Arama

Gana ve Gana Tarihi

Güncelleme: 5 Mart 2017 Gösterim: 8.158 Cevap: 5
KisukE UraharA - avatarı
KisukE UraharA
VIP !..............!
13 Eylül 2008       Mesaj #1
KisukE UraharA - avatarı
VIP !..............!

Gana

Ad:  Gana ve Gana Tarihi1.jpg
Gösterim: 908
Boyut:  67.5 KB

resmi adı GANA CUMHURİYETİ, İngilizce REPUBLİC OF GHANA,
Sponsorlu Bağlantılar
Batı Afrika’da kıyı ülkesi.

Güneyde Atlas Okyanusunun girintisi olan Gine Körfezine bakar; batıda Fildişi Kıyısı, kuzeybatı ve kuzeyde Burkina Faso, doğuda da Togo’yla çevrilidir. 238.533 knr’lik bir alanı kaplar. Başkenti Accra’dır. Sömürge yönetiminden kurtulan ilk Siyah Afrika ülkesi olması ve zengin doğal kaynakları nedeniyle Afrika’da önemli bir yere sahiptir. 1991 tahmini nüfusu 15.509.000’dir.

Doğal yapı.


Genelde alçak bir yüzeyi olan Gana’da yükseklik hiçbir yerde 900 m’yi geçmez. Ülkenin güneybatı, kuzeybatı ve en kuzey bölgesi parçalanmış bir peneplen görünümündedir. Geri kalan bölgenin büyük bölümünü Volta Havzası kaplar; buradaki yaşlı tortul yatakları kumtaşı ve kireçtaşı oluşumlu bir katman örter. Havzanın kuzey, güney ve bir ölçüde de batıdaki çıkıntılı kenarları, yüksekliği 300-600 m arasında değişen ve görkemli uçurumlarla biten dar bir platolar kuşağı oluşturur. Bu uçurumların en önemlisi güneydeki Kwahu ile kuzeydeki Gambaga’dır. Havzanın doğu kenarı boyunca güzel manzaralı Akwapim- Togo Sıradağları uzanır. Kuzeydoğu-güney- batı doğrultusunu izleyen bu kıvrılmış sıradağlar Afadjoto Dağında 885 m’ye ulaşır. Genellikle Altın Kıyısı olarak bilinen ve genç tortul birikintilerden oluşan güneydeki kıyı ovası, 50-80 km genişliğinde bir şerit biçiminde uzanır. Volta Irmağının ağzında birçok lagün ve bataklık bulunur.

Ülkedeki akarsuların en önemlisi güneye doğru akarak ülkeyi baştan başa geçen Volta Irmağıdır. Irmak üzerindeki barajın sularının toplandığı, yapay Volta Gölünü de içine alan Volta Irmağı havzası, ülke topraklarının yüzde 60’ını kaplar. Kwahu Platosundan doğan Pra, Ankobra ve Tano gibi ırmaklar da güney yönünde akarak denize dökülür. Ortagüneyde ülkenin tek doğal gölü olan Bosumtwi, denize çıkışı bulunmayan derin bir havza içinde uzanır. Yüzeydeki kayaçların genellikle aşınmış bir yapı gösterdiği Gana’da lateritli topraklarla örtülü geniş alanlar bulunur.

Gana’nın iklim koşullarını kuzeydoğuda Sahra üzerinden gelen sıcak, kuru ve toz yüklü hava kütlesi ile güneybatıda Atlas Okyanusunun güney kesimi üzerinden gelen tropik hava kütlesi belirler. Bu hava kütlelerinin buluştuğu kuşak mevsimlere göre değişir; yağışlar tropik hava kütlesinin ağır bastığı dönemlerde düşer. Kwahu Platosunun kuzeyinde kurak (kasım-mart) ve yağışlı (ağustos-eylül) olmak üzere iki ana mevsim görülür. Yıllık yağış miktarı ise 1.145-1.270 mm arasında değişir. Bu miktarın 2.200 mm’ye kadar çıktığı güneyde iki yağışlı mevsim (nisan-temmuz, eylül-kasım) hüküm sürer. Aralık-şubat arasında kuzeydoğudan esen harmattan rüzgârları egemendir; ağustos ayı ise serin ve sisli geçer. Kıyı şeridinin doğusundaki Accra düzlüğünde iklim kuzeydeki koşulları andırır. Ülke genelinde yıllık ortalama sıcaklık 26°C-29°C arasında değişir. Günlük sıcaklık farkı kıyıda 6°C-8°C’yi, kuzeyde 7°C-17°C’yi bulur.

Nem oranı kuzeye doğru giderek düşer. En sıcak aylar şubat ve mart, en soğuk ay ise kuzeyde ocak, kıyıda ağustostur.
Bitki örtüsü güneyden kuzeye doğru üç kuşağa ayrılır. Güneydoğudaki kıyı savan kuşağı kanşık çalı ve uzun otlardan oluşur. Akwapim-Togo Sıradağlarını çevreleyen orman kuşağının güneybatısında yaprakdökmeyen ağaçlar, kuzeyinde ise yarı yaprakdöken tropik ağaçlar ağırlıktadır. Ülke topraklarının üçte ikisini kaplayan kuzeydeki savan kuşağına uzun Gine otları egemendir; ayrıca seyrek bir biçimde dağılmış olan karite ve akasya gibi alçak ağaçlara rastlanır. Hayvan varlığı oldukça zengindir. Başlıca memeli hayvanlar aslan, pars, sırtlan, antilop, fil, manda, şempanze ve öteki maymun türleri ile suaygırıdır. Irmak ve lagünlerde timsah, manati ve susamurları yaşar. Kuş ve böcek varlığı birçok türü kapsar.

Nüfus


Gana halkı etnik açıdan tek bir geniş topluluk oluşturmakla birlikte, çok sayıda etnik alt birime ve kabileye ayrılır. Dil temelinde birbirinden ayırt edilen kabilelerin sayısı 75’i geçer. Bu kabilelerin en büyükleri Akanlar, Mole-Dagbaniler, Eveler, Ga-Adangmeler ve 'Gurmalardır. Ülkenin resmi dili İngilizcedir. Başlıca dinler Hıristiyanlık, yerel kabile dinleri ve İslamdır. Sistemli bir öğretiden yoksun olan ve doğa olayları ile ata ruhlarına önemli bir yer veren kabile dinleri birçok yerde yerini Hıristiyanlığa bırakmıştır; bu dinlere bağlı kalanların oranı beşte bir dolayındadır.

Özellikle güneyde etkili olan ve ülke nüfusunun beşte üçünden fazlasını kapsayan Hıristiyanlık Protestan ve Katolik mezheplere ayrılır. Toplam nüfusun yaklaşık yüzde 15’ini oluşturan Müslümanlar ülkenin en kuzeyinde ve komşu ülkelerden göçlerin yoğun olduğu büyük kentlerde toplanmıştır.

Kentlerin büyük bölümü, geleneksel olarak balıkçıların ve küçük çiftçilerin yaşadığı kıyı bölgesinde yer alır. Toprakların verimli ve doğal kaynakların zengin olduğu orman bölgesinde nüfus yoğunluğu oldukça yüksektir. Kuzey savan kuşağı ülkenin en geri ve azgelişmiş bölgesini oluşturur; koşulların hayvancılığa ve sulu tarıma uygun olduğu en kuzeydeki kesim dışında yerleşmeler sınırlıdır.

Ülke genelinde nüfus yoğunluğu (1991) km2 başına 65 kişidir. Kentlerde oturanların nüfus içindeki oranı (1990) ancak yüzde 33’ü bulur. Toplam nüfusun yaklaşık yüzde 45’ini 15 yaşın altındaki grup oluşturur. Doğum ve ölüm oranları (1985-90) sırasıyla binde 44,4 ve binde 13,1’dir. Ortalama ömür kadınlarda 55,8 yıl, erkeklerde 52,2 yıldır. Devlet yüksek doğum oranını düşürmek ve sağlık koşullarını düzeltmek amacıyla aile planlaması, anne ve çocuk bakımı, çevre koruma, beslenme, bulaşıcı hastalıkların denetimi gibi konulara özel bir ağırlık vermektedir.

Ekonomi.


Gana’da büyük ölçüde tarım ve madenciliğe dayanan, gelişme yolunda bir karma ekonomi yürürlüktedir. Sop yıllardaki güçlüklere karşın, Gana hâlâ tropik Afrika’nın en zengin ve gelişmiş ülkesi durumundadır. 1989 verilerine göre gayri safi milli hasılası (GSMH) 5,5 milyar ABD Doları, kişi başına düşen milli gelir ise 380 ABD Doları’dır.

Gayri safi yurt içi hasılanın (GSYİH) yarıya yakınını sağlayan tarım kesiminde toplam işgücünün yarıdan fazlası çalışır. En önemli tarımsal ürün, ihracat gelirlerinin büyük bölümünü karşılayan kakaodur. Hükümet kakao üreticilerine dünya piyasasının çok altında bir fiyatla ödeme yaptığından, kaçak ihracat önemli bir sorun oluşturmaktadır. Öte yandan yaşlı ve hastalıklı ağaçlar ürün rekoltesinde önemli düşüşlere yol açmakta, çok sayıda yeni ağaç dikimini zorunlu hale getirmektedir. İhracata dönük öteki önemli ticari ürünler kahve, palmiye yağı ve tohumu, kopra, şeker ve muzdur. Başlıca gıda ürünlerinden manyok, tatlıpatates ve gölevez kuzeyde, kumdan, mısır, kocadan ve pirinç ise güneyde yetiştirilir. Hayvancılık ülkenin en kuzey kesimi ve Accra düzlüğüyle sınırlıdır. Ormanlardan elde edilen tomruk ve kereste bir başka önemli ihracat gelirini oluşturur. Orman ürünleri sanayisinin gelişmesi önündeki başlıca engeller yol, tesis ve modern makine donanımı yetersizliğidir. Kıyı açıklarında ve Volta Gölünde yürütülen ticari balıkçılık daha çok iç tüketime dönüktür.

Zengin yeraltı kaynakları bulunan Gana’da çıkarılan başlıca mâdenler altın, elmas, manganez, demir ve boksittir. Yatakların çoğu ülkenin güneyinde toplanmıştır. 1980’lerin başında toplam altın rezervi 130 bin kg olarak tahmin edilmekteydi. Altın madenciliğinin geçmişi 15. yüzyıla değin inerken, öteki madenlerin çoğu 20. yüzyılda işlenmeye başlamıştır. Son yıllarda Saltpond ile Cape Coast arasındaki kıyı açıklarında sınırlı petrol yatakları bulunmuştur; öteki yörelerde arama çalışmaları sürdürülmektedir. Enerji gereksiniminin büyük bölümü başta Volta Irmağı üzerindeki Akosombo Barajı olmak üzere hidroelektrik santrallarından karşılanır. 1989’da 4,8 mil yar kW-sa olan elektrik üretimi bir miktar ihracata da olanak vermektedir.

1970’lerde izlenen programlarla önemli bir gelişme gösteren ithal ikamesine dayalı imalat sanayisi gıda maddeleri, içecek, tütün, dokuma, kereste ve ahşap ürünleri, kimyasal maddeler, ilaç, çelik ve madeni eşya gibi ürünleri kapsar. İhracata dönük sanayi projelerinin uygulanmasında sermaye yetersizliği önemli bir engel oluşturmaktadır. Turizm gelirleri giderek artmaktadır.

Gana’nın dış ticaret dengesinde kakao fiyatının dünya piyasasında gösterdiği dalgalanmalar belirleyici bir rol oynar. Bütçe açığını kapatmak için başvurulan dış borçların yol açtığı ağır yükün yanı sıra sürekli devalüasyonlara karşın yükselme eğilimi gösteren enflasyon, son yıllarda yaşanan başlıca ekonomik güçlükleri oluşturur. Dış ticarette en önemli yeri ABD, eski Sovyet cumhuriyetleri, Avrupa ülkeleri ve Japonya tutmaktadır.

Kara ve demir yolu ağı ülkenin güneyinde yoğunlaşmıştır. Toplam uzunluğu (1989) 28 bin km’yi geçen karayollarının yüzde 20’si asfalt kaplıdır. Bir üçgen üzerinde Sekondi-Takoradi, Kumasi ve Accra’yı birbirine bağlayan demiryolu hattı daha çok yük taşımacılığında kullanılır. İhracatın önemli bir bölümü modern Takoradi ve Tema limanlarından yapılır. Accra’daki Kotoka Havalimanı iç ve dış seferlere açıktır. Hava ulaşımı ülke içinde de yaygındır.

Yönetsel ve toplumsal koşullar


1981’de bir darbeyle askeri yönetim altına giren Gana’ da, daha önce 1979 Anayasası uyarınca dört yılda bir doğrudan seçimle iş başına gelen devlet başkanmın başında bulunduğu güçlü bir yürütme organının ön planda olduğu parlamenter bir yönetim biçimi vardı. Parlamento ve siyasal partileri kapatarak bütün yetkileri elinde toplayan 10 üyeli Geçici Ulusal Savunma Konseyi (PNDC), devlet işlerini atamayla göreve gelen bir hükümet ve yerel yöneticiler aracılığıyla yürütüyordu. Askeri yönetimce köylerde ve işyerlerinde oluşturulan halk savunma komiteleri, demokratik hakların korunması ve yolsuzlukla mücadeleyle görevliydi. Darbe sonrasında özel askeri mahkemelerin yanı sıra halk mahkemeleri de kurulmuştur. Nisan 1992’de kabul edilen yeni anayasayla Gana’da Ocak 1993’te Dördüncü Cumhuriyet dönemi başlamıştır.

