Dünya Kentleri: Nangarhar
VIP "Ipıslak Balık"
Nangarhar Afganistan'ın doğusunda yer alan bir vilayet Nangarhar vilayetinin merkezi Celaldabad şehridi.
Afganistan iklim, sanayı, ziraat ve ticaret bakımından kuzey, güney, doğu ve batı olmak üzere dört ayrı bölgeye ayrılmıştır.Afganistanın doğusunda bulunan Nangarhar bir ilim ve kültür şehri olmanın yanısıra, bir ticaret merkezi olarak ta dikket çekmektedir. Bulunduğu coğrafya açısından önemini gittikçe artıran Nangrahar Afganistanı Pakistanla birleştiriyor. İkliminin güzelliği ve işlek arazileri tarih boyunca Nangarharı büyük güçlerin göz bebeği konumuna getirmiştir.
Ningarharın merkezi Celalabad deniz sevyesinden 600 metre yükseklikte bulunmaktadır. Yüz ölçümü 7614 km² ve nüfüsü yaklaşık 2 (iki) Miliyon kişiye ulaşmaktadır. İlçe sayıs 23 olan Nangarhar ilinin merkezi Celalabaddır. Şinvari, Hogyani, Der-i Nur, Sre rod, Dur baba,Kama, ve Mohmand Dere diğer önemli ilçeleri arasında yer almaktadır. Nangarhar da farklı miliyetlerden insanlar yaşar.Nüfusun %98 anu peştunler kalanını ise Tacikler, Türkler, Araplar, Hindular ve Sihler, oluşturur. Peştunların üç büyük kabile halindedir.Bunlar: kabılalar: Şenvari, hogyani ve Mohmand,
Nangarhar ili doğu bölgenin en önemli şehirlerin başında gelmekle beraber, buğday, mısır, pirinç, pamuk gibi ürünlerin yanında zeytin, portakal, muz, karpuz, şeker kamışı ve ürettiği benzeri meyve ve kuru yemişlerle kendine özgü bir öneme sahiptir.
Nangarhar ili tarihte Nangar, Nangara, Nangarhara ve Nagar isimlerle anılmıştır, bunların her biri kendisine öz anlamları vardır. Sonuçta Nangarhar kelimesi Peştunca yani Afgancanın öz kelimelerdendir. Peştunlar veya Afganlar bu bölge de tarihin en eski zamanlardan beri burada yaşamıştır.
Nangarhar 1910-1919 yıllar arasında Kral Amanullah hanın babası olan Amir Habibullah Han hükümetinin kışlık başkentiydi. Burada dört büyük ve ünlü saray ve haremler yapılmıştır, bunlar; Sirajul İmaret, Şahi bağ (harem), Amir Şehit bağı ve Mimle bağı dır. Amir Şehit bağında kral Amanullah hanın ve ailesinin mezarları bulunmaktadırlar
Celalabad şehrinin güney tarafına 8 km uzaklıkta “Hada”adında bölgede Budizm dininin merkezlerinden biri bulunmaktadır. Burada budizm dinine mensüb onbeş bin (15000) dan fazla büyük ve küçük heykeller mevcuttu. Ama maalasef bu eserleri şimdi çoğu Frnsa müzesinde bulunmaktadır. Celalâbâdın Hada bölgesinde eskiden büyük bir İbadethane vardır. Burada budizm dini eğitim ve öğretimi veriliyordu. Bu İbadethane de büyük alimlerin resimleri vardi; Fahibeyni (فاهبین) bu eserlerin miladın ikinci çağına ait olduğunu söylemiştir. Nangarhar Budizmin en önemli bölgelerinden sayılmaktadır. Çünkü burada budistlerin izleri açık olarak görünmektedir. Mesala Lalpora, Basaval, Bihsod ve Daruenta budistlerin yaşadıkları bölgedendir.
Nangarhar Müslüman bir bölgedir, genellikle bir müslüman kültüre sahiptir, ama bazı farklı dine mensub (sıhler, hinduler) olanlar da vardır, fakat onlar afgan etkisi altındadırlar.
