Taşlama Nedir?
SMD MiSiM
TAŞLAMA a. Taşlamak eylemi.
—Aşındc. Taşlama taşı, topaklaştınlmış aşındırıcılardan oluşan, aşındırmayla işlemede kullanılan ve değişik biçimlerde olabilen katı cisim. (Bk. ansikl. böl.) || Taşlama taşı poryası, taşlama taşlarının montajında kullanılan, faturalı dönel parça. || Kaba yüzey taşlama, taşlama taşıyla bir parça üzerinde yassı, ama görece kaba bir yüzey gerçekleştirme.
—Camc. Cam kapların ağız kenarlarında ve dış yüzeylerindeki pürüzleri döner çarkla temizleme. || Camın soğukta aşındırıcı bileğitaşları ve özellikle elmaslı taşlarla işlenmesi. || Camların haddeleme ile eski imal yönteminde, her iki yüzü düz ve paralel bir cam levhası elde etmek için bir ham düz camın yüzündeki bozuklukların aşındırılarak giderilmesi. (Bk. ansikl. böl.) || Taşlama makinesi, düz camların mekanik üretiminde kullanılan, dökme çerçevelerle donatılmış, metal düzenek; bunların dönmesiyle harekete geçen su kum karışımı camların yüzeyini parlatmaya yarar. || Kenar taşlama taşı, düz cam sanayisinde, birleşme yerlerinin kenarlarını tıraşlamakta kullanılan yatay eksenli Karborundum’dan büyük bileğitaşı.
—Hidr. bağl. Bir betonun görünen yüzeyini sulu ortamda aşındırmaya dayanan işlem. (Bu teknik, özellikle önüretimli öğelere taneli bir görünüm vermek için uygulanır.)
—işlem. Bir parçayı, aşındırıcı bir taşlama taşıyla, talaş kaldırarak işleme. (Taşlama, sulu ya da kuru yolla yapılır.)
—Mak. san. işlenmiş bir yüzeyi taşlama taşında bitirmeye dayanan işlem. (Bk. ansikl. böl.) || Taşlama tezgâhı, bir ya da birçok taşlama taşıyla donatılmış ve taşlama işleri yapmaya yarayan takım tezgâhı. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Aşındc. Taşlama taşı. Başlangıçta taşlama taşları doğal bir kayaçtan (kumtaşı vb.) oluşuyordu. Günümüzde ise, doğal aşındırıcıların (zımpara, doğal korindon vb.) yerini almış olan yapay aşındırıcı taneleri (korindon, silisyum karbür, elmas vb) kullanılmaktadır. Taneler, aşağıdaki türleri ayırt edilen bağlayıcılarla topaklaştırılır:
—soğukta (magnezya) ya da yüksek sıcaklıkta (özellikle kil ve feldispat karışımları) hazırlanan anorganik bağlayıcılar;
—doğal reçineler (gomalak), kauçuk ya da sentetik reçineler ve özellikle fenol -formol ve üre-formol gibi organik bağlayıcılar;
—özel durumlarda tane (elmas, bor nitrür) taşıyıcı olarak metal bağlayıcılar.
Bir taşlama taşının ayırtedici niteliği, türü, iriliği, aşındırıcı tanelerinin sıklığı ve sertlikte belirleyici bir rol oynayan topak- laştırıcı tür ve miktarıdır. Aşındırıcı taneleri, aşındıklarında ya da taşlama taşı kirlendiğinde yerlerini yeni tanelere bırakmak üzere topar; bu olay çalışma biçimine, taşlama taşının sertliğine ve parçanın ve taşlama taşının göreli hızlarına bağlıdır. Taş'ama taşlan silindirsel, konik, düzlemsel, tabak, künk ya da çubuk biçiminde olabilir. Biçme işlemleri için çok ince taşlama taşları kullanılır.
—Camc. Bir düz camın yüzeyinin taşlanması, camın alt ve üst yüzeylerinde aynı anda çalışan ve hamdemirden iki taşlama taşından oluşan twin ile sağlanır. Kum ve su çamuru aşındırıcı görevi yapar. Taşlama taşlarının altından her geçişte camın yüzeyi aşınırken kum da öğütülür. Bu çamurlar daha sonra geri alınır, sınıflandırılır ve gitgide daha ince bir çalışma yapmak üzere daha sonraki cam yüzeylerinde kullanılır. Tvvinden çıkışta düz camın iki yüzeyi tamamen taşlanmış olur, ama henüz perdahlanmamıştır.
—Mak. san. Taşlama, genellikle bir ısılişlemden sonra, bir parçaya, sıkı toleranslara (0,01-0,001 mm arası) uyarak, boyutlarını vermeye olanak sağlar. Taşlama işi, yüksek nitelikli taşlama taşlarının ve “toplama tezgâhı" adı verilen son derece duyarlı makinelerin kullanımını gerektirir.