Başlıca sağlık sorunları bulaşıcı hastalıklar ve yetersiz beslenmedir. Bağımsızlık sonrasında sağlık hizmetlerini ve personel sayısını geliştirmek için kapsamlı programlar uygulanmış, kentlerde bulaşıcı hastalıkları önlemek amacıyla içme suyu ve kanalizasyon sistemleri için büyük yatırımlar yapılmıştır. Kırsal kesimdeki sağlık kuruluşları hâlâ yeterli olmaktan uzaktır. Kızamık, sıtma, kara sarılık ve boğmaca gibi hastalıklardan ölümler yaygındır. Bebek ölüm oranı (1985-90) binde 90’dır. Kentlerde konut açığı önemli bir sorundur. Devlet asgari ücret ve emekli aylığı programlarının dışında temel gereksinim mallan üzerindeki denetimle geçim düzeyini korumaya çalışır. Toprak dağılımının dengeli ve kabile içi demokratik geleneklerin güçlü olduğu kırsal kesimde keskin toplumsal farklılaşmalar görülmez.

Gana, tropik Afrika’da eğitim sistemi en ileri ülkelerden biridir. Altı yıllık ilk ve üç yıllık ortaöğrenim zorunlu ve parasızdır, ilkokulun ilk üç yılında İngilizcenin yam sıra yerel dilde de öğretim verilir. Meslek okulları sistemi oldukça gelişmiştir. Başlıca yükseköğrenim kurumlan Accra yakınlarındaki Legon’da bulunan Gana Üniversitesi, Kumasi’deki Fen Bilimleri ve Teknik Üniversitesi ile Cape Coast Üniversitesidir. Ülkenin en etkili iki gazetesi devletin yönetimindedir. Özel gazeteler üzerinde sıkı bir sansür uygulanır. Radyo ve televizyon yayınları devletin elindedir.

Kültürel yaşam.


Gana’nın büyük bir bölgesel çeşitlilikle belirlenen zengin bir yerel kültürü vardır. Bütün ülkede kültürel miras din ve kabile yapısıyla iç içelik gösterir. Kabile ve aile yaşamı üzerine kurulu şenlik ve törenler hasat, evlilik, doğum, yetişkinliğe geçiş ve ölüm gibi olaylar için düzenlenir. Başlıca geleneksel sanatlar dans, müzik, çömlekçilik, tahta oymacılığı, altın ve gümüş işleme ile başta Akan ve Eve halklarının zengin renkli el dokuması kente kumaşları olmak üzere dokumacılıktır. En önemli kültürel kurumlar arasında Kumasi’de bulunan Ulusal Kültür Merkezi ve ülke çapında şubeleri olan Accra’daki Gana Sanatları Konseyi sayılabilir. Gana Müzeler ve Anıtlar Kurulu tarihsel yapı ve kalıntıları korumakla görevlidir. Kıyı kesiminde AvrupalIların inşa ettiği çeşitli kaleler vardır.
Ad:  Gana ve Gana Tarihi2.jpg
Gösterim: 628
Boyut:  65.4 KB

Tarih


Bugünkü Gana devleti Sudan’ın batısında 13. yüzyıla değin‘hüküm süren eski bir Afrika imparatorluğundan almıştır. Bu imparatorluğun merkezi bugünkü Gana sınırlarının 800 km kadar kuzeybatısına düşüyordu. Arkeolojik kazılar bugünkü Gana topraklarında çeşitli tarihöncesi kültürlerin varlığını kanıtlamaktadır. Eldeki bulgular bölgenin İS 9. yüzyıldan başlayarak kuzey ve kuzeybatıdan ya da doğu ve kuzeydoğudan gelen göç dalgalarına sahne olduğunu göstermektedir. Bu özelliğinden dolayı söz konusu bölge uzun yıllar Batı Afrika tarihinde iki çizginin buluşma noktası oldu. Bu tarihsel çizgiler, Nijer ve Senegal ırmaklarının ana kaynaklarını Fas’a ve Nijer ile Çad Gölü arasındaki bölgeyi Tunus’a bağlayan iki anayolla bağlantılıydı.

Birinci yolun ucunda eski Gana ve Mali gibi büyük Mande devletleri, ikinci yolun ucundaysa Songay, Hausa devletleri ve Bornu bulunuyordu. Gana’nın ormanlık ve kıyı şeridi bölgesine yerleşen Akan halkları ilk devletlerini 13. yüzyılda kurdular. Altın arayan Mande tüccarları bu bölgenin kuzeyine 14. yüzyılda, kola ceviziyle ilgilenen Hausa tüccarları ise 16. yüzyılda ulaştılar. 15. yüzyılda güneye doğru inerek Gana’nın kuzey yarısını denetim altına alan Mandeler, Dagomba ve Mamprussi devletlerini kurdular. Güneydoğudaki Ga ve Eve devletlerinin kurucusu olan halklar, bundan kısa bir süre sonra bugünkü Nijerya’dan geldiler. Eski Akan topraklarını ele geçiren bir başka Mande topluluğu 17. yüzyıl başlarında daha kuzeydeki topraklara yönelerek Gonca Krallığı’m oluşturdu.

Bu arada Portekizli denizcilerin 1471’de Altın Kıyısı’m bulmasının ardından başlayan deniz ticareti, Gana tarihinde yeni bir dönem açtı. Portekizlilerin kıyı kesiminde Elmina’yla (1482) başka kaleleri inşa ederek köle ve altın ticareti üzerinde kurdukları tekel, 17. yüzyıla doğru Felemenk, İngiltere, Danimarka, İsveç ve Prusya’dan gelen tüccarların rekabetiyle yıkılmaya yüz tuttu.
18. yüzyılın ortalarına gelindiğinde kıyı kesiminde İngiltere, Hollanda ve Danimarka tüccarlarının elinde 40 kadar kale bulunuyordu.

AvrupalIların kurduğu merkezler ticaret yollarını tersine çevirdiğinden, ormanlık bölgenin kuzeyindeki varlıklı ve güçlü devletler gerilemeye başladılar. Buna karşılık güneyde yeni siyasal birimler ortaya çıktı. Akan kökenli bir halkın oluşturduğu Akwamu, 17. yüzyıl sonunda Altın Kıyısı’nın orta kesiminden doğuda Dahomey’e (bugün Benin) kadar uzanan geniş bir imparatorluğa dönüştü ve kıyıya giden ticaret yollarını denetim altına almaya girişti. Kısa süren Akwamu egemenliğinin ardından yükselen Asanti İmparatorluğu, komşu Akan devletlerine boyun eğdirdikten sonra kuzeye doğru yayılarak Bono, Banda, Gonca ve Dagomba’yı ele geçirdi.

Böylece iç kesimlerde denetimi sağlayan Asantiler, kıyı kesimine yöneldiler. Asanti istilası köle ve altın ticaretinin gerilemesiyle daralan ticari ilişkilerin daha da bozulmasına ve bölgedeki halkların Avrupalı devletlerden destek aramasına yol açtı. 1820’lerden sonra bölgedeki Fanti devletleri bir konfederasyon altında toplanırken, İngilizler de Asantilerle bir dizi çatışmaya girdiler. HollandalIların bölgeden çekilmesinden (1872) sonra 1874’te bir sefer düzenleyerek Asanti başkentini yıkan İngilizler, aynı yıl Altın Kıyısı’nı tahta bağlı bir sömürge olarak düzenlediler.

Bu sırada komşu topraklarda süren Fransız ve Alman yayılması, İngilizleri kuzey yönünde ilerlemeye yöneltti. 1895-1901 arasındaki seferler sonunda İngiliz korumasını kabul eden Asanti, Ocak 1902’de resmen İngiliz sömürgesi oldu. Daha kuzeydeki bölge de Altın Kıyısı Kuzey Toprakları Protektorası’na dönüştürüldü. İngilizlerin Altın Kıyısı’yla birlikte tek bir birim olarak yönettiği bu topraklara, I. Dünya Savaşı sonrasında eski Almanya Togolandı’nın batı kesimi eklendi.

1920’lerde özellikle kakao üretimiyle gelişen ekonomi Gana toplumundaki bağlan yeni bir temel üzerinde güçlendirirken, yaygınlaşan ulaşım ağı ve eğitim sistemi toplumsal hareketliliği artırdı. Ama Ingilizlerin yerel halkın yönetime sınırlı bir katılımını sağlamak amacıyla başvurduğu siyasal önlemler, bu hızlı toplumsal ve ekonomik gelişmenin gerisinde kaldı. 1946’da Siyahların yasama meclisinde çoğunluğu oluşturmasına olanak veren yönetsel değişiklik, giderek güçlenen milliyetçi muhalefeti yatıştırmaya yetmedi. 1948’de büyük kentlerde patlak veren olayların ardından yürütme gücünü bir ölçüde Siyahlara devretme yoluna gidildi.

Ama Kwame Nkrumah’m önderlik ettiği Konvansiyon Halk Partisi (CPP) bağımsızlık talebini yükseltmeye başladı. Nkrumah’m 1952’de başbakan olmasından sonra, atılan bir dizi adımla yönetimde Siyahların kesin ağırlığı sağlandı. Aralık 1958’de Birleşmiş Milletler gözetiminde yapılan bir plebisitle İngiliz Togolandı, Altın Kıyısı’na katıldı. 1954 ve 1956 seçimlerinde meclisteki sandalyelerin yüzde 70’ini elde eden CPP, 6 mart 1957’de Gana adıyla ülkenin tam bağımsızlığını ilan etti.

1960’ta cumhuriyetin kurulmasından sonra ömür boyu devlet başkanı olarak elinde geniş yetkiler toplayan Nkrumah, Afrika’ daki bağımsızlık hareketlerini destekleme konusunda etkin bir tutum takındı. Bu arada devletçiliğe ağırlık veren hızlı bir kalkınma programını uygulamaya girişti. Ama planlama ve yönetimdeki yetersizlikler ekonominin bozulmasına ve dış borç yükünün artmasına yol açtı. 1966’da Nkrumah’a karşı girişilen askeri bir darbeyle yönetimi Ulusal Kurtuluş Konseyi (NLC) üstlendi. 1969’da Kurucu Meclis’in hazırladığı anayasa doğrultusunda yapılan seçimlerde İlerleme Partisi (PP) çoğunluğu elde etti ve adım adım sivil yönetime geçildi.

Ama Ocak 1972’de kansız bir darbeyle anayasal yönetime yeniden son verildi. Darbeyi gerçekleştiren subaylar kabile dengelerini gözeterek kurulan Ulusal Kurtuluş Konseyi’nin yanı sıra sivil Ulusal Danışma Konseyi’ni (NRC) oluşturdular. Aynı yıl başarısız bir karşı darbenin ardından eski siyasal yöneticilere karşı daha sıkı önlemler alındı. Siyasal partilerin yeniden serbest bırakılmasından sonra Hilla Limann’ın öncülük ettiği Ulusal Halk Partisi (PNP) öne çıkmaya başladı. Ekim 1975’ten başlayarak askeri yönetimi yumuşatma yönünde bazı sınırlı adımlar atıldı. Ordunun gözetiminde sivil yönetime geçilmesinden ve 1979’da yeni anayasanın yürürlüğe girmesinden sonra Limann devlet başkanı oldu. Aralık 1981’de eski bir havacı teğmen olan Jerry John Rawlings’in öncülük ettiği darbe sonunda anayasa askıya alınarak parlamento ve siyasal partiler kapatıldı.

Uzun yıllar ülkeyi tek başına yöneten Rawlings, demokrasi hareketlerinin gitgide yaygınlaşması üzerine 1990’da çok partili sisteme geçiş sözü verdi. Hazırlanan yeni anayasa Nisan 1992’de yapılan bir referandumun sonunda onaylanarak yürürlüğe girdi. Aralıkta yapılan, muhalefetin boykot ettiği yasama meclisi seçimlerinde seçmenlerin yalnızca yüzde 29’u oy kullandı. 7 Ocak 1993’te ülkede Dördüncü Cumhuriyet dönemi başladı ve Rawlings cumhurbaşkanı oldu.

kaynak: Ana Britannica

Son düzenleyen Safi; 5 Mart 2017 17:51
Gerçekçi ol imkansızı iste...
Jumong - avatarı
Jumong
VIP VIP Üye
12 Ağustos 2011       Mesaj #2
Jumong - avatarı
VIP VIP Üye
Gana
Fransızca; Ghâna
Sponsorlu Bağlantılar
İngilizce; Ghana
Batı Afrika'da ülke.

Gine Körfezi'nin kuzey kıyısında yer alan Gana, batıda Fildişi Kıyısı, kuzey ve kuzeybatıda Yukarı Volta, doğuda Togo ile sınırlanır. En önemli kentleri; başkent Akkra, Kumasi, Takoradi ve Tamale'dir. Sıcak ve nemli subekvatoral bir iklim altındadır (aylık sıcaklık ortalamaları 25-30, yıllık yağış tutarları 1-2.5 m. arasında). Geniş bölümü ormanla örtülüdür.

