Arama

Büyük Türk Devletleri - İlhanlılar (İlhanlı) Devleti

Güncelleme: 8 Temmuz 2012 Gösterim: 34.824 Cevap: 2
asla_asla_deme - avatarı
asla_asla_deme
VIP Never Say Never Agaın
3 Kasım 2008       Mesaj #1
asla_asla_deme - avatarı
VIP Never Say Never Agaın
İLHANLILAR (1256-1353). İran Moğolları ve Batı Moğolları olarak da anılan İlhanlılar İran, Irak, Anadolu ve Kafkasya'da egemen­lik kurmuş bir Moğol hanedanıdır. 13. yüz­yılın ikinci yarısında Anadolu Selçukluları ta­rihinde de önemli bir rol oynamışlardır.
Moğollar daha Cengiz'in sağlığında Harezmşahlari ortadan kaldırmak amacıyla İran'ı istila etmiş (bak. Harezmşahlar), daha sonra Moğol orduları Anadolu içlerine kadar ilerleyerek 1243'te Kösedağ Savaşı'nda Ana­dolu Selçukluları'nı büyük bir yenilgiye uğrat­mışlardı. Ama bunlar geçici birer istila hare­ketiydi. 1251'de Moğol büyük hanı olan Möngke bu kez kardeşi Hulagu'yu Batı ve Ön Asya'yı Moğol egemenliği altına sokmakla görevlendirdi. 1256'da İran'a giren Hulagu. 1258'de de Bağdat'ı ele geçirerek Abbasi Devleti'ni ortadan kaldırdı. Moğol ilerlemesi ancak 1260'ta Filistin'deki Ayn Calut'ta Memlûklar tarafından durduruldu. Bunun üzerine geri çekilen Hulagu Azer­baycan'daki Meraga kentini merkez edinerek ele geçirdiği topraklarda yeni bir devlet oluş­turdu. Hulagu bölgeyi büyük han adına yö­nettiği için il-han sanını aldı. Ondan sonra gelen hükümdarlar da bu sanla anıldı. Hulagu iyice zayıflayan Anadolu Selçuklulan'nı da İlhanlı yönetimine bağlayarak Ortadoğu'da yeni bir güç oluşturmayı başardı. Hulagu'nun ölümünden sonra (1265) başa geçen Abaka bu topraklan elinde tutmak için baş düşman saydığı Memlûklar'a karşı dikkatli bir siyaset izledi. Abaka döneminde (1265-82) Anadolu Selçukluları yoğun İlhanlı baskısına karşı zaman zaman Memlûklar'dan destek almaya çalıştılarsa da pek başarılı olamadılar.
Sponsorlu Bağlantılar
1295'te başa geçen Gazan, İslam dinini kabul eden ilk İlhanlı hükümdarı oldu. Bu arada büyük Moğol hanı Kubilay da ölmüş (1294), İlhanlılar'ın merkezle olan bağları gevşemişti. Gazan'dan sonra tahta çıkan Ol-caytu (1304-17) ile Ebu Said Bahadır (1317-35) dönemlerinde İlhanlılar bir yandan iç ayaklanmalarla uğraştılar, bir yandan da Memlûklar'la mücadeleyi sürdürdüler. Ebu Said Bahadır'ın 1323'te Memlûklar'la bir ba­rış antlaşması imzalaması bu sorunu büyük ölçüde çözdüyse de iç savaşlarla iyice yıpra­nan İlhanlılar önce Irak'ta, ardından da Ana­dolu ve İran'da denetimi yitirmeye başladılar. Ebu Said Bahadır'ın vâris bırakmadan ölme­sinden sonra Celayirliler yönetimi ellerine geçirdiler. İlhanlı tahtına göstermelik birkaç han atadıktan sonra 1353'te bu hanedana kesin olarak son verdiler. Anadolu beylikler, Irak ve Azerbaycan Celayirliler ve Çobaniler, Güney İran Muzafferiler, Horasan da Serbe-dariler arasında paylaşıldı.Göçebe ve istilacı bir kavim olan Moğollar, bir bölgeye yerleşip düzenli yönetimler kur­duklarında yerleşik uygarlığı benimseme yo­lunda da adımlar atmışlardır. İlhanlılar da buna örnek gösterilebilir. Gazan'dan önceki hükümdarlar Budacı olduklarından İran'da birçok Buda tapınağı yaptırmışlardı. Gazan İslam dinini kabul edince bunların hepsini yıktırıp camiler yaptırdı. İlhanlı mimarlığı geleneksel İslami biçimler ve yerel etkiler yanında Orta Asya mimarlık anlayışını Orta­doğu'ya taşıması bakımından önem taşır.Olcaytu'nun vezirliğiniİlhanlı dönemi mimarlık yapıtları bu üç kay­naktan gelen etkilerjn ilginç bir bireşimidir. Bu dönemden kalma önemli mimarlık yapıt­ları olarak Meraga Rasathanesi, Tebriz'deki Gazaniye, Rab-ı Reşidi ve Ali Şah camileri, Sultaniye ile Isfahan ve Bakû'deki türbeler gösterilebilir. Anadolu'da da bu dönemden kalma mimarlık yapıtları vardır. Bunların en önemlisi yapımı 131|)'da tamamlanmış olan Erzurum'daki Yakut ye Medresesi'dir. İlhan­lılar Budacı dönemde resim sanatında da ileri gitmişlerdi. Türklerin tarihi bakımından da önemli bir kitap olai Camiü't-Tevarih'in ya­zarı Reşideddin (124Ş-1318) de İlhanlılar dö­neminde yaşamış yapmıştı.



