SAP -pı a
1. Canlılarda uçtaki bir organı vücudun bütününe bağlayan ince uzun kısım. (Yengeçlerde, ıstakozlarda gözleri başa bağlayan, ekmek küfünde [mucor] sporkeselerini taşıyan saplar.)
2. Bitkilerde çiçek, meyve ve yaprak gibi parçaları gövdeye ya da dala bağlayan ince uzun kısım.
3. Bir aletin, bir kabın, bir silahın vb. kavramaya ve elde kullanmaya yarayan bölümü: Bıçağın, küreğin sapı. Bir torbanın, valizin sapı.
4. Dikiş için iğneye geçirilen bir dikimlik iplik: İki sap ibrişim.
5. Dağınık ya da demet halinde biçilmiş ekin.
6. Ara Erkek.
7. Sap çekmek, biçilip demetlenmiş ekinleri harmana taşımak. || Sap gibi, çok ince şeyler için kullanılır: Uzun boylu sap gibi boyunlu bir gençti. || Sapı silik, belli bir kişiliği olmayan, başıboş gezip dolaşan, serseri: Bana değil de o sapı siliğe mi inanıyorsun? || Sap yiyip saman sıçmak, çıkarmak, bir olaya kızıp ağzına geleni söyleyivermek, ateş püskürmek (kaba). || Sapına kadar, bir niteliğin en yüksek derecede oluşunu vurgulamak için kullanılır: Sapına kadar mert ve dürüst bir adamdır.
—Al, tak. Sap yuvası ya da deliği, bir alette, bir takımda, içine sap takılan oyuk bölüm.
—Anat. Bir organı vücudun geri kalan kısmına bağlayan ve içinden damar, sinir ve işlevsel kanallar geçen anatomik eleman.
—Arabac. Sap arabası, ANGIÇLI’ ARABA1 nın eşanlamlısı.
—Bıçakç. Bir kesici aletin, ağızdan sonra gelen, namluya bitişik ya da namlunun içine giren ucu.
—Bür. ger. Kalem sapı, ucunda madeni bir uç bulunan, yazı yazmaya ya da resim yapmaya yarayan,çubuk.
—Çiçekç. Sap yaprağı, yapma çiçek yapımında, sap üzerine dizilmek üzere hazırlanan yapraklara verilen ad.
—El sant. Sap iğnesi ya da sap işi, iğneyi, iplik hep üstte ya da altta kalacak biçimde küçük aralıklarla kumaşa batırıp çekerek yapılan işleme. (Desen kenarlarına ya da çeşitli çiçek motiflerinin saplarına uygulanır.) || Fantezi sap iğnesi, yapıldıktan sonra üzeri başka renkte bir iplik, sim vb. ile sarılarak bezenmiş sap iğnesi.|| Portekiz usulü sap iğnesi, ipliği iğneye birkaç kez dolayarak yapılan sap iğnesi.
—Esk. sil. Delici, vurucu ve kimi kesici silahların elle tutulan, ahşap ya da metalden yapılmış sopa bölümü. || Sap kovanı, sapla silahın delici, kesici, vurucu işlevdeki bölümünü bağlayan silindir biçiminde metal parça.
—Halk, hek. Kiraz sapı, kiraz ve vişne türlerinin kurutulmuş meyve sapı. (Bk. ansikl. böl.)
—Kilitç. Anahtar sapı, anahtarın, kilidi açarken elde tutulan bölümü.
—Mantarbil. Şapkalı mantarlarda şapkayı taşıyan genellikle silindir biçimindeki kısım. (Çoğunlukla paralel liflerden [hıf] oluşur. Üzerinde, türleri ayırt etmeye yarayan renkli belirgin süsler bulunur.) [Bk. ansikl. böl.]
—Müz. Telli-yaylı ve tellimızraplı çalgılarda teknenin uzantısı olan ya da ayrıca takılan, üzerinden tellerin geçtiği bölüm. (Ucunda burguluk yer alır. Kimi çalgılarda [çoğu Avrupa çalgısıdır], sapın üzeri, sert bir ağaçtan tuşla kaplanmıştır) [Eşanl. KOL]
—Oy. Bir bilardo istekasının kalın ucu.
—Sepetç. Sepet örmek için kullanılan, uzunlamasına biçilmiş söğüt ya da hint hurması dalı.
—Süslem. sant. Tezhipte çiçek sapına benzetilerek yapılan motif.
—Tarım, mak. Sap değirmeni, bitki saplarını ve artıklarını kırmaya yarayan ve kutu gibi bir kılıf içinde, yer hizasında, dikey bir eksen etrafında dönen (600-1 500 dev/dk) bir ya da üst üste birkaç helezondan ya da zincirden oluşan kırma makinesi. || Sap iletici, balya makinelerinde bulunan ve toplayıcıdan gelen sapları, samanı ya da otları pres kanalına iten, rotatif ya da periyodik hareketli parça. || Sap kaldırıcı biçerdöverlerde bıçak taşıyıcıdaki parrların ucunda bulunan ve biçilen başak ve sapları kaldırmaya yarayan parça. || Sap kesici, bazı meyve ve sebzelerin sapını kesmeye yarayan ve genellikle döner bir kasnak ile bıçaklardan oluşan makine. || Sap yayıcı, bükülmez parmakları ya da esnek tırnakları olan ve biçerdöverin döveninden sarsağına yönelik sap, saman ve başak akımını dönerek düzenleyen kasnak.
—Zool. ve Bot. Bir organın bir yere sabitleşmesini sağlayan, her çeşit dar anatomik yapı (ince olduğunda sapçık adını alır).
—ANSİKL Halk hek. Kiraz çöpü de denen kiraz sapları 3-4 çm uzunluğunda esmer renkli çöplerdir. Özel bir kokusu ya da tadı yoktur. Bileşiminde potasyum tuzları ve tanen vardır Dekoksiyon halinde idrar artırıcı, peklik ve kuvvet verici olarak kullanılır.
—Mantarbil. Yastık mantarlarında hasat, sapı bükerek karpoforu ayırmakla gerçekleştirilir. Böyle yapılan toplamalarda sap tümüyle sağlam kalır ve beraberinde, temizlenmesi gereken, yastık toprağından bir miktar sürükler. Bu durumda hasat "sap kesilmeksizin” yapılmıştır denir. Mantarlar "sapları kesilerek" de toplanabilir. Konserve yapımı için Hollanda'da çok yaygın olarak uygulanan mekanik hasat, sapı, özellikle düzgün biçimde yayılmış örtü toprağı düzeyinde keser Konservesi yapılacak mantarın verimi kesilmesi gereken sap bölümü ile orantılıdır.
Kaynak: Büyük Larousse
Sap Nedir?