—Silindirsel dış taşlama. Döner iki punta arasına yerleştirilen parça, taşlama taşıyla aynı yönde döner; temas noktasında, 30 m/sn düzeyinde olması gereken göreli çalışma hızı, iki çevresel hızın toplamıdır. Bütün yüzeyi işlemek amacıyla, parça, görece hafifse, taşlama taşı önünde, bunun eksenine koşut olarak hareket eder; ağırsa (örneğin hadde silindiri), bu hareketi taşlama taşı yapar. Bir koni, parçayı taşıyan arabaya ya da taşlama taşını taşıyan parçaya istenen eğim verilerek işlenebilir.
—Puntasız taşlama. Bu yöntem oyuk bir parçanın dışı (örneğin piston mili) ya da puntalar arasına yerleştirilemeyecek kadar uzun parçalar için kullanılır Parça, aynı yönde dönen ve çapları farklı, koşut eksenli iki taşlama taşı üzerine konur; küçük taşlama taşı, parçayı tarik eder, büyüğü ise taşlama işini yerine getirir. Silindirsel parçalar için "sıralı" ya da faturalı parçalar için "daldırmalı” (bu durumda taşlama taşı, işlenecek profilin biçiminde yontulmuştur ve parçaya göre yanlamasına hareket eder) adını alan bu yöntem, çok hızlı ve çok yaygındır.
—Silindirsel iç taşlama. Bu yöntemde taşlanacak parçanın içine dalan iş millerine bağlı küçük çaplı taşlama taşlarından yararlanılır. işlenecek parça çapının çok büyük olması durumunda, iş mili, çok hızlı bir dönme hareketinden başka, taşlama taşının tüm iç yüzeye temas edebilmesi için, yavaş bir planet hareketi de yapar. Çoğu kez, silindirsel delikler sözkonusudur, ama konik ya da herhangi bir profili olan yüzeyler, boyunlar (bilyalı rulmanlar) ya da iç oluklar da işlenebilir. "Üniversal" denen makineler, iç ve dış taşlama yapmaya olanak verir.
—Düzlemsel yüzey taşlama. Bu yöntem çoğu kez, frezelenmiş bir yüzeyin bitirilmesi için uygulanır. Duyarlı bir işleme ya da sıkı toleranslara uyulmadan, büyük miktarlarda seri işleme istenmesine bağlı olarak, ekseni yatay ya da düşey olabilen taşlama taşının kenarı ya da yüzeyiyle çalışılır ("künk" tipi denen taşlama taşı). Parça, makine tablası üzerinde, genellikle manyetik bir plato yardımıyla sabitlenir.
—Vida kaytanı taşlama. Bu işlem çok büyük bir incelik ve duyarlık gerektirir: belli bir büyüklükteki adımlar ve çok duyarlı vida yivleri durumunda (mastarlar, mikrometrik vidalar vb.), vida yivleri, bir form taşlama taşıyla, tek tek taşlanır; ince adımlar ve seri işleme durumunda, aynı anda birçok vida yivini taşlayan kalıcı bir taşlama taşı kullanılır.
—Profil taşlama. Bir gabariyle kumanda edilen bir pantografa bağlı yassı bir taşlama taşıyla gerçekleştirilir.
—Kamalı milleri ve krank millehni taşlama. Bu işlem, uygun olarak donatılmış üniversal bir makineyle yapılabilir, ama seri taşlamalar için özel bir makine kullanılır.
—Dişli füzenlerini taşlama. Kesmede olduğu dibi (açan profil) "profil kalemi”yle çalışılır!Taşlanacak diş düzeninin böğür profiline göre kesilmiş form taşlama taşları kullanılır.
Taşlama sırasında çok miktarda ısı açığa çıktısında, çalışma bölgesini bol bol sulamak gerekir. Soğutucu sıvı, metal parçacıkları ve taşlama taşının aşınmasından kaynaklanan artıkları sürükleyeceğinden, böylece taşlama taşının parlaması önlenir. Takımlar üzerinde yapılan çalışmalarda, takımların bilenmesinde kimi kez kuru taşlama yapılır
♦ Taşlama tezgâhı. Bir taşlama tezgâhı, bir yandan, üzerine gerek taşlanacak parçanın bağlandığı (bir mengene, bir manyetik plato ya da puntalar arası bir düzenek ya da aynı zamanda dönmesini de sağlayan bir mandren aracılığıyla), gerek bir puntasız taşlama tezgâhı sözkonusuysa, tahrik taşlama taşının bağlandığı bir tablayı ve öbür yandan taşlama taşının iş milini taşıyan, masif bir gövdeden oluşur. Hidrolik kumandalı bir mekanizma, işleme düzeneğinin ilerleme hareketini, parçanın taşlama taşına göre almaşmalı ötelenme hareketini ve ilerleme hareketi yönünün her değişiminde kesikli olarak gerçekleşen, ötelenme hareketine dik, dik dalma hareketini sağlar.
