Arama

ESO - Avrupa Güney Gözlemevi (European Southern Observatory) - Sayfa 21

Güncelleme: 3 Nisan 2016 Gösterim: 46.986 Cevap: 206

Cevap Yaz Sayfa 21 / 21

nötrino

Yasaklı

23 Ocak 2013 Mesaj #201

Yasaklı

47 Tucanae Yıldız Kümesinin Yeni VISTA Fotoğrafı

Sponsorlu Bağlantılar

Tukan takımyıldızında yer alan küresel yıldız kümesi 47 Tucanae (Toucan) / ESO1302b.

Küresel küme 47 Tucanae çevresindeki gökyüzünün geniş görüş alanı / ESO1302c.

Kaynak : ESO / VISTA Teleskobu Gözlemi (10 Ocak 2013)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

nötrino

Yasaklı

24 Ocak 2013 Mesaj #202

Yasaklı

Karanlığın Işığı

Sponsorlu Bağlantılar

Lupus 3 kara bulut ve ilişkili sıcak genç yıldızlar.

ESO teleskobu ile alınan bu görüntüde yeni yıldızların oluştuğu bir karanlık bulut, tozlu yıldız oluşum bölgelerinde henüz yeni oluşmuş parlak yıldızlardan meydana gelen bir küme eşliğinde görülüyor. Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan MPG/ESO 2.2-metre teleskobu ile alınan bu yeni görüntü çok az bilinen bu nesnenin görünür ışıkta elde edilmiş en iyi fotoğrafıdır.

Yeni görüntünün solunda bir duman bulutunu andıran karanlık bir sütun yer alıyor. Sağ tarafta ise bir grup parlak yıldız yer alıyor. İlk bakışta bu iki grubun birbirinden daha farklı olamayacağı görülüyor, ancak tersine birbirleriyle yakından bağlantıları var. Bulut çok miktarda soğuk kozmik toz ve yeni yıldızların oluştuğu bir yıldız oluşum bölgesi içeriyor. Güneş’in dört milyar yıl önce oluştuğu bölgeye benziyor burası.Bu bulut Lupus 3 olarak biliniyor ve yeryüzünden yaklaşık 600 ışık-yılı uzaklıkta Akrep takımyıldızı doğrultusunda bulunuyor. Burada görülen yer ise yaklaşık beş ışık-yılı genişliğindedir.

Bu tür bulutlarda görece daha yoğun olan bölgeler kütleçekiminin etkisiyle çökmekte daha sonra ısınarak parlamaktadırlar. İlk başta toz bulutları buradaki ışımayı engellemekte, bu nedenle bu tür bölgeler sadece görünür ışıktan daha uzun dalga boylarında gözlem yapan teleskoplarla görülebilmektedir, kırmızı-ötesi gibi. Ancak yıldızlar daha sıcak ve parlak hale geldiklerinde daha yoğun ışımaları ve yıldız rüzgârları tam bir yıldız haline gelene kadar zamanla çevrelerindeki tozu temizlemektedir.

Yeni görüntünün merkezinin sağında kalan parlak yıldızlar böyle sıcak genç yıldız gruplarına mükemmel birer örnektirler. Bazılarının parlak mavi ışıkları çevrelerinde kalan toz tarafından saçılmaktadır. En parlak iki yıldız küçük teleskoplarla veya dürbünle görülebilecek kadar parlaktır. Bunlar henüz merkezlerinde nükleer füzyonu gerçekleştirmeye başlamayan genç yıldızlardır ve hala etraflarındaki parlak gazla çevrilidirler.[1]

Büyük olasılıkla da yaşları bir milyon yıldan daha düşüktür.Her ne kadar ilk bakışta parlak mavi yıldızlardan daha az belirgin olsalar da, gökyüzü taramaları Güneş’e en yakın yıldız oluşum bölgesi olan bu bölgede oldukça genç başka birçok yıldızsal nesne bulmuşlardır.Yıldız oluşum bölgeleri oldukça büyük yerlerdir, yüzlerce büyük kütleli yıldızın meydana geldiği Tarantula Bulutsusu (ESO0650) gibi. Bununla birlikte, bizim diğer gökadalarda bulunan çoğu yıldızın burada gösterildiği gibi sadece iki tane parlak yıldızın bulunduğu ve aşırı büyük kütleli yıldızların bulunmadığı daha sakin yerlerde oluştukları düşünülüyor. Bu nedenle, Lupus 3 bölgesi hem gökbilimcileri kendine hayran bırakıyor hem de yıldızların yaşamlarının erken dönemlerini güzel bir şekilde gözler önüne seriyor.