Ekonomik koşul ve olanakları bakımından Batı Afrika ülkeleri arasında genellikle iyi durumda olan Gana, çeşitli tarım ürünleri yetiştirir; bazıları dünya ölçüsünde önem taşıyan yeraltı kaynaklarını işletir. Volta Irmağı üzerinde kurulan elektrik santralları ürettiği boksit cevherini işler, başka sanayi kolları da vardır. Başlıca tarım ürünleriyle yeraltı kaynakları; kakao (dünyada birinci üretici, ihracatın değerce % 50'den fazlasını sağlar), tütün, kola, pamuk, bitkisel yağlar, mısır, pirinç, muz, kopra ve kahve; altın (Afrika'da ikinci üretici), manganez, boksit ve elmastır. Ulaşım yolları bakımından da gelişmiş olduğu söylenebilir.

Komşu ülkelerin bir kısım ticareti Gana üzerinden transit olarak geçer. Karayollarının uzunluğu 31.000 km., demiryollarının uzunluğu ise 1.000 km.dir. Gine Körfezi'nin kuzey kıyılarına ilk yerleşen Avrupalılar, Portekizlilerdir. Bölge, 16. ve 18. yüzyıllarda Batı Avrupa'nın başlıca devletleri, özellikle de İngiltere, Hollanda ve Danimarka arasında bir rekabet alanıydı. Bu devletler kıyıda ve iç kesimlerde birtakım kentler, kaleler kurmuşlardı. O yüzyılların en kârlı işi, esir ve altın ticaretiydi.

Uzun süre Aşanti Krallığı yönetiminde kalmış olan ülke, 1874'te kesin olarak İngiltere'nin eline geçti. 1957'de, bugünkü adıyla bağımsızlığa kavuştu. Gana'nın kurucusu olan Nkrumah Kwame, 1966 yılına dek devlet başkanı olarak kaldı. Muhalefeti, aldığı sert önlemlerle engelleyen Kwame, bu tarihte Çin Halk Cumhuriyeti'ni ziyaret etmek üzere ülkeden ayrıldığında gerçekleştirilen askerî bir darbeyle devrildi. 1969'da sivil yönetime dönüldü. 1972 yılında ikinci kez bir askerî darbe yapıldı. 1979'da gerçekleştirilen bir başka darbeyle, işbaşındaki yönetim devrildi. 6 ay süren yönetimden sonra, seçimler yapıldı. Hilla Limann'ın öncülük ettiği Ulusal Halk Partisi seçimi kazandı ve Limann, cumhurbaşkanı seçildi.
Ad:  Gana ve Gana Tarihi3.jpg
Gösterim: 650
Boyut:  128.1 KB
Aynı yıl yeni anayasa yürürlüğe girdi. Ancak 1981'de eski bir havacı teğmen olan Jerry John Rawling'in öncülük ettiği darbe sonunda anayasa askıya alınarak parlamento ve siyasî partiler kapatıldı. 1992'de referandumla çok partili yönetime geçildi ve J. Rawling tekrar başkanlığa seçildi. 1950'li ve 1960'lı yıllarda ekonomik açıdan önemli bir gelişme göstermiş olan Gana'da büyük ölçüde tarım ve madenciliğe dayanan, gelişme yolunda bir karma ekonomi yürürlüktedir. Son yıllardaki güçlüklere karşın Gana, hâlâ tropik Afrika'nın en zengin ve gelişmiş ülkesi durumundadır.

MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi

BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Son düzenleyen Safi; 5 Mart 2017 17:52
🌘 🚀
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
5 Mart 2017       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM
Ad:  Gana ve Gana Tarihi4.jpg
Gösterim: 610
Boyut:  86.9 KB

GANA ya da GHANA


Batı Afrika'da, Atlas okyanusu kıyısında devlet:
240 000 km2;
15 500 000 nüf. (1992).
Başkenti Accra.
Resmi dili inailizce.

COĞRAFYA
Gana, 5° ile 11° kuzey enlemleri arasında bulunur. Gine körfezindeki öbür devletler gibi, K.’de, yarı ekvator enlemlerinden Sudan ülkelerine doğru uzanır. Bu nedenle doğal görünümleri çelişkilidir. Gana üç büyük bölgesel bütüne ayrılabilir: kuzey ve orta kesimlerdeki savanlar; güney-batı'daki ormanlık bölge; güney -doğu’daki ovalar ve ardındaki dağlık iç kesim. Gana'nın kuzeyinde ve orta kesiminde yazları yağışlı Sudan iklimi, savanlara dönüşmüş seyrek ormanlar vardır. B. ve K.'deki belirgin temel arazi yapısı granit ve gnaystır; ne var ki kalın bir kumtaşı örtüsü, ülkenin % 45'lik bölümünü oluşturan bütün orta ve doğu kesimini kaplar. Sözkonusu kumtaşları, ovaların ve kumlu alçak platoların yarattığı tekdüze yüzey şekillerine dönüşür. Kuzey ve orta kesime yayılan bu bölgesel bütün az nüfusludur: km2'ye 10-20 kişi. Burası, Sudan tipi kırsal bir ülkedir: darı uvaarlıöı ve büyükbaş hayvancılık. En önemli kent olan Tamale'nin nüfusu 170 000'dir. Demiryolu yoktur ve karayolu ağı seyrektir.

Güney-batı kesimi yarı ekvator iklimli bir orman bölgesidir, iki yağışlı, iki kurak mevsim yaşayarak yılda 1 200-2 000 mm yağış alır. Burası, kalabalık, tarımı etkin, madenlerle, sanayilerle ve önemli bir kent ve liman ağıyla donanan bir ülkedir. Ortalama nüfus sıklığı km2'ye 50 kişiye yükselir; Aşanti ülkesindeyse nüfus sıklığı km2'ye 70 kişidir Geleneksel tarım, yenebilen "köklere" (manyok, yam, tara) ve yağmura bağlı pirinç ekimine dayanır. Bölgenin en özgün yanı, küçük mülkler halindeki kakao işletmelerinin (özellikle Aşanti ülkesinde) yaygınlığıdır. Gana 1991‘de 295 000 t'luk üretimiyle dünyanın üçüncü büyük kakao üreticisidir. Eski kıvrımların mineralleşmesi sayesinde, güney-batı kesimi aynı zamanda bir maden bölgesidir (altın, elmas, manganez). Düzleşmiş yüzeylerde boksit bulunur. Maden yataklarının çoğu, Accra-Kumasi-Takoradi demiryolunun geçtiği üçgenin içindedir. Takoradi ve Sekondi, kereste, kakao ve maden filizlerinin çıkış limanlarıdır. Cape Coast ise bir üniversite kentidir.

Üçüncü bölge ilk iki bölgeden çok daha küçüktür. Güney-doğu'daki kıyı ovaları, Accra-Tema bitişıkkentinin iktisadi etkinliklerinin kesin etkisi altındadır Enerji sağlayan Volta (Akosombo) barajının kurulmasıyla doğan yeni liman ve sanayi kenti Tema ile Accra-Tema kent bütününün nüfusu bir milyonu aşar.
Donanım malları ve mamul ürünler (sanayileşmenin yetersizliğine bağlıdır) ve petrol (ülkede hemen hemen hiç petrol yoktur) dışalımları nedeniyle dış ticaret sürekli açık vermektedir. Kakao satışları hep dışsatışların yarısından çoğunu oluşturmaktadır. Büyük Britanya, Almanya ve ABD, Gana'nın en çok ticaret yaptığı ülkelerdir.

TARİH
Portekizliler, ilerde Gold Coast adı verilecek olan bölgeye 1471'de ulaştılar; 1482'de Sâo Jorge da Mina acentasını kurdular, ancak, kendileri gibi köle ticaretinin kârına kapılan HollandalIlar tarafından püskürtüldüler (1637). ingilizler’in kurdukları müstahkem üsler de 1664-65’te amiral Ruyter tarafından yıktırıldı. İsveç, Danimarka, Brandenburg ve transız tacilleri de bu kıyıya üşüşünce 1700’de tahkim edilmiş acenta sayısı 35’e yükseldi.

XIV. yy.Tn sonunda savan yöresinde kurulmaya başlayan Mosı, Mampursi, Dagomba, Nanumba krallıklarına bazı devletsiz topluluklar giderek katıldı, Tallensidışında kaldılar. Bu krallıklarla Güney Akanlarının arasına Bronlar adı verilen Kuzey Akanları yerleşti. Bunların en tanınan kolu, XVIII. yy. başında Aşanti denetimi altına giren Bonolardır (bugün Takyimanlar). Müslüman Mandingler olan Diulalar(Dyulalar), Mosiler'in küçük bir krallık kurdukları (XVII. yy.) Buna yakınlarına ve Va'ya yerleştiler. XV. yy.'ın ortalarından başlayarak Begho sitesi (izlerine 1500 e doğru Elminada rastlanan) Diulalar ile Akanlar arasındaki altın ticareti nedeniyle zenginleşti. Bu durum, sitenin, XVIII. yy.’ın başlarında Akanlar tarafından yok edilmesine kadar sürdü. Bambuk ve Bure'den getirilen alüvyon ve damar altınını işleme teknikleri üretimi kamçıladı. Sahrayı aşan kervanlar aracılığıyla kuzeye gönderilen altına kıyıdaki avrupalı tacirler hemen alıcı çıkıyordu. Bu nedenle XVI. ve XVII. yy.'larda tacirler arasındaki çekişmeler ise köle ticaretinin ağır basmasıyla son buldu. Gonca krallığı'nın kurulması belki de, Buna'nın düşmesinden sonra, altına göz koyan Mali kralı tarafından (XVI. yy.) gönderilen cezalandırma seferinin sonucu olarak gerçekleşmiştir XVIII. yy.’da Gonca -Dagomba çatışmasıysa Dagombalar'ın yenilgisiyle sonuçlandı.

Akanlar'ın Akvamu krallığı, 1500'e doğru Elmina'nın iç yörelerinde, Kuzey Akanları tarafından kuruldu. XVII. yy. ortalarında, başkenti Nyanaoase, Accra'dan daha güçlü duruma geldi. Denkyera ile Fanti (Bonodan gelme Fantiler) krallıkları XVII. yy.'da ortaya çıktı. Yüzyılın sonunda ortaya çıkan Aşanti krallığı ise Kumasi çevresinde büyük ölçüde yayıldı.

Ingilizler, Accra ve Uidah’ı kuran Afrika Kraliyet şirketi’nin (1672-1700),sonra Afrika tacirleri şirketi'nin (1750-1821) aracılığıyla ticaretlerini yürütüyorlardı. 1807'de köle ticaretinin yasaklanması birçok karışıklığa yol açtı. 1828’den başlayarak İngiliz çıkarları bir Londralı tacirler komitesi'ne devredildi.

Aşantiler'in denize ulaşmasını engelleyen Fanti devletleri ekonomik etkinliklerini kuzeyde artıran, savanla ticareti geliştiren ve islamın güneye doğru yayılmasını kolaylaştıran Aşantiler tarafından yenilgiye uğratıldı (1807) Aşantiler 1824'te insamanku'da (yada Nsamankov) ingilizler'i de kanlı bir yenilgiye uğrattılar Çatışmalar 1863’ten sonra yoğunlaştı. 1873’te ağır bir biçimde yenilgiye uğrayan Fantiler'i kurtarmak amacıyla sir Garnet Wolseley, Kumasi'yi ele geçirdi ve yaktı (1874). Ülkenin iç bölümlerini denetimi altına almaya çalışan Büyük Britanya karşısında Fildişi Kıyısı sınırlarında Fransa'yı ve 1884'te Togo'ya yerleşmiş bulunan Almanya'yı buldu; 1889’da Almanya ile bir antlaşma imzaladı. Parts konvansiyonu (14 haziran 1898), transız ve İngiliz etki alanlarına girecek bölgelerle sömürgeler arasındaki sınırları belirledi. Aşanti 1901 de imparatorluğa katıldı. 1902de, bugünkü Gana’nın tümü imparatorluk sömürgesi oldu. Kuzey Aşantiler'in kıyı sömürgesi, Büyük Britanya'nın koruması altına girdi.

Büyük Britanya, sömürgeleri değerlendirme çabasına girişti; kahve üretiminin düşüşünden sonra kakao işletmelerinin mülkiyeti kısa sürede siyahların eline geçti. Böylece oluşan gerçek bir kırsal Afrika kapitalizmi 1900'den sonra Gold Coast' ın varsıllığının temelini oluşturdu (1911 den başlayarak dünya kakao üretiminde birinci sırada); yirmi yıl sonra, ülkeyi kakao piyasasındaki dalgalanmalardan koruma amacıyla tarım ekonomisinde bir çeşitlemeye gitme çabası görüldü; böylece gıda ürünlerinin yetiştirilmesiyle köylülere yeterli besin sağlanması da amaçlanıyordu.

ikinci Dünya savaşı'nın sonunda Kwa- me Nkrumah bağımsızlığa doğru atılan adımları hızlandırdı. 1948 Anayasası yasama meclisinde çoğunluğu Afrikalıiar'a verdi, ancak bu önlem yetersiz görüldü. Bir aydın ve tüccar partisi olan UGCC (United Gold Coast Convention) özerklik istiyordu, gene de Nkrumah partiden ayrıldı ve 1949'da üyeleri kent proletaryasından, yöneticileri küçük burjuvalardan oluşan CPP'yi (Convention People's Party) kurdu. 1950'de çok sayıda grev desteğiyle yürütülen bir itaatsizlik kampanyasını başlatan Nkrumah ayaklanma suçuyla tutuklandı. Yeni bir anayasa sonucunda yapılan 1951 seçimleri CPP'nin zaferiyle sonuçlandı. Nkrumah özgürlüğe kavuştu ve başbakanlığa atandı. 1954'ten sonra Dr. Kofi Abreta Busia yönetiminde bir sağ muhalefet oluştu (önderler, üreticiler, aydınlar). Nkrumah, Ingilizler ile işbirliği içerisinde, yapısal reformlara girişmeden. Kakao pazarlama ofisi'nin zenginliklerinden yararlanarak ülkenin donanımını geliştirdi. 1956 seçimlerinde CPR koltukların dörtte üçünü kazanınca, Büyük Britanya 6 mart 1957’de ülkenin bağımsızlığını tanımak zorunda kaldı. Ülkeye Gana adı o zaman verildi.