Sponsorlu Bağlantılar
—Camc. Cam kapların ağız kenarlarında ve dış yüzeylerindeki pürüzleri döner çarkla temizleme. || Camın soğukta aşındırıcı bileğitaşları ve özellikle elmaslı taşlarla işlenmesi. || Camların haddeleme ile eski imal yönteminde, her iki yüzü düz ve paralel bir cam levhası elde etmek için bir ham düz camın yüzündeki bozuklukların aşındırılarak giderilmesi. (Bk. ansikl. böl.) || Taşlama makinesi, düz camların mekanik üretiminde kullanılan, dökme çerçevelerle donatılmış, metal düzenek; bunların dönmesiyle harekete geçen su kum karışımı camların yüzeyini parlatmaya yarar. || Kenar taşlama taşı, düz cam sanayisinde, birleşme yerlerinin kenarlarını tıraşlamakta kullanılan yatay eksenli Karborundum’dan büyük bileğitaşı.
—Hidr. bağl. Bir betonun görünen yüzeyini sulu ortamda aşındırmaya dayanan işlem. (Bu teknik, özellikle önüretimli öğelere taneli bir görünüm vermek için uygulanır.)
—işlem. Bir parçayı, aşındırıcı bir taşlama taşıyla, talaş kaldırarak işleme. (Taşlama, sulu ya da kuru yolla yapılır.)
—Mak. san. işlenmiş bir yüzeyi taşlama taşında bitirmeye dayanan işlem. (Bk. ansikl. böl.) || Taşlama tezgâhı, bir ya da birçok taşlama taşıyla donatılmış ve taşlama işleri yapmaya yarayan takım tezgâhı. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Aşındc. Taşlama taşı. Başlangıçta taşlama taşları doğal bir kayaçtan (kumtaşı vb.) oluşuyordu. Günümüzde ise, doğal aşındırıcıların (zımpara, doğal korindon vb.) yerini almış olan yapay aşındırıcı taneleri (korindon, silisyum karbür, elmas vb) kullanılmaktadır. Taneler, aşağıdaki türleri ayırt edilen bağlayıcılarla topaklaştırılır:
—soğukta (magnezya) ya da yüksek sıcaklıkta (özellikle kil ve feldispat karışımları) hazırlanan anorganik bağlayıcılar;
—doğal reçineler (gomalak), kauçuk ya da sentetik reçineler ve özellikle fenol -formol ve üre-formol gibi organik bağlayıcılar;
—özel durumlarda tane (elmas, bor nitrür) taşıyıcı olarak metal bağlayıcılar.
Bir taşlama taşının ayırtedici niteliği, türü, iriliği, aşındırıcı tanelerinin sıklığı ve sertlikte belirleyici bir rol oynayan topak- laştırıcı tür ve miktarıdır. Aşındırıcı taneleri, aşındıklarında ya da taşlama taşı kirlendiğinde yerlerini yeni tanelere bırakmak üzere topar; bu olay çalışma biçimine, taşlama taşının sertliğine ve parçanın ve taşlama taşının göreli hızlarına bağlıdır. Taş'ama taşlan silindirsel, konik, düzlemsel, tabak, künk ya da çubuk biçiminde olabilir. Biçme işlemleri için çok ince taşlama taşları kullanılır.
—Camc. Bir düz camın yüzeyinin taşlanması, camın alt ve üst yüzeylerinde aynı anda çalışan ve hamdemirden iki taşlama taşından oluşan twin ile sağlanır. Kum ve su çamuru aşındırıcı görevi yapar. Taşlama taşlarının altından her geçişte camın yüzeyi aşınırken kum da öğütülür. Bu çamurlar daha sonra geri alınır, sınıflandırılır ve gitgide daha ince bir çalışma yapmak üzere daha sonraki cam yüzeylerinde kullanılır. Tvvinden çıkışta düz camın iki yüzeyi tamamen taşlanmış olur, ama henüz perdahlanmamıştır.
—Mak. san. Taşlama, genellikle bir ısılişlemden sonra, bir parçaya, sıkı toleranslara (0,01-0,001 mm arası) uyarak, boyutlarını vermeye olanak sağlar. Taşlama işi, yüksek nitelikli taşlama taşlarının ve “toplama tezgâhı" adı verilen son derece duyarlı makinelerin kullanımını gerektirir.
