BAĞLAMA
Bağlamak eylemi. Ağ. yet. Sürgünleri ya da dalları hereklere ya da çit tellerine tutturma eylemi.
—Arabac. Eski at arabalarında yastıkla kundağı bağlayan demir şerit.Bayınd. Bir yapı öğesinin birbirinden bağımsız olarak inşa edilmiş iki bölümünü (örneğin bir kemerin iki ayağını) birleştirme. REGÜLATÖR'ün eşanlamlısı
—Giz. bil. Gerdek gecesi damadın eşiyle bedensel birleşmesini önleme amacıyla yapılan büyü. Denize. Bir halatla bir cismi ya da iki halatı birleştirme. Palamarla bir gemiyi sabit bir yere tutturma. Bir gemiyi kiralama. Bağlama hattı, birçok geminin bir yere yan yana bağlanması sonucu oluşan hat.
—Deniz huk. Bağlama limanı, bir geminin seferlerinin yönetildiği liman.
—Dilbil. Tümcede aynı özellikleri taşıyan dil birimleri (sözcükler, tümceler) arasındaki bağıntı. Bağlama noktası
—Dokmc. El dokumacılığında, iki ipi birbirine ekleme, düğümleme.
—Fels. Birçok gözlemi, tek bir bireşimsel kavramda bir araya getirme. (Bu, henüz saptanmamış bir görüngüyü ortaya çıkarmayı sağlar.)
—inş. Bir tonozun killttaşını yerine koyma işlemi. Kâgir yapılarda öğelerin birbirinden ayrılmasını önleyen demir armatür. Bu armatürü yerine köyma işlemi. Bağlama vurmak, BAĞIN VURMAK'ın eşanlamlısı, işlem. Bağlama düzeneği, işlenecek parçanın takım tezgâhına çabuk, otomatik ve doğru bağlanmasını sağlayan düzenek.
—Jeod. Temel bir röperin konumuna göre ikinci röperi belirlemeyi sağlayan işlem.
—Kaynakç. Bağlama düzeneği, birleştirilmiş boruları kaynak sırasında sabitleştirmeye yarayan aygıt.
—Kim. Uçucu bir maddeyi kararlaştırma. Bir bileşiğe yeni bir elementin katılmasını sağlayan kimyasal tepkime türü (örneğin karbona bir klor atomunu bağlama).
—Mak. san. iki parçanın birleşme biçimi. (Bir tekerleğin bir milden hareket alması ya da ona hareket vermesi gerekiyorsa, bu iki parçanın birbirine, örneğin pimlerle bağlanması zorunludur.) Bağlama düzeni, bir takım tezgâhını donatan üniversal (mengeneler, aynalar vb.) ya da özel parça taşıyıcıların tümü. Bağlama elemanı, bir parçanın bir başka parça ile birleşmesini sağlayan eleman (muylu, çubuk mastar, merkezleme pimi vb.). Bağlama kelepçesi, yarı-bilezik ya da bilezik biçiminde metal bağ parçası. (Herhangi bir nesneye geçirilerek sağlamlaştırılmasına ya da bu nesneyi oluşturan parçaların yerinden oynamamasına yarar.)
—Marangl. Mobilya parçalarını tutkallamadan çeşitli gereçlerle (çivi, vida, cıvata, dübel vb.) birleştirme, kurma işlemi.
—Mim. Bağlama çizgisi, mimarlık planlarında kotlara eşlik eden ve bu kotların ait olduğu uç noktaları gösteren sürekli ya l da kesik çizgilerden her biri. Bağlama kemeri, bir tonozun sırt çizgisi altındaki kaburga. Gotik bir tonozda, ikincil kaburgaları kilittaşına bağlayan haç biçiminde düzenlenmiş kaburgalardan her biri. (Özellikle alevli gotik'te kullanılmıştır.)
—Mutf. Bir sıvı besine son anda un, nişasta, yumurta sarısı, kanatlı av ya da kümes hayvanı kanı katarak, sıvıyı koyulaştırma işlemi.
—Nörobiyol. Dışardan gelen uyarı ile duyu siniri liflerinin elektrik etkinliği arasında bağlantıyı sağlayan (iletken) duyu alıcılarının görevi.
—Ormanc. Bağlama çubuğu, bir çalı ya da odun demetini bağlamaya yarayan ince esnek çubuk.