Notlar:

[1] Bunlar Herbig Ae/Be yıldızları olup, bunları ilk kez tesbit eden gökbilimcinin ismiyle anılmaktadırlar. A ve B harfleri yıldızların tayf türlerini belirtmektedir, bunlar Güneş’ten daha da sıcaktırlar ve küçük “e” harfi, tayflarında yıldızların etrafında bulunan gazların ışımasıyla oluşan salma çizgilerinin bulunduğunu göstermektedir. Yıldızlar içeriye doğru büzüldükçe kütleçekimsel potansiyel enerjiyi ısıya dönüştürerek parlamaktadırlar.

Kaynak : ESO Basın Açıklaması / Görüntülü Bülten (16 Ocak 2013)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

nötrino

Yasaklı

24 Ocak 2013 Mesaj #203

Yasaklı

Karanlık Bulut Lupus 3

Scorpıus takımyıldızında yer alan Lupus 3 kara bulut / ESO1303b.

Geniş alan Lupus 3 karanlık bir bulut görünümü ve ilişkili sıcak genç yıldızlar / ESO1303c.

Kaynak : MPG/ESO Teleskobu Gözlemi (16 Ocak 2013)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

nötrino

Yasaklı

28 Ocak 2013 Mesaj #204

Yasaklı

Karanlığı Ateşe Vermek

Karanlık ayarlama.

Şili’de bulunan Atacama Pathfinder Deneyi Teleskobu (APEX) ile elde edilen yeni bir görüntü Avcı bölgesindeki kozmik toz bulutlarının güzel bir görüntüsünü gözler önüne seriyor. Bu yoğun yıldızlar-arası bulut görünür-ışık gözlemlerinde karanlık ve örtülü olarak görünse de, APEX’in LABOCA kamerası tozdaki ısı akışlarını tesbit ederek yeni yıldızların oluşmakta olduğu gizli bölgeleri ortaya çıkarmaktadır. Ancak bu karanlık bulutlardan biri göründüğü gibi değil.

Uzayda, kozmik gaz ve toz bulutları yeni yıldızların doğdukları yerlerdir. Görünür ışıkta, bu toz karanlık ve örtücüdür, yıldızları arkalarında saklarlar. Hatta o kadar ki, gökbilimci William Herschel 1774 yılında böyle bulutlardan birini Akrep takımyıldızında gözlediğinde, burada yıldızların bulunmadığını düşünmüş ve şöyle demiştir, “Gökyüzünün bu bölgesinde gerçekten bir boşluk var!” [1]

Yıldız oluşumunu daha iyi anlamak için, gökbilimcilerin daha uzun dalgaboylarında gözlem yapan teleskoplara ihtiyaçları vardır, milimetre-altı dalgaboyu aralığı gibi, buralarda karanlık toz tanecikleri ışığı soğurmak yerine parlak görünmektedirler. Şili And dağlarındaki Chajnantor Platosu’unda bulunan APEX, güney yarımkürede milimetre-altı dalgaboyunda çalışan en büyük teleskoptur ve bu şekilde gökbilimcilerin yıldızların oluşumunu çalışmaları için idealdir.

Avcı takımyıldızında, yeryüzünden 1500 ışık-yılı uzaklıkta bulunan Avcı Moleküler Bulutu Kompleksi, Dünya’ya en yakın büyük kütleli yıldız oluşum bölgesidir, ve bir parlak bulutsular, karanlık bulutlar ve genç yıldızlar hazinesidir. Yeni görüntü parlak turuncu tonlardaki APEX gözlemlerinin karanlık bulutları ateşe verdiği bu geniş bölgenin görünür ışıktaki küçük bir kısmını, göstermektedir.