—Silindirsel dış taşlama. Döner iki punta arasına yerleştirilen parça, taşlama taşıyla aynı yönde döner; temas noktasında, 30 m/sn düzeyinde olması gereken göreli çalışma hızı, iki çevresel hızın toplamıdır. Bütün yüzeyi işlemek amacıyla, parça, görece hafifse, taşlama taşı önünde, bunun eksenine koşut olarak hareket eder; ağırsa (örneğin hadde silindiri), bu hareketi taşlama taşı yapar. Bir koni, parçayı taşıyan arabaya ya da taşlama taşını taşıyan parçaya istenen eğim verilerek işlenebilir.
—Puntasız taşlama. Bu yöntem oyuk bir parçanın dışı (örneğin piston mili) ya da puntalar arasına yerleştirilemeyecek kadar uzun parçalar için kullanılır Parça, aynı yönde dönen ve çapları farklı, koşut eksenli iki taşlama taşı üzerine konur; küçük taşlama taşı, parçayı tarik eder, büyüğü ise taşlama işini yerine getirir. Silindirsel parçalar için "sıralı" ya da faturalı parçalar için "daldırmalı” (bu durumda taşlama taşı, işlenecek profilin biçiminde yontulmuştur ve parçaya göre yanlamasına hareket eder) adını alan bu yöntem, çok hızlı ve çok yaygındır.
—Silindirsel iç taşlama. Bu yöntemde taşlanacak parçanın içine dalan iş millerine bağlı küçük çaplı taşlama taşlarından yararlanılır. işlenecek parça çapının çok büyük olması durumunda, iş mili, çok hızlı bir dönme hareketinden başka, taşlama taşının tüm iç yüzeye temas edebilmesi için, yavaş bir planet hareketi de yapar. Çoğu kez, silindirsel delikler sözkonusudur, ama konik ya da herhangi bir profili olan yüzeyler, boyunlar (bilyalı rulmanlar) ya da iç oluklar da işlenebilir. "Üniversal" denen makineler, iç ve dış taşlama yapmaya olanak verir.
—Düzlemsel yüzey taşlama. Bu yöntem çoğu kez, frezelenmiş bir yüzeyin bitirilmesi için uygulanır. Duyarlı bir işleme ya da sıkı toleranslara uyulmadan, büyük miktarlarda seri işleme istenmesine bağlı olarak, ekseni yatay ya da düşey olabilen taşlama taşının kenarı ya da yüzeyiyle çalışılır ("künk" tipi denen taşlama taşı). Parça, makine tablası üzerinde, genellikle manyetik bir plato yardımıyla sabitlenir.
—Vida kaytanı taşlama. Bu işlem çok büyük bir incelik ve duyarlık gerektirir: belli bir büyüklükteki adımlar ve çok duyarlı vida yivleri durumunda (mastarlar, mikrometrik vidalar vb.), vida yivleri, bir form taşlama taşıyla, tek tek taşlanır; ince adımlar ve seri işleme durumunda, aynı anda birçok vida yivini taşlayan kalıcı bir taşlama taşı kullanılır.
—Profil taşlama. Bir gabariyle kumanda edilen bir pantografa bağlı yassı bir taşlama taşıyla gerçekleştirilir.
—Kamalı milleri ve krank millehni taşlama. Bu işlem, uygun olarak donatılmış üniversal bir makineyle yapılabilir, ama seri taşlamalar için özel bir makine kullanılır.
—Dişli füzenlerini taşlama. Kesmede olduğu dibi (açan profil) "profil kalemi”yle çalışılır!Taşlanacak diş düzeninin böğür profiline göre kesilmiş form taşlama taşları kullanılır.
Taşlama sırasında çok miktarda ısı açığa çıktısında, çalışma bölgesini bol bol sulamak gerekir. Soğutucu sıvı, metal parçacıkları ve taşlama taşının aşınmasından kaynaklanan artıkları sürükleyeceğinden, böylece taşlama taşının parlaması önlenir. Takımlar üzerinde yapılan çalışmalarda, takımların bilenmesinde kimi kez kuru taşlama yapılır
♦ Taşlama tezgâhı. Bir taşlama tezgâhı, bir yandan, üzerine gerek taşlanacak parçanın bağlandığı (bir mengene, bir manyetik plato ya da puntalar arası bir düzenek ya da aynı zamanda dönmesini de sağlayan bir mandren aracılığıyla), gerek bir puntasız taşlama tezgâhı sözkonusuysa, tahrik taşlama taşının bağlandığı bir tablayı ve öbür yandan taşlama taşının iş milini taşıyan, masif bir gövdeden oluşur. Hidrolik kumandalı bir mekanizma, işleme düzeneğinin ilerleme hareketini, parçanın taşlama taşına göre almaşmalı ötelenme hareketini ve ilerleme hareketi yönünün her değişiminde kesikli olarak gerçekleşen, ötelenme hareketine dik, dik dalma hareketini sağlar.
Kaynak: Büyük Larousse
X-Sözlük Konusu: ne demek anlamı tanımı.
