Türkiye'deki Müzeler - İznik Ayasofya Müzesi

İznik Ayasofya Müzesi

Müze şehrin tam ortasında, kentin dört kapısına ulaşan yolların kesiştiği noktada yer almaktadır. İlk olarak M.S. VII. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen Gimnasium üzerine Bizans Döneminde Bazilika olarak inşa edilmiş olan Ayasofya Müzesi, çeşitli hasar ve onarımlar nedeniyle bugüne kadar büyük bir değişime uğramıştır. XI. yüz yıldaki depremden sonra yenilenmiştir. Üç sahınlıdır. Orhan Gazi tarafından 1331 yılında camiye dönüştürülen yapı, Kanuni döneminde Mimar Sinan tarafından yapılan büyük değişikliklerle yenilenmiştir. 1935 ve 1953 yılında gerçekleştirilen onarım sırasında, renkli taşlardan taban mozaikleri ve Sythronon’u ortaya çıkartılmıştır. Apsisin yanındaki odaların içinde freskolar vardır. M.S. 787 yılında (24 Eylül-23 Ekim) VII. Ekümenik Konsil bu binada toplanmıştır.

İkonoklastik dönem denilen o dönemde dinsel konuların resmedilmesi yasakmış ve sembolizm etkili olmuş. İmparatoriçe resmi yeniden sevdirmek için burada bir dini toplantı düzenlemiş. Bu toplantı tarihe İkinci İznik Konsili olarak geçmiş.

Ayasofya onbirinci yüzyılda yaşanan depremde önemli hasar görmüş. Onarılırken binada önemli değişiklikler de yapılmış. Arkasından 1331 yılında Orhan Gazi burayı camiye çevirmiş. Kanuni Sultan Süleyman zamanında da, Mimar Sinan buraya bir mihrap ilave etmiş.

Bugün İznik Ayasofya Müzesi olarak kullanılan binada, kilise ile ilgili olarak taban mozaikleri, freskli mezar, rahiplerin oturma alanları, mermer kutsal kalıntılar ve kilisenin güney bitişiğinde yer alan şapel bulunuyor. Döşeme mozaiğin desenleri renkli taşlarla ve belirli geometrik şekillerle yapılmış. Freskli mezarın üzerindeki freskte İsa, Meryem ve Johannes tasvirleri yer alıyor.

Binanın cami olarak kullanıldığı dönemden ise mihrap, minare, duvar yazıları, son cemaat yeri ve içerideki kemer görülüyor. Kemerde Osmanlı dönemine ait süslemeler bulunuyor.

İznik Ayasofya Müzesi’nde sergilenen eserler, İznik ve çevresindeki kazı çalışmalarından çıkarılmış ve toplanmış arkeolojik ve etnografik eserlerdir. Özellikle 15-17. yüzyıllarda İznik’te üretilen çiniler ve 11-12. yüzyıllarda yine burada üretilen keramikler dikkat çekiyor. Ayrıca müzede çeşitli sikkeler ve yörenin yakın geçmişteki kültürel ve sosyal yapısını yansıtan örnekler de sergileniyor.

Müze bahçesinde de Roma, Bizans ve Osmanlı dönemleri eserleri sergileniyor. Bunlar arasında lahitler, sütun başlıkları, kabartmalar, steller, korkuluk levhaları, yazıtlar, kuyu bilezikleri ve islami mezar taşları bulunuyor.

İznik Ayasofya Müzesi’nde iki binden fazla arkeolojik eser, 300 civarında sikke, 500 kadar İznik çinisi ve seramiği ve 150 etnografik eser sergileniyor. Bu eserlerin yüzde 98’i bilimsel kazılarda ele geçirilmiş.

Hıristiyan dünyasının kutsal mekanlarından biri kabul edilen Ayasofya Kilisesi, 2011 yılında, 90 yıllık bir aradan sonra yeniden cami olarak hizmet vermeye başlamıştır.