Genellikle APEX ile alınan parlak noktalar görünür ışıktaki karanlık bölgelere karşılık gelmektedir — görünür ışığı soğuran, ancak milimetre-altı dalgaboylarında parlayan yoğun toz bulutunun işareti ve muhtemelen bir yıldız oluşum bölgesi.Görüntünün merkezinin altındaki parlak bölge NGC 1999 bulutsusudur. Bu bölge — görünür ışıkta görüntülendiğinde — arka fondaki soluk mavi yıldız ışığının toz bulutundan yansıması nedeniyle gökbilimciler tarafından yansıma bulutsusu olarak adlandırılır. Bulutsu çoğunlukla merkezindeki genç yıldız V380 Orionis’ten [2] gelen enerji yüklü ışımayla aydınlatılır. Bulutsunun ortasındaki karanlık bölge NASA/ESA

Hubble Uzay Teleskobu ile alınan ve iyi bilinen görüntüde daha açıkça seçilebilmektedir.Normalde, bunun gibi karanlık bir nokta arkasındaki bulutsu ve yıldızları örten yoğun bir kozmik toz bulutuna işaret eder. Bununla birlikte, bu görüntüde görülen bölge halen çarpıcı bir şekilde karanlık, APEX gözlemlerinde bile. APEX gözlemleri ile, diğer kırmızı-ötesi teleskoplardan alınarak birleştirilen gözlemlere göre gökbilmciler bu bölgenin bulutsu içerisindeki bir boşluk veya bir oyuk olduğunu düşünüyor, bununda V380 yıldızından atılan madde tarafından yapıldığı sanılıyor. Yine de burası gökyüzündeki gerçek bir boşluk!

Görüntüdeki bu bölge, daha geniş görüntünün üst sınırında Sayısallaştırılmış Gökyüzü Taraması ile görünür ışıkta alınan, iyi bilinen büyük Avcı Bulutsusu’nun (Messier 42) iki derece güneyinde yer almaktadır.Görüntüde kullanılan APEX gözlemleri Thomas Stanke (ESO), Tom Megeath (Toledo Üniversitesi, ABD) ve Amy Stutz (Max Planck Gökbilim Enstitüsü, Heidelberg, Almanya) önderliğinde gerçekleştirilmiştir. APEX, Max Planck Radyo Gökbilim Enstitüsü (MPIfR), Onsala Uzay Gözlemevi (OSO) ve ESO arasındaki bir işbirliğidir. APEX’in Chajnantor’daki işletimi ESO’ya aittir.

Notlar:

[1] Almanca, "Hier ist wahrhaftig ein Loch im Himmel!"

[2] V380 Orionis Güneş’in iki katı kadar yaklaşık 10 000 Kelvin (Celcius derecesiyle neredeyse aynı) gibi yüksek bir yüzey sıcaklığına sahiptir.Kütlesinin ise Güneş’in 3.5 katı olduğu tahmin edilmektedir.

Kaynak : ESO Basın Açıklaması / Görüntülü Bülten (23 Ocak 2013)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

nötrino

Yasaklı

28 Ocak 2013 Mesaj #205

Yasaklı

Orion Yansıma Bulutsusu NGC 1999

Orion Yansıma Bulutsusu NGC 1999 / ESO1304b.

Orion NGC 1999 çevresindeki geniş alan / ESO1304c.

Kaynak : ESO / APEX Teleskobu Gözlemi (23 Ocak 2013)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

nötrino

Yasaklı

9 Şubat 2013 Mesaj #206

Yasaklı

Martı Bulutsusu’nun Kanatları

Parlayan bulut Sharpless 2-296, Martı Bulutsusu parçası.

ESO teleskoplarıyla alınan bu yeni görüntüde Martı Bulutsusu adı verilen parlak gaz ve toz bulutunun bir kısmı görünüyor. Bu incecik kırmızı bulutlar göksel kuşun ‘kanatların’ bir kısmını oluşturuyor ve bu görüntü parlak yıldızların arasında dalgalanarak şaşırtıcı karanlık ve aydınlık kırmızı bulutları gözler önüne seriyor. Bu yeni görüntü ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan MPG/ESO 2.2-metre teleskobu üzerindeki Geniş Alan Görüntüleyicisi ile alındı.