1960 seçimlerinden sonra onaylanan yeni anayasayla, Nkrumah cumhurbaşkanı seçildi. 1 temmuz 1960'ta cumhuriyet ilan edildi, ancak Gana Commonvvealth ülkeleri arasında kaldı.

Nkrumah yurtdışında tarafsızlığın ve panafrikanizmin savunuculuğunu yapmakla birlikte (Addis Abeba konferansı, mayıs 1963) iç politikası düş kırıklığı yarattı. Liberalizm, Afrika sosyalizmi ve marxçı sosyalizm arasında gidip gelmelerden sonra, 1961'de, marxçı sosyalist ülkeler olan Gine ve Mali'ye yanaşmaya karar vererek bu ülkelerle çok kısa ömürlü olan UEA’yı (Afrika Devletleri birliği) kurdu. ABD ile ilişkiler kötüye giderken SSCB ve Doğu ülkeleriyle sıkı ilişkiler kuruldu. Yapılan birçok suikast (1962, 1963, 1964) içteki huzursuzluğu kanıtlıyordu. 1964'te baskı daha da arttı. Tek parti düzeni getirildi, kurtarıcıyı ("Osagyefo") tanrılaştırma yoluna gidildi ve siyasal çevrelerde yozlaşma başladı.

1966'da Nkrumah'ın Çin'e yaptığı bir geziden yararlanan ordu iktidarı ele geçirdi ve bir Ulusal kurtuluş konseyi kurdu. Devletleştirilmiş şirketlerin eski statülerine dönüştürülmesi, ekonomik durumu ağırlaştırdı. Ayrıca, Ulusal kurtuluş konseyi içinde gerginlikler sürüp gitti, tutuklamalar ve istifalar oldu. 1969'da, üç partinin kurulmasıyla olağan siyasal yaşam başladı ve askerler yerlerini sivillere bıraktılar.

Bunu izleyen meclis seçimlerince Kongre partisi çoğunluğu kazandı ve başkanı Dr. Busıa başbakan oldu, ikinci Cumhuriyet ilan edildi, general Akufo-Addo birkaç ay sonra cumhurbaşkanı oldu. Batı'nın yardımına karşın, Dr. Busia ekonomik durumu düzeltmeyi başaramadı ve birçok siyasal yanlışlık yaptı: Aşantiler'e ayrıcalık tanınması, yabancı uyrukluların ülkeden atılması, Güney Afrika ile yakınlaşma vb. Ülkedeki sürekli siyasal ve ekonomik huzursuzluk, Nkrumah’ın yeniden başa geçmesinden korkan başta general ignatius Kutu Acheampong olmak özere, askerlerin yönetimi yeniden ele geçirmelerine yol açtı (1972). Ordu, zorlu etonomik bunalımın üstesinden gelemedi (1975-76 ve 1977-78 kıtlığı). Burjuvazi demokratik rejime dönülmesini istedi. 1978’de bir saray ihtilali sonucunda Acheampong uzaklaştırılarak yerine general William Fred Akuffo getirildi ve aralık ayında kurucu meclis toplandı. Meclis bir tür başkanlık sistemi getiren yeni bir anayasa hazırladı ve seçimlerin 18 haziran 1979'da yapılmasını öngördü. 4 haziran 1979'da ise, yüzbaşı Jerry Rawlings yönetiminde küçük rütbeli genç subayların, assubayların ve erlerin katıldığı bir darbe yapıldı.
Ad:  Gana ve Gana Tarihi5.jpg
Gösterim: 667
Boyut:  79.3 KB

Bazı generaller idam edildi (Akuffo ve Acheampong bunlar arasındaydı). Ancak seçim öngörülen tarihte yapıldı ve Dr. Hilla Limann'ın başkanı olduğu Natidnal People Party (NPP) seçimi kazandı. Limann, 11 temmuz 1979'da cumhurbaşkanı seçildi, enflasyonla mücadeleye, toplumsal ve iktisadi durumu istikrara kavuşturmaya çabaladıksa da sonuç alamadı. Ekonominin kötü yönetilmesini ve sivil hükümetin ahlak düşkünlüğünü eleştiren yüzbaşı J. Rawlings, 31 aralık 1981'de yeni bir darbeyle başkan H. Limann'ı devirdi, anayasayı askıya aldı ve siyasal partileri kapattı. Rawlings'in başkanlığındaki Geçici ulusal savunma konseyi, muhalefetin giderek artan baskısı ve iktisadi sorunlarla karşılaştı; darbe girişimlerini önledi. 1983 - 1985 arasında 1,2 milyon kişi Nijerya'dan geri dönmek zorunda kaldı. Nisan 1992'de yeni anayasa, yapılan referandum sonucu kabul edildi. Aynı yıl mayısta çokpartili sisteme geçildi. 3 kasımda yapılan başkanlık seçimlerini Rawlings kazandı, 8 aralıkta genel seçimler yapıldı. 7 ocak 1993'te IV. cumhuriyetin ilanıyla Gana, sivil rejime kesin olarak geçmiş oldu.

SANAT
Gana'nın eski adı olan "Gold Coast" (Altın Kıyısı) bu ülke sanatında altın işçiliğinin ne kadar önemli bir yeri olduğunu göstermektedir. Aşantiler'in ülkelerindeki yataklardan bolca çıkardıkları bu madene onlar tarafından dinsel ve önemli ölçüde toplumsal bir anlam verilmişti. Halkın kuyumculuğa verdiği önem de buradan kaynaklanıyordu: kral mezarları üzerine konmuş cenaze maskeleri ya da krala, rahiplere ve öteki önemli kişilere ait çeşitli mücevherler, yonca yaprakları, gül ya da hayvan motifleriyle süslü diskler ya da hilaller.

Bu saray sanatına karşıt olarak halka özgü bir sanat da gelişir; bu, altın tozunu tartmakta kullanılan pirinç ağırlık ölçüleri yapımıdır. Bunlar iki gruba ayrılır: genellikle atasözlerini betimleyen figüratif motifli ağırlıklar ve geometrik motifli ağırlıklar.
Bir başka maden sanatı ürünü de kuduo'lardır Yarımküre biçimindeki bu kapların işlevi ntoro adı verilen eril bir ilkeden doğduğuna inanılan yaşamsal 'gücü, bireyin yaşamının her döneminde, gerektiğinde (ergenlik, evlilik, “öte dünya"ya geçiş) dağıtmaktır.

Öncelik maden sanatlarında olmakla birlikte, pişmiş toprak ve ahşap işçiliğinin önemi de unutulmamalıdır. Bunlara akuaba denen tahtadan yapılmış bereket simgesi oyuncak bebekleri de katmak gerekir. Hamile kadınlar sağlıklı bir bebek doğurabilmek amacıyla bunları sırtlarında taşırlardı. Tahtadan yontulmuş kürsüler de büyük bir saygının ürünüdür. Oymalı dikmeler aracılığıyla dikdörtgen bir eturak üzerine konan bu kürsüler, sahiplerinin toplumsal konumuna göre ölümlerinden sonra atalardan kalma kültün öteki eşyaları arasına katılırdı. Krala ait olan ve aşanti ulusunu simgeleyen altınla süslü bu kürsü ortak bir tapınma konusuydu.

Kaynak: Büyük Larousse
Son düzenleyen Safi; 5 Mart 2017 17:53
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
5 Mart 2017       Mesaj #4
Safi - avatarı
SMD MiSiM
GANA
Batı Afrika'da, Atlas Okyanusu'na kıyısı olan bir ülkedir.

GANA'YA İLİŞKİN BİLGİLER
YÜZÖLÇÜMÜ: 238.539 km2.
NÜFUS: 13.754.000 (1988).
YÖNETİM: Bağımsız cumhuriyet.
BAŞKENT: Accra.
DOĞAL YAPI: Kıyı ovasının gerisinde tropik ormanlar ve savan otlakları bulunur.
DIŞARIYA SATILAN BAŞLICA ÜRÜNLER: Kakao, kereste, altın, elmas.
ÖNEMLİ KENTLER: Accra, Cape Coast, Kumasi, Tamale, Tema, Sekondi-Takoradi, Koforidua, Ho.
EĞİTİM: İlk ve ortaokula gitmek zorunludur.

Batıda Fildişi Kıyısı, kuzeyde Burkina Faso ve doğuda Togo'yla çevrilidir. Genellikle düz olan Gana'nın en yüksek noktası 889 metre yüksekliğindeki Afadjato Tepesi'dir. Çok sayıda lagün bulunan kıyılar kumluktur. Altın kıyısı denen ve dar bir şerit biçiminde uzanan kıyı ovası 50-80 km genişliğindedir. Gana'nın güneyi tropik yağmur ormanlarıyla kaplıdır ve bu ormanların büyük bir bölümü tarım alanları yaratmak için kesilmiştir. Kuzeyde savanlar yer alır. Güneydoğudaki kıyı savan kuşağı ise karışık çalı ve uzun otlardan oluşur.
Ad:  Gana ve Gana Tarihi6.jpg
Gösterim: 553
Boyut:  75.5 KB

Ülke için yaşamsal önemi olan Volta Irmağı Gana'yı kuzeyden güneye doğru baştan başa geçer. Volta Irmağı üzerinde baraj sularının toplandığı ve dünyanın en büyük yapay göllerinden biri olan Volta Gölü vardır. Volta Irmağı havzası Gana topraklarının yüzde 60'ını kaplar. Havzanın kuzeybatısında yer alan Asanti Yaylası'nda Gana'nın en önemli ürünü olan kakao yetiştirilir.

Gana'nın yüzölçümü nerdeyse İngiltere kadardır. Ülke, Sahra Çölü'nden güneydoğuya doğru esen sıcak ve kuru rüzgârların etkisi altındadır. Atlas Okyanusu'ndan kuzeye doğru esen serin ve nemli rüzgârla karşılaşan bu sıcak rüzgârlar güçlü fırtınaların kopmasına neden olur. Kuzeyde yağışsız mevsim kasımdan marta kadar sürer. Ülkenin güneyi daha yağışlıdır ve yağmur mevsimi ağustos ile eylül ayları arasındadır.

Gana antilop, manda, fil, şempanze, yaban domuzu, sırtlan, pars, aslan ve maymunlarıyla çok zengin bir yabanıl yaşama sahiptir. Irmaklarda timsah ve suaygırları, ormanlarda değişik tür böcekler, yılanlar ve çok büyük kara kurbağaları yaşar. Savanlarda koni biçiminde dev termit (beyaz karınca) yuvaları vardır.
Nüfusun üçte ikisi güneyde, Kumasi ile kıyı bölgesi arasındadır. Afrika'nın en kalabalık ülkelerinden biri olan Gana'da yerleşim, özellikle başkent Accra çevresinde çok yoğundur.

Gana'da birbirinden değişik diller konuşulur ve çeşitli etnik gruplar vardır. En büyük grup olan Akanlar ülkenin güneyinde, Guanglar merkezde, Dagombalar, Mamprussiler, Sisalalar ve NValalar ise kuzeyde yaşarlar.

Halkın yandan fazlası Hıristiyan ve yaklaşık sekizde biri Müslüman'sa da Ganalılar'ın çoğu geleneksel dinleri ile alışkanlıklarını bugün de sürdürmektedirler. Resmi dil olan İngilizce'nin yanı sıra, yaygın olarak konuşulan diller arasında Fanti, Tvi, Hausa ve Zema dilleri sayılabilir.

Tarım ve Sanayi

Gana çok zengin bir ülkedir. Tarıma elverişli, verimli toprakları vardır ve yapacağı üretimle kendi nüfusunu besleyebileceği gibi, fazlasını öbür ülkelere de satabilir. Ne var ki, 1957'de bağımsızlığını kazandıktan sonra geçirdiği siyasal çalkantılar yüzünden ekonomik durumunu bir türlü düzeltememiştir.
Gana yıllarca dünya kakao üretiminde önde gelen bir ülke oldu. Çok yaşlı kakao ağaçlarının yenilenmeyişi yüzünden 1980'lerin başında kakao sanayisi geriledi ve Gana bu alanda üçüncülüğe düştü. Buna karşın, kakao hâlâ ülkenin en önemli dış ticaret ürünüdür.

