867' de Shogunluğun kaldırılması ile Noh mâli sıkıntı içerisine girmiştir. Fakat Meiji döneminden (1868~1912) sonra yapılan reformlar ile yeni sponsorlar bularak yaşamına devam etmiştir.
Çoğu Noh sahnesi kapalı alanda kurulsa da kullanılan dekor ve malzemelerle dışarı havası verilmektedir. Sahnede ise, shi-te en önemli oyuncudur ve sahnenin ortasında yer almaktadır, yardımcı roldeki oyuncu tsure sahnenin solunda , diğer oyuncu ise waki sahnenin sağında yer alır.
Ana oyuncunun rolü çeşitli maske ve çok detaylı hazırlanmış kostümlerle desteklenmiştir. Başroldeki oyuncu sahneye en son çıkar , karanlığın içinden çıkıp ana sahnede belirir. Olduğundan daha iri gözükebilmek için en az 5 kat giysi giymiştir. Genellikle oyunun ortalarına doğru kendini göstermek amacıyla maskesini çıkarır. Oyun esnasındaki sesler , diyaloglar , müzik ve danslar performansı etkileyen en önemli faktörlerdir. Kullanılan dil ve oyun için yazılan şiirler tüm Japon halkının anlayabileceği şekildedir. Fakat aynı Kabuki de de olduğu gibi hikayelerin anlatımında estetiklik kazanması amacıyla daha ağır ve zor bir dil kullanılmaktadır. Kyogen Japonya'nın geleneksel komedisidir. Noh'dan ayrı olarak kendi gelenekleri vardır, fakat uzun Noh dramalarında seyircilerin sıkılmamalarını sağlamak amacı ile Noh oyunu aralarında gösterildiğinden genellikle Noh ile beraber sınıflandırılarlar.
Kyogen esnasında büyük bir ustalılkla yelpaze kullanılabilir. Bunun amacı bıçak, testere, mızrak, Sake şişesi, tabak vb. objeleri ifade etmektir.
Sponsorlu Bağlantılar
Noh bilinen en eski tiyatrodur. Geleneksel Çin sanatından ve geleneksel Japon halk oyunlarından (dengaku) yaptığı alıntılarla sarugaku olarak da bilinen Noh 14.yy. çok büyük ilerleme kaydetmiştir. Büyük tapınak ve ibadet yerlerince desteklenen oyunlar daha çok dini tören havasında geçmekteydi. Ünlü oyuncu ve yazar Kannami ve onun oğlu Zeami nin 14.yy'da yaptıkları değişikliklerle Noh günümüzdeki halini almıştır. Shogun Ashikaga Yoshimitsu (1358~1408) için oynanan oyunla , shogun'un da desteğini arkasına almış ve yüksek sosyal sınıf tarafından desteklenmiştir. Zeami günümüzde halen oynanmakta olan birçok eser yazmıştır, bunlara tanınan klasiklerinden Takasago ve Izutsu da dahildir. Noh aristokrat kesimi ve Budizm’i işlerken , Kabuki güncel konuları ve Shinto felsefesini işlemektedir.
Sivil savaş dönemlerinde (1467~1568) Shogun sanatsal aktivitelere zaman ayıramasa dahi diğer kesim Noh'a sahip çıkmış ve oyunları izlemeye devam etmiştir. Barış dönemi geldiğinde Noh tekrardan Shogun tarafından ilgiyle takip edilmiş , ve bu dönemde Hideyoshi ve daha sonra Ieyasu sergiledikleri oyun performansları ile meşhur olmuşlardır.
Çoğu Noh sahnesi kapalı alanda kurulsa da kullanılan dekor ve malzemelerle dışarı havası verilmektedir. Sahnede ise, shi-te en önemli oyuncudur ve sahnenin ortasında yer almaktadır, yardımcı roldeki oyuncu tsure sahnenin solunda , diğer oyuncu ise waki sahnenin sağında yer alır.
Oyun esnasında 3 veya 4 müzik enstrümanı oyuna parçaları ile eşlik eder. Her çalgıcının sahnedeki yeri farklıdır. Oyun iki ana oyuncunun sahnedeki rollerini bitirmesi ve yerlerini değiştirmeleri ile son bulur.
Ana oyuncunun rolü çeşitli maske ve çok detaylı hazırlanmış kostümlerle desteklenmiştir. Başroldeki oyuncu sahneye en son çıkar , karanlığın içinden çıkıp ana sahnede belirir. Olduğundan daha iri gözükebilmek için en az 5 kat giysi giymiştir. Genellikle oyunun ortalarına doğru kendini göstermek amacıyla maskesini çıkarır. Oyun esnasındaki sesler , diyaloglar , müzik ve danslar performansı etkileyen en önemli faktörlerdir. Kullanılan dil ve oyun için yazılan şiirler tüm Japon halkının anlayabileceği şekildedir. Fakat aynı Kabuki de de olduğu gibi hikayelerin anlatımında estetiklik kazanması amacıyla daha ağır ve zor bir dil kullanılmaktadır. Kyogen Japonya'nın geleneksel komedisidir. Noh'dan ayrı olarak kendi gelenekleri vardır, fakat uzun Noh dramalarında seyircilerin sıkılmamalarını sağlamak amacı ile Noh oyunu aralarında gösterildiğinden genellikle Noh ile beraber sınıflandırılarlar.
Kyogen esnasında büyük bir ustalılkla yelpaze kullanılabilir. Bunun amacı bıçak, testere, mızrak, Sake şişesi, tabak vb. objeleri ifade etmektir.
Noh oyunlarında beş karakter bulunmaktadır, bunlar: tanrılar, savaşçılar, güzel bayanlar, diğer tipler(genellikle modern tipler veya deli kadın) ve son olarak cinler. En popüler Noh oyunlarından biri 11.yy. hikayelerini konu alan Aoi Hanım'dır .
Kabuki'de olduğu gibi oyunu baştan sona takip etmek büyük dikkat gerektirmektedir. Roller oldukça uzundur, ayrıca oyun çoğu zaman araya Kyogen skeçleri ile kesilmektedir. Bazı zamanlar Noh gösterileri özellikle korku verici maskelerden (ör: hannya ) dolayı çocuklar tarafından yadırganmaktadır. Fakat Japonya seyahatinizden sonra tanıdıklarınıza iyi bir hediye almak istiyorsanız Noh maskeleri iyi bir tercih olabilir.
Kabuki'de olduğu gibi oyunu baştan sona takip etmek büyük dikkat gerektirmektedir. Roller oldukça uzundur, ayrıca oyun çoğu zaman araya Kyogen skeçleri ile kesilmektedir. Bazı zamanlar Noh gösterileri özellikle korku verici maskelerden (ör: hannya ) dolayı çocuklar tarafından yadırganmaktadır. Fakat Japonya seyahatinizden sonra tanıdıklarınıza iyi bir hediye almak istiyorsanız Noh maskeleri iyi bir tercih olabilir.