Güney gökküresindeki Büyük Köpek ve Tekboynuz takımyıldızları boyunca uzanan Martı Bulutsusu çoğunlukla hidrojen gazından meydana gelen dev bir buluttur. Gökbilimcilerin HII bölgesi dedikleri bir örnektir. Bu bulutsuların içerisindeki sıcak yeni yıldızlar ve onların yoğun mor-ötesi ışınımları çevrelerindeki gazın parlamasına neden oluyor.Görüntüdeki kırmızı ton iyonlaşmış hidrojenin varlığına bir işarettir. [1] Daha resmi olarak IC 2177 olarak bilinen Martı Bulutsusu, kuş-benzeri yapısı ile üç büyük gaz bulutundan — Sharpless 2-292 (ESO1237) baş kısmını oluşturur, bu yeni görüntü Sharpless 2-296’nın bir kısmını oluşturmaktadır, burası da geniş ‘kanatları’ oluşturur, ve Sharpless 2-297 ise küçük ve boğumlu bir bölge olarak martının sağ kanadını oluşturmaktadır — oluşan karmaşık bir nesnedir. [2]

Bu nesnelerin tümü 1950’lerde Amerikan gökbilimci Stewart Sharpless tarafından derlenen 300’ün üzerinde parlak gaz ve toz bulutu içeren Sharpless bulutsu kataloğunda yer almaktadır. Bu kataloğu yayınlamadan önce Sharpless, ABD’deki Şikago yakınlarındaki Yerkes Gözlemevi’nde kendisi ve çalışma arkadaşları ile Samanyolu’nun kıvrımlı, geniş kolları ile bir sarmal gökada olduğunu göstermeye çalıştıkları gözlemsel çalışmalarını yayınladığı bir yüksek lisans öğrencisiydi.

Sarmal gökadalar binlerce HII bölgesi içerebilir, ve bunlar da neredeyse tamamen sarmal kollarda bulunurlar. Martı Bulutsusu Samanyolu’nun sarmal kollarından biri içerisinde yer almaktadır. Ancak bu tüm gökadalar için geçerli değildir; düzensiz gökadalar da HII bölgesi içermekte olup, gökada boyunca yayılmış haldedirler, ve eliptik gökadalarda da durum farklıdır — bu gökadalarda iyonlaşmış hidrojen bölgesi bulunmamaktadır. HII bölgelerinin varlığı bir gökada içerisinde halen devam eden yıldız oluşumunu göstermektedir.

Sharpless 2-296’nın bu görüntüsü ESO’nun Şili’deki La Silla Gözlemevi’nde bulunan MPG/ESO 2.2-metre teleskobu üzerindeki büyük kamera Geniş Alan Görüntüleyicisi (WFI) ile alınmıştır. İç kısımlarında sıcak yıldız oluşumunun şiddetli bir şekilde devam ettiği bulutsunun sadece küçük bir kısmını göstermektedir. Bu kare özellikle parlak yıldızlar tarafından aydınlatılan Sharpless 2-296’yı göstermektedir — bölge boyunca dağılmış birçok yıldız bulunmaktadır, görüntülerdeki tüm bölgenin en parlak yıldızı olan martının ‘gözü’ de burada yer almaktadır.

Gökyüzündeki bu bölgenin geniş alan görüntüleri ilginç gökbilimsel nesnelerin bir karışımını içermektedir. Bulutsu içerisindeki genç, parlak yıldızlar Büyük Köpek takımyıldızında bulunan parlak yıldızlar ve kümelerden oluşan yakın yıldız oluşum bölgesi CMa R1’in bir kısmını meydana getiriyor. Ayrıca Martı Bulutsusu’na yakın bir yerde ESO’nun 50. Kuruluş Yılında — VLT Gezisi İçin Tweetleyin! yarışmasının (ESO1238a) kazananı Brigette Bailleul’un yardımıyla 5 Ekim 2012 günü ESO’nun Çok Büyük Teleskobu (VLT) ile görüntülenen Thor’un Miğferi Bulutsusu bulunmaktadır.

Notlar:

[1] Gökbilimciler HII terimini iyonlaşmış hidrojen için ve HI terimini de atomic hidrojen için kullanırlar. Bir hidrojen atomu bir protona bağlı bir elektrondan oluşur, ancak bir iyonlaşmış gazdaki atomlar pozitif iyonlara ve serbestçe dolaşan elektronlara ayrılmıştır, bu durumda ise sadece tekil protonlar bulunmaktadır.

[2] Bu nesneler resmi olarak sırasıyla Sh 2-292, Sh 2-296, ve Sh 2-297 şeklinde isimlendirilirler.

Kaynak: ESO Basın Açıklaması / Görüntülü Bülten (06 Şubat 2013)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

nötrino

Yasaklı

9 Şubat 2013 Mesaj #207

Yasaklı

Martı Bulutsusu