Nangarhar halkı genellikle Sunni ve Hanefidirler. Afgan Rus şavaşı sonrasında selefilik ve vahabilik akımlarının da etkileri görülmeye başlandı. Afganistan halkı genellikle peştunlerdir,dolayısıyla Nangarhar halkının başka illerdeki kültürle pek fazla farkı yoktur.
Vilayetin şehirleri
Afganistan iklim, sanayı, ziraat ve ticaret bakımından kuzey, güney, doğu ve batı olmak üzere dört ayrı bölgeye ayrılmıştır.Afganistanın doğusunda bulunan Nangarhar bir ilim ve kültür şehri olmanın yanısıra, bir ticaret merkezi olarak ta dikket çekmektedir. Bulunduğu coğrafya açısından önemini gittikçe artıran Nangrahar Afganistanı Pakistanla birleştiriyor. İkliminin güzelliği ve işlek arazileri tarih boyunca Nangarharı büyük güçlerin göz bebeği konumuna getirmiştir.
Sponsorlu Bağlantılar
Nangarhar ili doğu bölgenin en önemli şehirlerin başında gelmekle beraber, buğday, mısır, pirinç, pamuk gibi ürünlerin yanında zeytin, portakal, muz, karpuz, şeker kamışı ve ürettiği benzeri meyve ve kuru yemişlerle kendine özgü bir öneme sahiptir.
Nangarhar ili tarihte Nangar, Nangara, Nangarhara ve Nagar isimlerle anılmıştır, bunların her biri kendisine öz anlamları vardır. Sonuçta Nangarhar kelimesi Peştunca yani Afgancanın öz kelimelerdendir. Peştunlar veya Afganlar bu bölge de tarihin en eski zamanlardan beri burada yaşamıştır.
Nangarhar 1910-1919 yıllar arasında Kral Amanullah hanın babası olan Amir Habibullah Han hükümetinin kışlık başkentiydi. Burada dört büyük ve ünlü saray ve haremler yapılmıştır, bunlar; Sirajul İmaret, Şahi bağ (harem), Amir Şehit bağı ve Mimle bağı dır. Amir Şehit bağında kral Amanullah hanın ve ailesinin mezarları bulunmaktadırlar
Celalabad şehrinin güney tarafına 8 km uzaklıkta “Hada”adında bölgede Budizm dininin merkezlerinden biri bulunmaktadır. Burada budizm dinine mensüb onbeş bin (15000) dan fazla büyük ve küçük heykeller mevcuttu. Ama maalasef bu eserleri şimdi çoğu Frnsa müzesinde bulunmaktadır. Celalâbâdın Hada bölgesinde eskiden büyük bir İbadethane vardır. Burada budizm dini eğitim ve öğretimi veriliyordu. Bu İbadethane de büyük alimlerin resimleri vardi; Fahibeyni (فاهبین) bu eserlerin miladın ikinci çağına ait olduğunu söylemiştir. Nangarhar Budizmin en önemli bölgelerinden sayılmaktadır. Çünkü burada budistlerin izleri açık olarak görünmektedir. Mesala Lalpora, Basaval, Bihsod ve Daruenta budistlerin yaşadıkları bölgedendir.
Nangarhar Müslüman bir bölgedir, genellikle bir müslüman kültüre sahiptir, ama bazı farklı dine mensub (sıhler, hinduler) olanlar da vardır, fakat onlar afgan etkisi altındadırlar.
Nangarhar halkı genellikle Sunni ve Hanefidirler. Afgan Rus şavaşı sonrasında selefilik ve vahabilik akımlarının da etkileri görülmeye başlandı. Afganistan halkı genellikle peştunlerdir,dolayısıyla Nangarhar halkının başka illerdeki kültürle pek fazla farkı yoktur.
Vilayetin şehirleri
- Achin
- Bati Kot
- Bihsud
- Chaparhar
- Dara-I-Nur
- Dih Bala
- Dur Baba
- Goshta
- Hisarak
- Jalalabad
- Kama
- Khogyani
- Kot
- Kuz Kunar
- Lal Pur
- Muhmand Dara
- Nazyan
- Pachir Wa Agam
- Rodat
- Sherzad
- Shinwar
- Surkh Rod
