Yetki Nedir?

YETKİ a.
1. Bir kimseyi herhangi bir alanda söz sahibi kılan, bir görevi, bir işi yaparken kendi görüşleri doğrultusunda davranabilme, karar verebilme ya da bu- yurabilme olanağı sağlayan hak; selahiyet: Yetkileri genişletilerek yeni bir göreve atandı. Çalışma saatlerini değiştirme yetkiniz var mı? Bu iş benim yetkim dışında kalıyor.
2. Bir makamın, bir kurulun vb. bazı edimleri yerine getirebilme hakkı: il trafik komisyonu'nun yetkileri artırıldı. Yasama yetkisi Büyük Millet Meclisi'hindir.

—Antik Rom. Tribunusyetkisi(lat. tribuni- da potestas), pleb tribunuslarının imparatora verdikleri ve her yıl (genellikle 10 aralıkta) yenilenen yetkiler.

—Ask. Sevk ve idare ile çeşitli askeri hizmetleri yürütmek amacıyla kararlar almak, gerekli emirleri vermek ve yayımlamak üzere bir askeri görevliye sağlanan hak. (Yönetimle ilgili bütün etkinliklere ilişkin kararlar alması ve emirler yayımlaması için bir kişiye tanınan yetkiye tam yetki; zaman ve yer bakımından sınırlı kararlar alması ve bu kararlara bağlı emirler vermesi için tanınan yetkiye sınırlı yetki denir.)

—Bilş. Kesinti yetkisi, bir merkezi birim için, önceliği yürütülen programınkinden daha büyük bir kesintiyle durdurulabilme olanağı. (Kesinti yetkisi, özgün bir kütüğün özel bitlerini yerlenne koyan özgün komutların yürütülmesiyle verilir.)

—Huk. Coğrafi bölge açısından bir mahkemenin davaya bakma hakkı. (Eşanl. SE LAHİYET.) [Bk. ansikl. böl ] || Yetki anlaşması, bir anlaşmazlığın giderilmesi için tarafların önceden belirli yerdeki mahkeme ve icra dairelerim belirlemeleri || Yetki devri, bir makam ya da organın sahip olduğu kimi yetkileri başka bir makam ya da organa devretmesi. (Örneğin, Anayasa ya göre TBMM, Bakanlar kurıılu'na kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilir [md. 91].) || Yetki tecavüzü, bir makamın yetkisi dışındaki bir işlemi yapması. (Bk. ansıkl. böl.)|| Yetki uyuşmazlığı, belirli bir dava dölayısıyla iki mahkeme arasında yetki bakımından çıkan uyuşmazlık. (Yetki uyuşmazlığı iki mahkemenin de kendisini yetkili sayması [ölümlü yetki uyuşmazlığı] ya da yetkili saymaması [ölümsüz yetki uyuşmazlığı] biçimlerinde ortaya çıkar. Bu durumlarda yargı yeri üst mahkeme tarafından belirlenir) (Eşanl. SE LAHİYET İHTİLAFI.]

—ida. huk. Yetki gaspı, bir hukuksal işlemin, hiçbir yetkisi almayan bir makam tarafından yapılması; ağır derecedeki yetki tecavüzü. (Bu durumda yapılan işlem, hukuksal sonuç doğurmaz; işlem yapılmamış sayılır. Yetki gaspında bulunan kişi sorumlu olur.)

—Kamu mal. Yetki devri, birinci derecede ita amiri olan bakanın, kendisine verilen harcama yetkisinin bir bölümünü "ödeme emri” göndererek ikinci derecede ita amirine devir ve havale etmesi.

—ANSİKL. Huk. Mahkemelerin yetkileri, yasayla belirlenir (Anayasa md. 142). Hiç kimse yasal olarak bağlı olduğu mahkemeden başka bir mahkemede yargılana- maz (Anayasa md. 37). Her mahkemenin yargı yetkisi belirli bir coğrafi bölgeyle sınırlıdır. Bu bölgeye, o mahkemenin yargı çevresi denir. Genel olarak bu çevre, ilçe sınırlarına göre belirlenir. Yetki konusunda ana kural, davalının ikametgâhıdır. Yasada aksine bir kural bulunmadıkça, her dava davalının ikametgâhı olan yer mahkemesinde açılır (Huk. us. muh. k. md. 9). Ancak yasa, kimi davalar için özel yetki kuralları getirmiştir. Örneğin, taşınmaz mallara ilişkin davalar taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılır. Türkiye’ de ikametgâhı bulunmayanlara karşı açılacak davalar için yetkili mahkeme bun- jların Türkiye'de sen olarak oturdukları yer Imahkemesidir. Taraflar, aralarında yapacakları bir sözleşmeyle, yasal olarak yetkili olmayan bir mahkemeyi yetkili kılabilirler Ancak yetkinin kamu düzenine ilişkin olduğu durumlarda (örneğin boşanma) böyle bir anlaşma yapılamaz. Yetkisiz bir mahkemede açılan davaya davalı itiraz edebilir. Yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı durumlarda, mahkeme kendiliğinden yetki konusunu incelemez; davalının bir itirazı yoksa, bu tür bir davayı inceleyerek karara bağlar Davalı, yetki itirazını davanın başında yapar; yetkiye ilişkin itiraz, ilk itirazlardan sayılır. Yetkinin kamu düzenine ilişkin olduğu durumlarda, mahkeme yetki konusunu inceleyeceği gibi, davalı da her zaman yetki itirazında bulunabilir.