İkinci temel dış ticaret ürünü kerestedir. Öbür önemli ürünleri arasında kahve, muz, palmiye yağı, kauçuk, tütün ve turunçgiller yer almaktadır. Atlas Okyanusu kıyılarında, ırmaklarda ve Volta Gölü'nde balıkçılık önemli bir yer tutmakta, kuzeydeki otlaklarda da çiftlik hayvanları yetiştirilmektedir. 1964'te tamamlanan büyük Akosombo Barajı sanayi için elektrik üretmektedir. Gana sanayisi, Afrika'nın öbür birçok bölgesine göre daha ileri ve daha çeşitlidir. Gana, dünyada sanayi elması, manganez ve boksit üretiminde önde gelir.

Gana'da gelişmiş bir kâra ve demiryolu ağı vardır. Demiryolları Accra'yı iki ana liman olan Takoradi ile Tema'ya bağlar ve dış ticaretin önemli bir bölümü bu limanlardan yapılır. Accra'daki uluslararası havaalanından başka, öteki önemli kentlerinde de havaalanları vardır. Bilim ve Teknoloji, Gana ve Cape Coast üniversiteleri ülkenin başlıca yükseköğrenim kuruluşlarıdır.

Tarih
Gana adını, 7.-12. yüzyıllar arasında Afrika' da yaşayan eski bir imparatorluktan almıştır. Bugünkü Gana, 8. yüzyılda gücünün doruğuna ulaşan bu imparatorluğun yaşadığı bölgenin güney kesiminde yer alır.

Gana'nın Avrupa'yla ilk ilişkisi, Portekizli-ler'in 15. yüzyılda ticaret için bu bölgeye gelmeleriyle başlar. 17. yüzyılda altın, fildişi ve baharat ticareti için birbirleriyle yarışan Hollandalı, Danimarkalı, İsveçli, İngiliz, Fransız tüccar ve kâşifler ülkeye akın ettiler. Başlıca çekim gücünü oluşturan altından ötürü Portekizliler bu toprakları Altın Kıyısı olarak adlandırdılar. 17. yüzyıldan başlayarak Ganalı kölelerin Yenidünya'ya satılması ise en kârlı iş durumuna geldi.
Ülkenin iç kesimindeki Kumasi çevresinde kurulan Asanti İmparatorluğu 17. yüzyılda büyük bir güç durumundaydı. 180()'e gelindiğinde İngilizler, Hollandalılar ve Danimarkalılar 40 kadar kaleyle kıyıları ellerinde tutuyorlardı. Asanti İmparatorluğu, 19. yüzyılda İngilizler'in saldırılarıyla yıkılıncaya kadar Batı Afrika'da önemli bir güç olarak varlığını sürdürdü.

1872'de Hollandalıların bölgeden çekilmesinden sonra 1874'te Asanti başkentini yıkan İngilizler, 1902'de bu toprakları resmen sömürgeleştirdiler. İngiliz egemenliği altındaki Altın Kıyısı kakao plantasyonu olarak geliştirildi.

1940'ların sonlarına doğru, Altın Kıyısı'nda bağımsızlık hareketleri başladı. Büyük kentlerde sömürge yönetimine karşı tepkiler yoğunlaştı. Afrikalılar ülkelerinin yönetiminde söz sahibi olmak istiyorlardı. Kwame Nkrumah'ın başbakan olmasından sonra yönetimde Siyahlar'ın ağırlığı arttı. 1951'de, İngilizler Afrikalılar'a içişlerinde özerklik sağlayan yeni bir anayasayı kabul etmek zorunda kaldılar. Daha sonra, 1957'de Altın Kıyısı, Gana adıyla özgür oldu. Dr. Kwame Nkrumah 1960'ta cumhuriyet olan Gana'nın ilk cumhurbaşkanı ilan edildi. Nkrumah ömür boyu devlet başkanlığını meclise kabul ettirerek elinde geniş yetkiler topladı. 1966'da, ordu Nkrumah'ın diktatörce tutumunu öne sürerek yönetime el koydu.

1969'da sivil yönetime geçildiyse de, 1972'de gerçekleştirilen bir askeri darbeden sonra, anayasal yönetime yeniden son verildi. 1981'de yeni bir darbe sonucu Nkrumah'ın ulusal bağımsızlıkçı düşüncelerini benimseyen Jerry John Rawlings yönetime el koydu. Parlamento ve siyasal partiler kapatıldı. 1980'lerin sonlarına doğru, öğrenci gösterilerinin ardından bir süre üniversiteler kapatıldı ve yönetim karşıtları tutuklandı. Siyasal partiler üzerindeki yasaklar bugün de sürmektedir.

kaynak: Temel Britannica
Son düzenleyen Safi; 5 Mart 2017 17:53
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
5 Mart 2017       Mesaj #5
Safi - avatarı
SMD MiSiM

GANA


TEMEL SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER-2003


Ad:  1.JPG
Gösterim: 644
Boyut:  117.0 KB


Nüfus-Etnik Yapı


2000 yılında gerçekleştirilen nüfus sayımına göre ülkenin resmi nüfusu 18,9 milyondur. Sözkonusu sayıma göre nüfus artış hızı ise 1984 yılındaki nüfus sayımından beri yılda %2,7 olmuştur. Ülkenin nüfus artış hızı, Batı Afrika’nın tamamının aynı dönem için %2,9 olan nüfus artış hızından düşük olsa da, %2 olan az gelişmiş ülkeler ortalamasından yüksektir. Ancak, ülkenin nüfus artış hızı giderek yavaşlamaktadır. Bunda doğum oranlarının düşüşü (Tahmini olarak kadın başına 4,5 çocuk olup, Batı Afrika’daki en düşük orandır.) ve AIDS’e bağlı yüksek ölüm oranları rol oynamaktadır. Dünya Bankası verilerine göre nüfus artış hızı 1985-1994 arasında %2,8 iken, 1995-2002 döneminde %2,2’ye gerilemiştir. 2003 yılı itibarı ile ülkede HIV/AIDS ile yaşamını sürdüren, yaşları 15-49 arasında 320.000 kişinin var olduğu tahmin edilmektedir. Gana’nın AIDS problemi pek çok Güney Afrika ülkesinde yaşanmakta olan kriz boyutuna ulaşmamıştır. (Güney Afrika Cum.’deki AIDS’li sayısı 5 milyon 300 bin iken, bu sayı Gana’da 320.000’dir.) Ülkenin sağlık bütçesinin %15’i HIV/AIDS sorununa ayrılmıştır.

2000 yılı nüfus sayımına göre nüfus yoğunluğu, km2 başına 79,3 kişidir. Ashanti, toplam nüfusun %19,1’inin yerleşik olduğu, ülkedeki en yoğun nüfusa sahip bölgedir. Ashanti’yi Greater Accra bölgesi (%15,4) takip etmektedir. Öte yandan Accra bölgesi km2 başına 895,5 kişi ile nüfus yoğunluğunun en yüksek olduğu bölgedir. Accra’yı Central ve Ashanti bölgeleri takip etmektedir. 15 yaşın altındaki nüfusun toplam nüfusa oranı 1984’te %45 iken, %41,3’e düşmüştür. Diğer yandan 64 yaşın üzerindeki nüfusun oranı ise 1984’te %4 iken, %5,3’e yükselmiştir. Bu gelişmeler sağlık alanındaki ilerlemeleri ve ortalama yaşam süresindeki artışı ortaya koymaktadır.

En fazla nüfusa sahip etnik grup nüfusun %49,1’ini oluşturan Akan’lardır. Akan’ları Mole- Dagbon (%16,5) ve Ewe (%12,7) etnik grupları takip etmektedir.
Ülkedeki işgücünün yaklaşık 9 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Toplam işgücünün %50,4’ü erkek, %49,6’sı kadındır.
Nüfusun %63’ü Hıristiyan, %16’sı ise Müslüman’dır. Diğer yandan nüfusun %21’i ise yerel Afrika inanışlarını sürdürmeye devam etmektedir.
Ad:  2.JPG
Gösterim: 426
Boyut:  27.6 KB

Eğitim


1970’li yıllara kadar Gana, Batı Afrika’nın en gelişmiş eğitim sistemine sahipti. 1975 yılından sonra, giderek kötüleşmeye başladı. Hükümet, eğitim sisteminin organizasyonu ve finansmanının yeniden yapılandırılması için çaba göstermektedir. 2000 yılında Gana Yaşam Standartları Araştırması, 15 yaş ve üstündeki kadınların %21’inin, erkeklerin ise %15’inin okuma yazma bilmediğini göstermektedir. Bu durumu 1985 yılı ile karşılaştırdığımızda ise, okuma yazma bilmeyen 15 yaş ve üstündeki kadınların %58, erkeklerin ise %36, hiç okula gitmeyen yetişkinlerin %32 olduğunu görülmektedir. Dünya Bankasına göre, okuma yazma bilmeme oranındaki azalmanın devam etmekte ve 2002 yılında bu oran kadınlarda %34, erkeklerde %18 olmuştur. Eğitim reformları, eğitim sistemindeki değişiklikleri içermektedir.

Siyasi ve İdari Yapı


Gana 6 Mart 1957’de İngiltere’den bağımsızlığını kazanmıştır. Ülkenin ilk anayasası 1957 yılında hazırlanmış olup, İngiliz çok partili parlamenter demokrasi sistemine dayandırılmıştır. Ülkenin Cumhuriyet olmasından sonra 3 yıl içinde anayasada çeşitli değişiklikler yapılmış, 1960 yılında Anayasa değiştirilmiştir. 1964 yılında tek partili bir yönetim oluşturularak Anayasa’da yeniden değişiklik yapılmıştır. Bu tarihten itibaren anayasadaki çeşitli değişiklikler devam etmiştir.
Gana’nın günümüz Anayasası 1992 yılında, ülkenin 1979 yılından beri ilk çok partili seçimi gerçekleştirdiği tarihte kabul edilmiştir. Sözkonusu Anayasanın büyük çoğunluğu, Amerikan yönetim sistemine dayanmakta olup, yürütme görevini her dört yılda bir genel seçimle seçilen başkana vermektedir. Kabine Başkan tarafından atanmakta, yasama meclisi tarafından onaylanmaktadır. Parlamentodaki üye sayısı 2004 seçimlerinde nüfus artışına bağlı olarak 200’den 230’a çıkarılmıştır.
Gana’nın halihazırdaki Başkanı John Agyekum Kufuor’dur. Kufuor’un hem Gana’da hem de uluslararası alanda güçlü bir imajı bulunmaktadır. Batı Afrika’daki anlaşmazlıkların çözülmesinde aktif rol oynamaktadır.

Coğrafi Yapı


238.537 km2 yüzölçümüne sahip Gana, Batı Afrika’da Gine Körfezi kıyısında yer almaktadır. Ülkenin komşuları doğusunda Togo, batısında Fildişi Sahili, kuzeyinde ise Burkina Faso’dur. 2.094 km’lik karasal sınıra sahip ülkenin komşuları ile sınırlarının uzaklığı ise şöyledir: Togo: 877 km, Fildşi Sahili: 668 km, Burkina Faso: 549 km. Ülkenin kıyı şeridinin uzunluğu ise 539 km’dir.
Tropik iklime sahip ülkede sıcaklıklar genellikle 21-30°C arasındadır. Kuzeydeki savan bölgelerde, güneydeki kıyı şeridine göre daha geniş derece farklılıkları oluşmaktadır. Mart’tan Haziran’a kadar ve Eylül’den Ekim’e kadar süren iki yağış sezonu bulunmaktadır. En fazla yağış ülkenin güney batısına düşmektedir. En sıcak aylar Mart ve Nisan olup, bu aylarda sıcaklık 35 °C’ye kadar yükselmekte ve çok yüksek nemlilik yaşanmaktadır. En yağışlı ay ise Haziran’dır. Haziran ayında düşen ortalama yağış miktarı 178 mm’dir. Haziran ayından sonra hasat dönemi gelmektedir.

Ülkenin güney batısındaki ormanlık bölge 82.000 km2’lik alana sahiptir. Bu alan ülke topraklarının %34’ünü kapsamakta olup, Gana’nın ağaç ve kereste ihracatının ana kaynağıdır. Dünya Bankası verilerine göre 1990-2000 arasında ülkedeki toplam ormanlık alanlar senede %1,7 oranında azalmıştır.
Ülkenin altın yatakları Ashanti ve Western bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Ancak Central ve Brong-Ahafo bölgelerinde de geniş rezervler bulunmaktadır.
Dünyanın en büyük yapay gölü olan Volta Gölü Gana’da (Akosombo Barajı’nın kaynağı) bulunmaktadır.
Ülkenin tarımsal üretiminin büyük çoğunluğu kuzeyde üretilmektedir. En önemli tarımsal ürün olan kakao, ülkenin kuzeyindeki tüm bölgelerde yetiştirilmektedir. Tarımsal üretim ülke genelinde geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Akra Bölgesi ve ülkenin orta kısımlarının bazı bölümleri sel baskınlarına karşı dayanıksızdır.