MsxLabs & TemelBritannica

Şeytan Yaşamak İçin Her Şeyi Yapar....
Misafir - avatarı
Misafir
Ziyaretçi
18 Şubat 2010       Mesaj #2
Misafir - avatarı
Ziyaretçi
İlhanlılar
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

İlhanlılar İmparatorluğu

Başkent Tebriz
Resmi dili
Farsça, Moğolca
Dini
Budizm,
Müslümanlık

Yönetim
Monarşi
Han
- 1256-1265 Hülagû Han - 1316-1335 Ebu Said Bahadır
Tarih
- Kuruluş tarihi 1256 - Yıkılış tarihi 1335

İlhanlılar (1345)

250px HulaguAndDokuzKathun

'İlhan' Hülagû ve eşi Dokuz HatunReşidüddin Camiût-Tevarih kitabından) (


250px Hulagu Baghdad 1258

Hülagû'ün Bağdat kuşatması (Reşidüddin Camiût-Tevarih kitabından)

İlhanlılar (İlhanlı) Devleti (Farsça: ایلخانیان Īlkhāniyān veya ‏سلسله یلخانی‎ Silsilaye Īlḫānī), Cengiz Han'nın (Çingiz Han) torunu Hülagû Han tarafından, merkez Tebriz olmak üzere İran'da kurulan Türk-Moğol devletidir(1256).
"İlhanlı" ismi; "Büyük Kağanlı" anlamına gelmektedir. Çünkü İlhanlılar'ın kendi bayrakları ve paraları olsa da, bir çeşit eyalet sistemiyle yönetilmekteydiler ve Moğollar'ın Büyük Kağan'ına bağlıydılar. İlhanlı kelimesinin tartışılan bir başka anlamı ise; İl-eyalet hanı olabileceğidir. Son derece büyük ve hızlı hareket eden bir orduları vardı.

Siyasi Tarihi

Azerbaycan'ı ele geçiren Hülagû Han, 1258'de Bağdat'ı alarak Abbasî Devleti'ne son verdi. Anadolu Selçuklu Devleti'ni egemenliği altına aldı. Moğollar, Anadolu'nun bilim, kültür ve ticaret merkezleri olan kentlerini yakıp yıktılar ve yağmaladılar. Bu dönemde Anadolu'da ticaret geriledi. Türkler, Doğu ve Orta Anadolu'dan batı bölgelerine doğru göç etmek zorunda kaldılar. Moğollar, Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında önemli rol oynadılar. İlhanlılar döneminde Anadolu'nun büyük kısmı İlhanlılara'a ait olduğu için Orta Asya’dan Anadolu’ya yoğun Türkmen göçleri olmuştur.
İlhanlılar, Suriye ve Filistin'i işgalden sonra Mısır'a doğru ilerlemeye başladılar. Ancak Memlükler, Ayn-ı Câlut Savaşı'nda İlhanlıları yenilgiye uğratarak Filistin ve Suriye'den çıkardılar (1260). Memlûk Sultanı Baybars, İlhanlıları ikinci kez Elbistan'da yenilgiye uğrattı (1277). Memlukler tarafından uğratıldıkları yenilgiler dışında savaş kaybetmediler.
İlhanlılar, Gazan Mahmud Han (1295-1304) zamanında Müslümanlığı kabul ettiler.Aslında bu bölgede(Iran'da)İslam zaten yaygındı.Bunla anlatılmak istenen idarecilerin görüş değişikliğidir ancak ilhanlı yöneticilerin tam anlamıyla İslamı seçtikleri söylenemez ancak bölgedeki halkın müslüman olması fikir değişikliğini kısmen de olsa sağlamıştır diyebiliriz yine de İlhanlıların Iran topraklarındaki Müslüman çoğunluğu baskı altında yaşıyordu.Çünkü İlhanlı yöneticiler gelişmekte olan Tibet Budizmi ve Diofizit'i (Nasturilik) teşvik ediyorlardı.
Gazan 1295'de Nevruz'un desteğiyle kuzeni Baydu'yu devirdi.[4] Yardımının karşılığı olarak Nevruz, Gazan'ı müslümanlığı kabul etmeye razı etti. İslama girmesiyle beraber Gazan, adını Mahmud olarak değiştirdi. Ancak çeşitli kaynaklar müslüman olmasına rağmen Moğol şamanizmini sürdürdüğünü ve Tengri'ye taptığını belirtirler.Gerçekten de Gazan hatır uğruna müslüman olmuştu. Moğol şamanların İlhanlı İmparatorluğunda kalmalarına izin verilmiş ve nüfuzları hem Gazan hem de onun halefi Ulcaytu saltanatında devam etmiş, ama daha sonra gerilemeye yüz tutmuşlardır.[5] Bundan önce Budizm'i benimsemişlerdi ve Müslümanlar'a karşı Hıristiyanlarla ittifak kurmak istiyorlardı. 14. yüzyılın başlarında çıkan iç karışıklıklar sonucu İlhanlılar parçalandı (1336). İlhanlı topraklarının Azrbaycan bölümünde Çobanoğulları, geriye kalan büyük bölümü üzerinde ise Celâyirliler Devleti kuruldu.