—Petr. san. Matkabın çıkışı sırasında, kuyu açma çubuklarını istifleme, inişi sırasında ise birleştirme işlemi. Bağlama platformu, kuyu açma aygıtının üçte ikilik bölümünü oluşturan ve bağlayıcılarla donatılan platform.
—Teknol. Bir parçayı bir başka parçaya tutturma işlemi.
—Tekst. Çiftkatlı kumaş üretiminde, kumaşlardan birinin bir öğesini (çözgü ya da atkı) diğerinin bir öğesine tutturarak iki dokumayı birleştirme işlemi. (Ek bir atkı ipliği, bileşenlerden her birinin çözgü ipliklerine almaşık biçimde düğümlenerek bu sonuç elde edilebilir. Aynı teknik kayış üretiminde kullanılan çokkatlı dokumaların [üçkatlı, dörtkatlı vb.] yapımında da uygulanır.) Bağlama ipliği, kumaş yapımında, özellikle gaze kumaş dokumada, sabit bir çözgü ipliğinin altından geçerek sağdan sola ve soldan sağa almaşık bağlantı yapan çözgü ipliği. Bağlama kolu, dokuma ve iplik tezgâhlarında, iki yan kenarın birbirine bağlanarak sallanmamasını sağlayan kollardan her biri.
—ANSİKL. Ağ. yet. Dalları rüzgâr sarsıntısından korumaya ve havanın, güneş ısı ve ışığının en iyi biçimde dağılımını kolaylaştırmaya yarayan bağlama işlemi yaz başında yapılır. Bitkiler budandıktan sonra çıkan yeni sürgünler ya da dallar bu amaçla hazırlanmış çıtalara ya da bir hereğe bağlanarak onlara en uygun biçim verilir.
—Deniz huk. Her geminin bir bağlama limanı vardır. Gemi seferlerinin yabancı bir ülkeden yönetildiği durumlar hariç, bağlama limanı, genellikle geminin sicile kayıtlı olduğu yerdir. Bağlama limanı çeşitli açılardan .hukuksal önem taşır: donatan aleyhine bu sıfatından dolayı açılacak tüm davalarda bağlama limanı mahkemeleri yetkilidir; kaptanın donatanı temsil yetkisi bağlama limanında dar, bağlama limanı dışında ise geniştir; gemi bağlama limanındaki sicile yazıldığından bununla ilgili tüm idari işlemler burada yapılır. Bağlama limanı gemilerin bordalarının her iki yanına ve kıçına yazılır.
—Dilbil. Bağlama, ya bağlayıcı adı verilen özel terimlerin kullanılmasıyla (Mavi ve parlak bir gökyüzü) ya da birimlerin yan yana getirilmesiyle (Mavi, parlak bir gökyüzü) sağlanır. Sözdizimsel açıdan, bağlanan öğeler arasında işlev ve nitelik bakımından özdeşlik vardır: bu öğelerden birini kaldırmak tümcenin yapısını değiştirmez. Anlamsal açıdan, bağlama ile gerçekleştirilen mantıksal bağ çeşitlidir: süredeşlik (Çalışıyor ve sigara içiyor), ardışıklık (Çalışır ardından sigara içer), sonuç (Düşünüyorum demek ki varım), neden (Gidelim çünkü geç oldu), karşıtlık (Zengin ama mutsuz bir adam), vb.
—Elektrotekn. Elektrik üreteçlerini bağlama işlemi, üç şekilde yapılabilir: seri, paralel ve seri-paralel.
Seri bağlamada, toplam akım aynı yönde, art arda üreteçlerden geçer ve bunların elektromotor kuvvetleri birbirine eklenir. Paralel bağlamada bütün artı kutuplar bir yanda, bütün eksi kutuplar diğer yanda olmak üzere dış devrenin uçlarına bağlanır; bu bağlama uygulamada, ancak üreteçlerin elektromotor kuvvetleri hemen hemen birbirine eşitse gerçekleşebilir. Seri paralel bağlamada ise, seri bağlı üreteç grupları paralel olarak birleştirilir.
Seri bağlı, özdeş doğru akım üreteçlerinde, elektromotor kuvvetler ve iç dirençler birbirine eklenir; bunlar paralel bağlandıklarında sistemin elektromotor kuvveti bir üretecin kuvvetine eşittir; toplam iç direnç ise, bir öğenin iç direnci üreteç sayısına bölünerek elde edilir.