Altyapı


Taşımacılık Altyapısı


Gana 1957 yılında bağımsızlığını kazandığında, gelişmekte olan ülkeler arasında, dünyanın en gelişmiş karayolu ağına sahipti. Ancak 1970’ler boyunca taşımacılık sistemi ve limanlar ciddi ölçüde kötülemiş ve telefon ağı vasat düzeyde işlemiştir. 1980’lerin başından itibaren karayolları ve limanlarda önemli tamiratlar gerçekleştirilmiş, ulusal elektrik şebekesi ülkenin pek çok bölgesine özellikle kuzey Gana’ya ulaştırılmıştır. Ancak hala yüksek düzeyde yatırıma ihtiyaç bulunmakta olup, gelecek yıllarda pekçok altyapı projesi beklenmektedir. Yeni altyapı projelerinin finanse edilmesinde özel sektör yatırımlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Karayolu taşımacılığı iç taşımacılıkta kullanılan başlıca taşımacılık türüdür. Yük taşımacılığının %98’i karayolu ile gerçekleştirilmektedir. Buna rağmen Gana’da iyi düzenlenmiş bir karayolu taşımacılığı sistemi bulunmamaktadır.
Ülkenin batı komşusu Fildişi Sahili’nde çıkan çatışmalar Gana’nın limanlarına trafik akışını artırmış, bu da 2003 yılında ülkeye giren kamyon sayısını artırarak, karayollarının zarar görmesine neden olmuştur. Mülteci akışı da ülkenin karayolu altyapısının zarar görmesine neden olan bir unsurdur. Karayolları ağının toplam uzunluğu 39.409 km olup, bunun 11.653 km’si asfaltlı, 27.603 km’si ise asfaltsızdır.
Ülke Akra, Kumasi, Sekondi-Takorasdi’yi birbirine bağlayan 953 km’lik bir demiryolu ağına sahiptir. Ancak, demiryolu ile ulaşım uzun sürmekte ve sıklıkla rötarlar yaşanmaktadır. Örneğin Takoradi’den Akra’ya ulaşım (296 km) demiryolu ile bir ya da birkaç gün sürerken, bu uzaklık karayolu ile en fazla 4 saat sürmektedir. 2003 yılında hükümet, demiryolu ağını Burkino Faso, Fildişi Sahili ve Togo ile bağlamak üzere uzatma yönünde planlar olduğunu açıklamıştır. Ancak finansman sorunu nedeni ile sözkonusu projelerin kısa vadede gerçekleşmesi beklenmemektedir.

Gana’ya çok sayıda havayolu şirketinin uçuşları bulunmaktadır. Gana Havayolları Şirketi, ülkenin ulusal havayolu taşımacılık şirketidir.
Akra’daki Kotoko uluslararası havaalanından Avrupa’ya, ABD’ye, Güney Afrika’ya ve Batı Afrika’daki pekçok ülkeye direkt uçuşlar yapılabilmektedir. Kotoka Uluslararası Havaalanı’nın genişletilmesi çalışmaları 2003 yılı başlarında tamamlanmış bulunmaktadır. Böylece havaalanının yolcu kapasitesi 68.000’den 120.000’e çıkmıştır. Havaalanının sözkonusu kapasite artışı ve Fildişi Sahili’ndeki sorunlar nedeni ile Abidjan’ın ticaretindeki azalmaya bağlı olarak Batı Afrika’nın ulaşım merkezi haline gelmesi beklenmektedir.

Limanlar


Doğudaki Tema ve batısındaki Sekondi-Takoradi ülkenin limanlarıdır. Limanlardaki işlem hacmi, 1980’lerdeki rehabilitasyon çalışmalarının ardından giderek artış göstermiştir. Sözkonusu çalışmalar gemilerin tur sürelerinin düşmesine neden olmuştur. Gemi tur süreleri Batı Afrika’daki en hızlı tur süreleridir.
İthalatın en önemli kısmı Tema limanı üzerinden gerçekleştrilirken, ihracatın çoğunluğu ise Takoradi limanından yürütülmektedir. Fildişi Sahili’nde yaşanan sorunlar nedeni ile tamamen kara ile çevrili olan Burkina Faso, Mali ve Nijer’in alternatif yollar araması sayesinde ülkenin bu iki limanının trafiği artış göstermiştir. Hükümet bu gelişmeler sonucunda Tema ve Takoradi’nin bölgenin yeni ticaret merkezleri haline gelmesine yönelik çalışmalar başlatmıştır. Halihazırda, Tema’daki rıhtımlardan birinin bir konteyner terminali haline getirilmesi yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Bu projenin iki yıl sürmesi beklenmektedir. Aynı zamanda iki limanda da depolama tesisleri, ihracatı geliştirme bölgeleri, nakliye bölgeleri geliştirme yönünde planlar da yapılmaktadır.
Volta Gölü üzerindeki ülke içi taşımacılık, yetersiz tesisler nedeni ile verimli ve hızlı olamamaktadır. Volta, Ankobra ve Tano nehirleri üzerinde 1.293 km’lik su yolu mevcuttur.

Telekomünikasyon Altyapısı


Gana’nın telekomünikasyon sistemi yatırımların yetersizliği nedeni ile zayıf düzeydedir. Telefon hattına sahip olan kişi sayısı düşük düzeydedir. 2003 yılı itibarı ile kullanımda olan 292.098 ana hat bulunmaktadır.
Mobil telefon kullanıcılarının sayısı sabit hat kullanıcılarından fazladır. Mobil telefon kullanıcılarının sayısı 1996 yılında 12.766 iken, 2000’de 130.045, 2003’te 822.873 olmuştur. Lisanslı dört servis sağlayıcısı bulunmaktadır: Scancom, Ghana Telecom, Milicom ve Kasapa. Scancom, 535.000 abone ile en önemli servis sağlayıcıdır.
Halihazırda ülkede 30’dan fazla Internet servis sağlayıcısı bulunmaktadır. 2002 yılı itibarı ile çoğunluğu şehirlerde olmak üzere ülkede 170.000 internet kullanıcısı olduğu tahmin edilmektedir.

Doğal Kaynaklar


Gana, geniş altın, elmas, manganez ve boksit yataklarına sahiptir. Volta Gölü çevresindeki göl ve nehirler hidroelektrik güç üretim imkanları sunmaktadır. Ülkenin Tano havzasında 14,3 milyon varillik kanıtlanmış petrol rezervi ve tahmini olarak 193 milyar metre küplük doğal gaz rezervi bulunmaktadır. Afrika’nın batı kıyılarında bulunan ülkenin önemli bir balıkçılık potansiyeli de bulunmaktadır. Gana’nın güney batısı 82.000 km2 lik geniş ormanlarla kaplı olup, bu durum ülkenin %34’üne karşılık gelmektedir.

GENEL EKONOMİK DURUM


Tarım sektörü, ekonominin temeli olup GSYİH’ya katkısı yaklaşık %30-40’dır. Çalışan nüfusun ise yaklaşık %60’ı tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Kakao en önemli ihraç kalemi olup, bu ürünü kereste, sebzeler, deniz ürünleri ve ananas takip etmektedir. Tarım sektörü uluslararası piyasalardaki fiyat dalgalanmalarına açık olan bir sektördür. Tarımdaki ürün sayısını arttırma çalışmaları sınırlı etki yaratmıştır.

Hizmetler sektörü GSYİH’nın %30’unu oluşturmaktadır. Hizmet sektöründe en büyük alt sektör hükümetçe sağlanan hizmetlerdir. Bunu parekendecilik, restorant ve otel işletmeciliği izlemektedir. Endüstrinin GSYİH’ya katkısı %25, madencilik sektörünün ise %5-6 seviyesindedir. Madencilik içerisinde önemli olan faaliyeti altın madenciliği oluşturur.
Ad:  4.JPG
Gösterim: 404
Boyut:  27.5 KB

Ekonomik politika


Gana 1983 yılından itibaren IMF ve Dünya Bankası yardımı ile kapsamlı bir ekonomik gelişme programı izlemektedir. Programın amacı makroekonomik dengesizliği azaltmak ve yapısal reformları gerçekleştirmektir. Program ile mali ve parasal disiplin kurulmuş, döviz kuru serbestisi sağlanmıştır. Ayrıca program ile, bankaların bilançolarındaki tahsil edilemeyen alacakların düşülmesi ve devletin bankalardaki hissedarlığı sona erdirilmesi sonucunu beraberinde getiren mali sektör liberilizasyonu da sağlanmıştır. Bu durum ise bankacılıkta rekabeti beraberinde getirmiştir.
IMF ile yapılan en son anlaşma Mayıs 2003 tarihinde onaylanmıştır. Yoksulluğun azaltılması ve büyüme amaçlı 258 milyon $ tutarındaki kaynak gelecek üç yıl zarfında kulandırılacaktır. Hükümetin 2003 yılındaki mali performansı IMF tarafından pozitif olarak değerlendirilmiştir. 2003 yılında hükümet iç borçları azaltmıştır.

2004 yılı bütçesinin temel amacı GSYİH’nın %2.2’si oranındaki net iç boçların geri ödenmesidir. Kamu harcamalarının azaltılması ve gelirlerin arttırılması amaçlanmaktadır. Mali açığın GSYİH’nın %1.7’sine indirilmesi hedeflenmiştir. Ücret ve maaşlar harcama kalemleri içerisinde en önemli yeri tutmaktadır. Borç faizleri ise harcamalardaki diğer önemli kalemi oluşturmaktadır. Dolaysız vergiler özellikle katma değer vergisi en önemli gelir kalemini meydana getirmektedir. Alt yapı iyileştirme harcamalarını karşılayabilmek için iç kaynak miktarı iki kat arttırılmış ve 125 milyon $ tahsis edilmiştir.
2001 yılından itibaren Merkez Bankasının bağımsızlığı yönünde adımlar atılmış olup bu amaçla Merkez Bankası yasası ile, hükümetin Merkez Bankasından bir mali yıldaki toplam gelirlerinin %10’u oranında borçlanabilmesi öngörülmüş, Merkez Bankasının özel kuruluşlara dış borç garantisi vermesi önlenmiş ve Merkez Bankasının karar vermeden önce hükümetle istişarede bulunacağı alanlar azaltılmıştır.

Gana, yoğun bir özelleştirme programı üstlenmiş bulunmaktadır. Bununla birlikte, son yıllarda özelleştirme programı yavaş ilerlemektedir. Bazı anahtar kuruluşların hala satılması beklenmektedir. Volta Nehir İşletmesi (En önemli elektrik üretim ve dağıtım şirketidir.), Gana Su Şirketi (Greater Accra bölgesine hizmet vermektedir.), Tema Petrol Rafinerisi (Ülke içinde tüketilen tüm rafine petrol ürünlerini üretmektedir.), Gana Elektrik Şirketi (Elektriğin başlıca dağımcısı olan şirkettir.) ve Gana Ticaret Bankası-GCB (aktif ve mevduat büyüklüğü bakımından en büyük ticari bankadır.) satışı tamamlanması beklenen anahtar kuruluşlardır.

Ekonomik performans


1970’lerden itibaren ülkeyi etki altına alan ekonomik gerilemenin tersine çevrilebilmesini teminen, ülkede 1983’ten itibaren pek çok ekonomi politikası ve program uygulamaya konulmuştur.

Bu politikalar neticesinde GSYİH 1983’ten itibaren güçlü büyüme göstermiştir. 1995-1999 yılları arasında GSYİH büyüme hızı yılda ortalama %4,4 olmuştur. Ancak 2000 yılında ekonomik büyüme ülke parası Cedi’nin değer kaybına bağlı olarak gelişen makroekonomik istikrarsızlık nedeni ile %3,7 gerilemiştir. 2001 yılında hizmet sektöründeki büyüme paralelinde GSYİH hızı %4,2 olmuştur.
2001 yılındaki büyüme hızı, altın madenlerindeki üretim düşüşüne rağmen taşımacılık, iletişim, toptan ve perakende ticaret ve turizmin alt sektörlerindeki (restoran işletmeciliğ gibi) büyüme sayesinde olmuştur.
2002 yılında hükümet hedefi çerçevesinde reel GSYİH artış hızı %4,5 olmuştur. 2002 yılında büyümeye en fazla katkısı olan sektör madencilik sektörü olmuştur. Tarım %4,1, sanayi ise %4,7 oranında büyümüştür. Madencilik üretiminde 2001 yılında gözlenen düşüşten sonra 2002’de yaşanan %4.5 oranındaki artış, altın fiyatlarındaki ve üretimindeki artıştan kaynaklanmaktadır.
2003 yılında gerçekleşen %5,2 oranındaki büyüme tarım sektörünün yüksek performansından kaynaklanmış olup, 1991 yılından bu yana gözlenen en yüksek orandır. Tarım sektöründeki dikkate değer artış, kakao sektörünün %16,4 oranında büyümesi sayesinde gerçekleşmiştir. Madencilik ve inşaat sektörleri de sırası ile %4,7, %6,1 artış gösteren önemli sektörler olmuştur. Altyapı projelerinin, özellikle yol rehabilitasyon çalışmalarının, desteklenmesi inşaat sektörünün güçlü büyüme göstermesini sağlamıştır. Hizmet sektörü içinde, taşımacılık sektörü 2003 yılında en hızlı gelişme gösteren alt sektör olmuştur. Bunun nedeni önceki yıllarda Fildişi Sahili üzerinden taşınan malların bu ülkedeki sivil çatışma nedeni ile Gana üzerinde taşınmaya başlanması olmuştur.