Hulagu Han ve büyük ordusu

1243 Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Türklerini yenilgiye uğratan Moğollar Ötüken merkezine bağlı olmak üzere, İran’a geçerek 1256 yılında başkenti Tebriz olmak üzere İlhanlı yönetimini kurdular. (İlhanlı: Hana bağlı topraklar) Başında da Hulagü Han bulunmaktaydı. 1256 yılında Alamut Kalesini ele geçirerek Batinilerin çalışmalarına son verdiler. 1258 yılında ise Bağdatı işgal ederek halifeliğe son verdiler. Bu orduyu Memlûk Sultanı Baybars mağlup etmeyi başarmıştır.

İlhanlılar hükümdarlar listesi

  1. Hülagû (1258 - 1265)
  2. Abaka (1262 - 1282)
  3. Ahmad Tegüder (1282 - 1284)
  4. Argun (1284 - 1291)
  5. Gayhatu (1291 - 1295)
  6. Baydu (1295)
  7. Mahmud Gazan (1295 - 1304)
  8. Muhammed Hüdabende (Olcaytu) (1304 - 16)
  9. Ebu Said Bahadır (1316 - 1335)
Hülagû'nun sülalesi tükendikten sonra 1335 - 1353 arasında önde gelen amirler fiilen Han olmuşlardı.


Mavi Peri - avatarı
Mavi Peri
Ziyaretçi
8 Temmuz 2012       Mesaj #3
Mavi Peri - avatarı
Ziyaretçi
İlhanlılar Devleti

İran'da kurulan Moğol devleti ve bu devleti yöneten Moğol hanedanı (1251-1335). Devletin ve hanedanın kurucusu Cengiz Han'ın torunu Hulâgu'dur. Hulâgu, ağabeyi Möngke tarafından batı ordularının başına getirildi. Hulâgu zamanında Irak ve Anadolu İlhanlılar'ın eline geçti. Başlangıçta İlhanlılar Devleti hükümdarları Pekin'deki Büyük Han'a bağlı birer hükümdardılar (ilhan). Ancak Kubilay'ın 1294'te ölümünden sonra durum değişti. İlhan unvanı yerine han unvanı kullanılmaya başlandı. Bastırılan paralardan Büyük Han'ın adı kaldırıldı. Fakat devlet, sonuna kadar İlhanlılar Devleti olarak anıldı. Hulâgu'nun ölümünden sonra yerine oğlu Abaka Han geçti. Abaka Han zamanında İlhanlılar, Memlûkler, Çağatay Hanlığı ve Altınordu Hanlığı ile başlamış olan mücadeleleri devam ettirdiler. Ancak başarıyla sonuçlandıramadılar. Bu mücadeleler sonucu İlhanlılar'ın sınırı Fırat, Kafkaslar ve Maveraünnehir'e ulaştı. Bu da, aşağı yukarı Sasani İmparatorluğu'nun sınırları idi. Abaka Han'ın yerine geçen Teküder, Müslüman olarak Ahmet Han adını aldı. Ahmet Han'dan sonra İlhanlılar Devleti içinde büyük iktisadî, dinî bunalımlar çıktıysa da Gazan Han zamanında bu bunalımlar bir dereceye kadar atlatıldı. Gazan Han ile birlikte İlhanlı Devleti, göçebe bir Moğol Devleti olmaktan çıkarak, İran kültürünün, eski İran devlet geleneklerinin ağır bastığı bir devlet hâline geldi. Gazan Han ile birlikte İslâm dini de kesin olarak yerleşti. İranlı unsurlar devlet idaresinde ağır basmaya, daha çok yer işgal etmeye başladılar. Şiî mezhebine daha çok hoşgörü gösterilir oldu. İlhanlı Devleti Ebu Sait Bahadır Han'ın ölümünden sonra (1335) parçalandı, birçok Moğol prensi tahta çıktıysa da hiçbiri devletin birliğini sağlayamadı. 1335 yılında İlhanlılar Devleti kesin olarak ortadan kalktı.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Benzer Konular

6 Kasım 2016 / Baturalp Türk ve İslam Dünyası
18 Kasım 2016 / Misafir Türk ve İslam Dünyası
18 Kasım 2016 / Misafir Türk ve İslam Dünyası
17 Kasım 2016 / Misafir Türk ve İslam Dünyası
5 Aralık 2016 / Misafir Türk ve İslam Dünyası