Almaşık akımlı makineler, ancak frekansları kesinlikle eşitse bağlanabilir. Bu koşulu doğrulamak için senkronoskop, frekansmetre ya da eşzamanlılık lambalarından yararlanılır.
—Giz. bil. Bağlama, eşlerden birine düşmanlığı olan kişilerin başvurduğu, Anadolu'da oldukça yaygın bir uygulamadır. Çeşitli yöntemleri vardır. Dinsel nikâh kı-yılırken "amin" dendiği sırada; bıçak ya da kama kınından çıkarılırsa, açık bir asma kilit kilitlenirse, ip ya da urgana düğüm atılırsa damadın bağlanacağına inanılır. En etkili bağlama yollarından biri, tüfekle bağlamadır. Tüfeğin kullanılmamış fişeği alınır, ucundaki mermi çıkarılır. Mermi ve kovan, eşlerin geçeceği yolun iki yanına konur. Eşler geçtikten sonra mermi kovana yerleştirilip havaya ateş edilir, iki mısır koçanını yolun iki yanına koyup eşler geçtikten sonra bağlayarak gömmek, ağaca çivi çakmak da başvurulan bağlama yollarındandır. Bağlamanın etkisiz hale getirilmesi için, bağlanmaya neden olan maddi unsurların bulunup yok edilmesi gerekir, inanışa göre gelinle damadın buğday ya da mısır çuvalı üzerinde gerdeğe girmesi, her türlü bağlamayı çözebilecek en etkili yöntemdir.
—inş. Bir yapıda döşemeleri taşıyan taşıyıcı duvarlar sözkonusu olduğunda tüm düşey ve yatay öğeleri birleştiren bağlamalara başvurulur. Büyük inşaatlarda bağlama, her kat düzeyinde, başka bir deyişle tüm döşemelerde uygulanır. Ahşap ya da demir döşemelerde, yassı demirden bağlamalar ve kare ya da yuvarlak kesitli demir ankrajlar kullanılır; sıkıştırma işlemi kamalarla ya da sergilerle gerçekleştirilir. Bağlama betonarme de olabilir; döşemeler betonarme olarak yapılmışsa, bağlamayı döşemenin kendisi oluşturabilir.
—işlem. Orta ya da büyük serilerin işlenmesinde, bağlama düzeneği, işlenecek parçayı genellikle matkap ya da freze türü bir takım tezgâhına yerleştirerek ve bağlayarak kullanılır; böylece işlenmeden önce parçanın markalanması gerekmez. Düzenekte, işlenecek parçanın dayandığı takozlar ve çabuk bağlamayı sağlayan sıkma parçaları (vidalar, cıvatalar, eksantrikler vb.) vardır. Bağlama düzenekleri genellikle pahalıdır ve bakımları zordur: makinelerin çok büyük seriler halinde üretiminde, örneğin otomobil sanayisinde bu düzeneklerin yerini aktarmalı takım tezgâhları alır.
—Mak. san. Ûzgermeli bağlamadan özellikle yüksek düşüş hidrolik santrallarını besleyen dayanıklı boruların yapımında yararlanılır. Esneklik sınırı yüksek olan çelik çemberler, çapları daha küçük, kaynaklı çelik sac borular üzerine takılır. Hidrolik bir presle boruya, çalışma basıncının iki katı basınç uygulanır; basınç etkisiyle boru plastik olarak biçim değiştirirken, çemberler yalnızca esnek bir biçim değişikliğine uğrar. Basınç azaltıldığında, çemberler genişleyen boru üzerine sıkıca oturur. Bu yöntem, ısıtılarak takılmış çemberlerde görülen tavlanmayı önler ve boru ağırlığının önemli ölçüde azalmasını sağlar.
—Nörobiyol. Bir iletken alıcının zarı, uyarılar (görsel, işitsel, mekanik, vb.) ile sinir sistemi arasında ortak yüzey oluşturur: uyarılar, alıcı (iletken) zarlarının iyon geçirgenliğini değiştirir; sonra da yerel akımlar, duyu siniri liflerinde eylem potansiyeli yayımını değişikliğe uğratır. Teknol. Bir parçayı bağlama işlemi, genellikle bağlama laması bir kenarından takoza diğer kenarından da bağlanacak parçaya oturtularak gerçekleştirilir: çektirme vidasının başı makine tablasının ya da aynasının T biçimindeki kanalına yerleştirilerek bir somunla parça sıkıştırılır.
MsXLabs.org & Büyük Larousse
Bağlama Nedir?