Enflasyon


1990’lı yılların başında ülke ekonomisinin ayırdedici özelliği yükselen enflasyon olmuştur. 1995 yılı sonunda enflasyon oranı %59,5’e yükselmiştir. Hükümetin enflasyondaki artış eğilimini makreokonomik istikrarı sağlayarak ve IMF ile anlaşılan limitlere uyum göstererek durdurma amacı Merkez Bankası’nı sıkı para politikası uygulamak zorunda bırakmıştır. Bunun sonucunda enflasyon 1998 ve 1999 yıllarında sırası ile %14,6 ve %12,4 oranlarına gerilemiştir. Ancak 2000 yılı sonunda enflasyon yeniden %40,5’e yükselmiştir. 2000 yılında kaydedilen yüksek enflasyonun başlıca sebebi Cedi’nin değer kaybı olmuştur. Enflasyon artışında hükümetin KDV oranını %25 artırarak %12,5’e yükseltmesi ve zorunlu olmayan ithal tüketim mallarına %20’lik özel tüketim vergisi koyması da etkili olmuştur. Dünya petrol fiyatlarının yüksek düzeyde seyretmesi ve Cedi’nin değer kaybının devam etmesi de enflasyon artışının 2001’de sürmesine neden olmuştur. 2002 yılında uygulanan sıkı para ve maliye politikaları, iyi hasat ve düşen dünya petrol fiyatları enflasyonda düşüş sağlamış ve oran %14.8’e gerilemiştir. 2003 yılında enflasyon yeniden yükselerek %26.7 olmuştur. 1999-2003 ortalama enflasyonu ise %22.4 olarak gerçekleşmiştir. 2004 yılı enflasyonunun %13, 2005 yılı enflasyonunun petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak %17.4 olması beklenmektedir.

Bölgesel eğilimler


Gana 10 bölgeye bölünmüş olup herbir bölgenin başkenti bulunmaktadır. Herbir bölge bir bölge bakanı ve ekibince yönetilmektedir. Ayrıca bu bölgeler de merkezi hükümetçe mali yönden desteklenen ilçe meclislerince yönetilen ilçelere bölünmüştür. Gana’da 110 ilçe bulunmakta ve herbirinin başında bir yönetici bulunmaktadır. Yerel Yönetimler ve Kırsal Kalkınma Bakanlığı merkezi olmayan bu yapıdan sorumludur.

Ülke gayrıresmi olarak kuzey ve güney olarak ikiye ayrılmış bir görüntü arz etmektedir. Kuzey üç bölge olup bu bölgeler Kuzey, Kuzeydoğu ve kuzeybatıdır. Güney ise Ashanti, Brong-Ahafo, Orta bölge, Doğu, Greater Accra, Volta ve Batı olmak üzere yedi bölgedir. Koloni döneminden beri kalkınma program ve projeleri açısından güney daha avantajlı konumda olmuştur. Doğal kaynaklarda güneyde yoğunlaşmıştır. Ayrıca tarım açısından güney daha uygun bir iklime sahiptir. Hükümetin kuzeyde sürdürdüğü projelere rağmen iki bölge arasındaki gelişme farkı büyüktür. Bu durum kuzeyden güneye göçe neden olmakta nüfus yoğunluğu güneyde artmaktadır.

Ekonomik Sektörler


Tarım


Tarım sektörü GSYİH’nın %30’undan fazlasını oluşturmakta ve toplam işgücünün yaklaşık %60’ını istihdam etmektedir. Sektördeki büyüme diğer sektörlerin gerisinde kalmakta ve büyük ölçüde hava koşullarına bağlı olması nedeni ile öngörülememektedir. Ekili arazilerin yalnızca %0,02’si sulanmaktadır.
Son yıllarda, tarım sektöründeki büyüme kakao ve ormancılık alt sektörlerindeki genişlemeye bağlı olarak gelişme göstermiş ve sözkonusu büyüme yıllık ortalama %4 olmuştur. 2003 yılında tarımsal üretim artış hızı %6,1 olup, 1985’ten beri gözlenen en yüksek artış hızına ulaşmıştır. Sözkonusu artış kakao sektöründeki güçlü büyümeden kaynaklanmıştır. Tarım sektöründeki olumlu gelişmeler hava koşullarının iyi gitmesinin yanı sıra, kamu politikalarının uzun vadeli olumlu etkilerinden de kaynaklanmaktadır. Ekonomik reformlar çerçevesinde hükümet gıda fiyat kontrollerini kaldırmış, üreticilere ödenen kakao fiyatlarını ve çeşitli hizmetleri artırmıştır. Dünya Bankası’nın Afrika Gelişme Göstergelerine göre, devamlı ekilen alanlar düzenli olarak artış göstermiş olup, 1995 yılında tahmini olarak 2,8 milyon ha olan ekili alanlar, 2000 yılında 3,6 ha olmuştur. Ortalama yıllık büyüme oranı %5,6’dır. Bununla birlikte, gıda ürünleri üretiminde yeterli gelişme sağlanamamıştır. Son on yılda sadece manyok ve pirinç üretiminde artış görülmüştür. Bu durum, yatırım azlığı, zayıf teknoloji ve son yıllarda ekilen alanların kalitesinin iyi olmaması gibi nedenlerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Gübre ve diğer bazı tarım ürünlerindeki sübvansiyonların kaldırılması da bazı ürünler üzerinde etkili olmuştur.
Ad:  5.JPG
Gösterim: 469
Boyut:  62.9 KB
Ad:  6.JPG
Gösterim: 311
Boyut:  20.6 KB
En önemli tarımsal ürün kakaodur. Kakao ihracatı 2004 yılında ihracat gelirlerinin en önemli kaynağı olmuş, kakaonun ihracat getirisi altın ihracatını da geçmiştir. Gana 1960’lı yılların başlarında dünyanın en büyük kakao üreticilerindendi. Yıllık ortalama 450.000 ton kakao üretimi mevcuttu. Ancak, üretim 1983/1984 yıllarında 159.00 ton’a düşmüştür. Bununla birlikte, hava koşulları ve hastalıklara rağmen üretim önemli ölçüde iyileşme göstermiştir. Gana kakaosu dünyanın en yüksek kaliteli kakaosu olmakla birlikte, çeşitli hastalıklar görülmekte ve dağıtım altyapısındaki aksaklıklar nedeni ile ürün zaman zaman zarar görmektedir. Üretimdeki bu iyileşmenin başlıca nedeni üretici fiyatlarındaki artış ve çeşitli hizmetlerin artmasıdır. 1990 yılından beri üretici fiyatlarında her yıl ortalama %50’nin üzerinde artış yapılmıştır. Kakao üretimi son iki yılda artış göstermiştir. 2001/2002 yıllarında 340.000 ton olan kakao üretimi 2002/2003 yıllarında 496.800 tona, 2003/2004 yıllarında 735.000 tona yükselmiştir. Bu durum, Gana’nın Endonezya’dan sonra dünyanın ikinci büyük kakao üreticisi konumuna getirmiştir.

Orman ürünleri ve balıkçılık diğer önemli tarımsal sektörlerdir. Ülkenin üçte birinden fazlası ormanlarla kaplıdır. Ancak, bu ormanların tamamı ticari ormancılığa uygun değildir. Ülkenin batısındaki ormanlardan elde edilen ürünler ticaret için kullanılmaktadır. Ormancılık başlıca ihracat sektörleri içinde üçüncüdür. 2003 yılında ormancılık ürünlerinden 175 milyon $’lık ihracat geliri elde edilmiştir. Kereste İhracatı Geliştirme Kurulu orman ürünlerinin pazarlanması ve fiyatlandırılmasından, Orman Ürünleri Denetleme Bürosu kalite standartlarının geliştirilmesi ve izlenmesinden sorumludur.
Gana’da iki türlü balıkçılık yapılmaktadır. Birincisi deniz avcılığı, diğeri ise balık yetiştiriciliğidir. Deniz avcılığı en önemli kalemdir. 539 km kıyıya sahip olup, kıta sahanlığı ise 200 mildir. Balık üretimi talebi karşılayamamaktadır. 2003 yılında balık ve diğer deniz ürünleri toplam ihracatı 27 milyon $’dır.

İmalat Sanayi


Afrika ülkesi olarak Gana’nın sanayisi göreceli bir çeşitliliğe sahiptir. Ülke, alüminyum eritme işlemleri, kereste işleme, gıda işleme, biracılık, çimento üretim, petrol işleme, tekstil, elektronik, ilaç, madencilik v.b. çok çeşitli sanayi kollarına sahiptir. Sanayi alanındaki bu çeşitlilik bağımsızlık sonrasında kendine yeterli bir ülke yaratma çabasından kaynaklanmıştır. Ancak zayıf planlama ve uygun olmayan politikalar nedeni ile varlığını sürdürebilir durumdaki pek çok sanayi dalı yedek parçalar için gerekli döviz sıkıntısı çekerken, varlığını sürdüremeyecek durumdaki, verimsiz pek çok fabrika korumacı politikalar ve sübvansiyonlarla ayakta tutulmuştur. 1982 yılı itibarı ile Gana’nın orta ve büyük ölçekli fabrikalarındaki kapasitenin yalnızca %21’i kullanılır durumdaydı.
1983 yılında yürürlüğe konan ekonomik iyileştirme programı ile imalat sanayinde çeşitli düzenlemelere gidilmiştir. Sübvansiyonların azaltılması, sektörleri rekabete açık hale getirecek düzenlemelerin yapılması firmaların bazılarını kapanmaya, bazılarını da ayakta kalabilmek için performanslarını artırmaya itmiştir. En iyi gelişmeyi gösteren sektörler tekstil, hazır giyim, metaller, plastik ve demir dışı metal ürünler olmuştur. Sözkonusu düzenlemeler sonrasında imalat sanayiinin sektörel yapısı fazlaca değişmemiş, tekstil, gıda ve içecek, çimento gibi hafif sanayi ürünlerine yönelim olmuştur.
1998 yılında yaşanan enerji sıkıntısı fabrikaları kapasitelerinin altında çalışmaya itmiş ve imalat sanayi üretimi düşüş göstermiştir. Özellikle üretimleri büyük ölçüde enerji üretimine dayanan çelik ve alüminyum üreticileri büyük zarar görmüştür. 1999 ve 2000 yıllarında imalat sanayi üretimi yeniden sırası ile %21,1 ve %18,8 oranlarında artış göstermiştir.

2000 yılında Cedi’nin hızlı değer kaybı ithal hammadde maliyetlerinin artmasına neden olmuş, imalat sanayi üretimindeki artış yavaşlayarak %4,9 olmuştur. İzleyen yıllarda üretim artışı bu seviye civarında gerçekleşmiştir. (2002’de %4,8, 2003’te %4,6) Gıda-içecek ve demir-çelik sektörleri son yıllarda en hızlı büyüyen sektörler olmuştur.
2002 ve 2003 yılında Yeni Patriotic Parti Hükümeti hazır giyim, manyok ve palm yağı için üç adet Başkanlık Özel Girişimi (PSICs) başlatmıştır.Hazır giyim girişiminin amacı, Amerikan piyasasına giderek artan bir biçimde girmektir. Manyok girişimi ise köy işletmelerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Ad:  3.JPG
Gösterim: 328
Boyut:  40.6 KB
İmalat sanayi sektörünün gelişimi önündeki en önemli engel, harcanabilir gelirin çok düşük olması nedeni ile Gana’nın küçük bir pazar olmasıdır. Ayrıca tesis maliyetlerinin yüksek olması, hükümet politikaları gibi unsurlar da caydırıcı olabilmektedir.

İnşaat


İnşaat, sanayi sektörünün ikinci en büyük alt sektörüdür. Sanayi üretimindeki payı %30, GSYİH’daki payı %8’dir. Yol yapım çalışmaları inşaat sektörü içinde önemli yere sahiptir. Gana’nın mevcut yolları tamir edilmekte, yeni yollar da inşaa edilmektedir. Sözkonusu inşaat faaliyetlerinde hem yabancı hem de yerel firmalar yer almaktadır. Yabancı şirketler, gerekli makinelere ve uzmanlığa sahip oldukları için genellikle otoyollar gibi büyük inşaat işlerini üstlenirken, yerel firmalar tali yollar gibi daha küçük çaplı inşaat işlerini üstlenmektedir. İnşaat sektöründeki büyüme finansman teminine ve hükümetin taahhütleri verme hızına göre gelişmektedir.

Enerji


Ad:  7.JPG
Gösterim: 361
Boyut:  57.9 KB
Ülke içinde üretilen enerjinin en önemli kaynağı hidroelektriktir. Volta Gölü ve gölün barajı Akosombo’daki 912 milyon watt’lık ana hidroelektrik güç istasyonuna güç sağlamaktadır. Güç üretimi yağışlardan önemli ölçüde etkilenmektedir. 1997 yılı sonunda Volta Gölü’ndeki su seviyesi ani düşüş göstermiş, bu nedenle 1998 yılında ciddi bir enerji krizi yaşanmıştır. Bu kriz nedeni ile sanayi üretimi düşürülmüş, ülkenin elektrik ihracatı geçici bir duraklama yaşamıştır.

1998 yılında yaşanan kriz ve ülkenin gelişen madencilik sektörü hükümeti ve özel sektör kuruluşlarını enerji konusunda önlemler almaya yöneltmiş ve alternatif enerji kaynakları arayışına gidilmiştir. Ülkenin petrol ve gaz kaynaklı enerji istasyonlarının kapasitesi artırılmıştır. Aboadzede yeni bir şubenin 440 milyon watt’lık üretimi artırılmıştır. İki türbinin daha eklenmesi ile 2001 yılı sonu itibarı ile tesisin toplam güç üretimi 660 milyon watta yükselmiştir. Halihazırda bir Amerikan şirketi tarafından ülkenin başlıca altın madenlerine enerji sağlayacak 220 milyon watt’lık bir tesis de Tema’da yapılmaktadır. Elektrik krizi, Gana Ulusal Petrol Şirketi-GNPC’yi Tano havzasında bulunan gazı kullanabilecek enerji tesisleri kurmaya teşvik etmiştir. Ancak, bu yöndeki planlar henüz tamamlanmamıştır.
İthal edilen ham petrol ülkenin tek petrol rafinerisi Tema Petrol Rafinerisi- TOR’da işlenmektedir.

Gana, Fildişi Sahili ve Nijerya’ya uzanan bir offshore gaz boru hattının inşaası planlarına dahil olmuştur. Bu çerçevede Gana hükümeti ve Fildişi Sahili 1999 yılında bir Anlaşma imzalamıştır. Fildişi Sahili hükümeti sözkonusu boru hattının gelecekte çok daha geniş ölçekli bölgesel bir boru hattı projesine (Batı Afrika Gaz Boru Hattı-WAGP) dönüştürülmesini öngörmektedir. WAGP projesi 500 milyon $ tutarında bir proje olup Benin, Gana, Nijerya ve Togo hükümetleri ile petrol devleri Chevron ve Shell’i içine almaktadır. Proje ile ilgili son yatırım kararının 2004 yılı bitiminden önce alınarak, 2006 yılı sonunda ilk gazın akışının sağlanması öngörülmektedir. WAGP, Nijerya gazının deniz altındaki 680 km’lik bir boru hattı ile Gana’ya akıtılmasını, buradan Togo ve Benin’e ulaştırılmasını amaçlamaktadır. Projenin hayata geçmesi ile bölgede daha temiz ve ucuz elektrik elde edilebilecektir.

Madencilik


Ad:  8.JPG
Gösterim: 309
Boyut:  39.1 KB
Altın ülkenin en önemli ihracat geliri kaynağı ve madencilik sektörünün en önemli cevheridir. Altın ve diğer mineraller 2003 yılında ihracatın %32’sini oluşturmuştur. Bunun içinde altının payı yaklaşık %95’tir. Ülkenin altın rezervleri Ashanti bölgesinde ve Batı ve Orta bölgelerde bulunmaktadır. Ülkenin en büyük altın üreticisi AngloGold Ashanti’dir.
Ad:  9.JPG
Gösterim: 426
Boyut:  47.0 KB
Ülkenin önemli miktardaki elmas rezervleri Birim havzasında yer almaktadır. Elmas sektörü yönetim politikaları ve sektördeki yolsuzluk, kaçakçılık gibi hususlardan olumsuz yönde etkilenmiştir. Elmas sektörü, devlet elindeki Ghana Consolidated Diamonds (GCD) tarafından yönetilmektedir. Hükümet yıllardır GCD’yi özelleştirmeye çalışmış, ancak başarılı olamamıştır. 2004 yılının başlarında Supper&Associates adlı Amerikan şirketi GCD’yi almak için bir ihale kazanmıştır. Ancak, iki kere ödeme yapmaması nedeniyle, sözkonusu ihale işlemi şüpheye düşmüştür. GCD şimdi kapasitesinin 1/3’ü kadar üretim yapmakta olup, tam kapasite ile üretim yapabilmesi için yaklaşık 10 milyar $’lık yatırıma ihtiyaç duyulmaktadır.
Ülke, dünyanın önde gelen manganez ihracatçılarından biridir. Devlet elindeki Gana Ulusal Manganez Şirketi’nin 1995 yılında özelleştirilmesinin ardından üretim artışı gözlenmiştir. Yeni yatırım programı ve yeniden yapılandırma sayesinde üretim 1996 yılında 193.096 ton iken, 2002’de 1,14 milyon tona yükselmiştir.

Ülkenin 120 milyon ton olarak tahmin edilen boksit rezervlerinin yalnızca küçük bir kısmı, Bui’de çıkarılmaktadır. Ghana Bauxite isimli şirket ülkedeki tek üreticidir. Volta Alüminyum Şirketi (Valco) Gana boksitini alüminaya çevirmemekte, Jamaika kaynaklı hammaddeleri kullanmaktadır. Avustralya firması BHP Billiton ülkede bir alüminyum tesisi kurma planı bulunmaktadır. Valco’da %10 hisseye sahip Amerikan Şirketi Alcoa ise hisse sayısını artırarak Gana boksitini kullanmayı amaçlamaktadır. Diğer taraftan Rus madencilik şirketi Rusal da Valco’da hisse edinme arzusunu açıklamıştır.

Mali hizmetler


1989 yılında yapılan reformlar neticesinde mali hizmetlerde önemli gelişme sağlanmıştır. 1989 bankacılık Yasası minimum sermaye ölçütünü, sermaye yeterlilik oranlarını ve bankacılık düzenleme ve gözetim koşullarını belirlemiştir. Yeni bir bankacılık yasası hazırlıkları mevcut olup Merkez Bankası (The Bank of Ghana) bankacılık ve bankacılık dışı mali sektörü düzenlemektedir.
Ülkede 18 banka mevcut olup bunların on tanesi ticari banka, beş tanesi tüccar bankası üç tanesi ise kalkınma bankasıdır. Diğer taraftan, beş adet yabancı banka bulunmaktadır. Bu bankalar, Societe Generale, Barclays Bank, International Commecial Bank (of taiwan), Stanbic Bank ve Standard Chartered Bank Ghana’dır. Gana Commercial Bank 131 şubesi ile en yaygın şube ağına sahip bankadır. Barcylas Bank, Gana Commercial Bank ve Standard Chartered Bank bankacılık sektöründeki toplam aktiflerin %55’ine sahip bulunmaktadır.

Uluslararası bankalar için ödenmiş sermaye miktarı Şubat 2003 tarihinden itibaren 7.6 milyon $ olarak belirlenmiştir. Bankaların küçük ve orta ölçekli işletmelere kredi açmada istekli davranmadığı yolunda görüşler bulunmaktadır. Bankaların kredi faiz oranları ile tasarruf mevduatına uyguladıkları faizler arasında büyük farklar vardır. Kredi faiz oranlarının yüksekliği ödenmeyen borç riskleri ve yüksek munzam karşılık oranlarından kaynaklanmaktadır.
Hükümetin orta vadeli amacı mali sektörü etkin hale getirmek ve uluslararası mali sisteme tamamen entegre etmektir. Bankacılık dışı mali sektör gelişmekle birlikte göreceli olarak küçüktür. Menkul kıymetler ve sermaye piyasasında üç iskonto kuruluşu bulunmaktadır. Bunlar, CDH Discount, the Securities Discount Company ve Fidelity Discount House’dır. 19 sigorta kuruluşu bulunmakta olup, sektörde kamu kuruluşları hakimdir. State Insurance Company’nin hükümetçe özelleştirilmesi planlanmaktadır. Mortgage ve kiralama şirketleri de mevcuttur.

Gana Borsası (GSE) 1989 yılında kurulmuş olup, 1990 yılından itibaren şirket hisseleri, tahvil ve kamu menkul kıymetleri ticaretine başlamıştır. Borsada 27 şirket kayıtlı olup Ekim 2004 itibarıyla toplam değerleri 10.8 milyar $’dır. Ancak bu miktar içerisinde AngloGold Ashanti’nin payı %80 seviyesindedir. İşlem hacmi ise toplam değerin yaklaşık %2’si seviyesindedir. Kamunun borsaya ilgisi ise göreceli olarak düşüktür.
2001 yılından sonra GSE Index’i hızlı bir yükşeliş göstermiş olup $ bazında %380 artmıştır. Bu artışta, makroekonomik durumun düzelmesi, artan döviz rezervleri, düşük enflasyon ve dengeli kur politikası ve kamu borçlanma kağıtları faizindeki düşüş etkili olmuştur.

Diğer hizmetler


Turizm Gana’da altın ve kakaodan sonra döviz kazandırıcı üçüncü en büyük faaliyettir. Hükümet yapmış olduğu onbeş yıllık master planları neticesinde, Ganayı turistlerin uluslararası ziyaret yerlerinden biri haline getirmeyi hedeflemektedir. Gana tarihi mirasa yönelik turlara ağırlık vermiş ve Afrika kökenli Amerikalıların oluşturduğu piyasayı hedef piyasa olarak belirlemiştir. Eski köle kaleleri ve vahşi yaşam parklarına yatırımlar yapılmıştır.
Yatak sayısı 1992 ile 2003 yılları arasında iki kat artarak 22.909 adete yükselmiştir. Dört yıldız ve üzerindeki otel sayısı çok az sayıdadır. 2002 yılındaki turizm geliri 519 milyon dolar ülkeyi ziyaret eden turist sayısı 2003 yılı itibarıyla 550.000 kişidir. Turistler ağırlıklı olarak İngiltere, ABD, Almanya ve Fransa’dan gelmektedir.
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
5 Mart 2017       Mesaj #6
Safi - avatarı
SMD MiSiM

DIŞ TİCARET


Gana’nın dış ticaretinin görünümü, bir Afrika ülkesinin tipik dış ticaret yapısını yansıtmaktadır. Genel olarak ülkenin dış ticareti, büyük bir açık vermekte olup, altın, kakao ve kereste gibi bazı temel ürünlere bağımlıdır. Bu bağımlılık, sözkonusu temel ürünlerin üretimlerindeki ve dünya fiyatlarındaki dalgalanmalara göre, ihracat gelirlerinin değişken olması sonucunu doğurmaktadır.
Ad:  1.JPG
Gösterim: 354
Boyut:  58.1 KB
2003 yılına kadar olan 10 yıllık dönemde dış ticaret gelirleri Amerikan Doları bazında yıllık ortalama %10,1 oranında büyümüştür. Ancak bu oran ani yıllık dalgalanmaları göstermemektedir. Örneğin ihracat 1997 yılında olumsuz hava koşulları nedeni ile kakao üretiminin düşüş göstermesi sonucunda %5,1 oranında düşerken, 1998 yılında ülkenin kakao ve altın üretimindeki sıçramaya bağlı olarak %40,3 oranında artmıştır. 2002 ve 2004 yılları arasında uluslararası kakao ve altın fiyatlarındaki güçlü artış ve üretim artışına bağlı olarak ihracat artış hızının yaklaşık %20 olması beklenmektedir. 2004 yılının ilk altı ayı itibarıyla kakao ihracatının altın ihracatını geçmiş olduğu gözlenmiştir. Böylece 1991 yılından bu yana ilk kez kakao en önemli ihraç malı konumuna gelmiştir.
Başta iyi hava koşulları olmak üzere çeşitli faktörlere bağlı olarak kakao ihracatı 2001’den bu yana ikiye katlanırken, altın ihracatının da artması ve diğer geleneksel olmayan ürünlerde de ihracat gerçekleştirilmesi Gana’nın ihracatını pazar ve hava koşullarına daha az duyarlı hale getirmiştir.

Altın, kakao, kereste gibi geleneksel ürünler haricindeki ürünlerin ihracatı 1984 yılında 1,9 milyon $ iken, 2003’te 701 milyon $’a ulaşmıştır. Bu ürünlerin toplam ihracattan aldıkları pay ise %27’ye ulaşmıştır. Söz konusu ihracat sektörleri başta balık ürünleri ve ananas olmak üzere tarım, işlenmiş tarım ürünleridir. İşlenmiş kereste ve alüminyum ihracatı da artış göstermiştir. Geleneksel olmayan ürünlerin ihracatı 1999 ve 2000 yıllarında Cedi’nin değer kaybetmesi sayesinde artmıştır.

Ülkenin ithalat düzeyini başta iç talep ve imalat sanayi ürünlerinin uluslararası fiyatları belirlemektedir. Aynı zamanda kur politikalarının ve döviz rezervlerinin de ithalat üzerinde büyük etkisi bulunmaktadır. Örneğin, 2000 yılında Cedi’nin değer kaybetmesi ile ithalat ciddi düşüş göstermiştir. İhracat gelirlerindeki artışla döviz rezervleri artan ülkenin 2002’den itibaren ithalat talebi de güçlü bir artış göstermiştir.

Petrol ithalatın yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Uluslararası petrol fiyatlarındaki değişmelerin ithalat üzerinde sınırlı bir etkisi bulunmakla birlikte, fiyatların yüksek olduğu dönemlerde petrolün ithalattaki payı %20’lere varabilmektedir.

Dış ticaret dengesi 1995 yılından bu yana açık vermektedir. Dış ticaret açığı 1999 yılında 1,27 milyar $’lık en yüksek düzeye ulaşmıştır. 2002 yılında ithalatın düşmesi ve ihracatın yüksek kakao ve altın fiyatlarına bağlı olarak yüksek artış göstermesi ile dış ticaret açığı 692 milyon $ seviyesine düşmüştür. 2002 yılından bu yana gözlenen hızlı ihracat artışına rağmen, döviz miktarındaki artışla birlikte ithalat talebi canlanmış olduğu için dış ticaret açığının artması beklenmektedir.
Ad:  2.JPG
Gösterim: 349
Boyut:  30.8 KB
Gana ticaretinin büyük kısmını OECD ülkeleri ile gerçekleştirmektedir. Gana’nın OECD ülkeleri haricindeki başlıca ticaret ortağı Nijerya’dır. Ülke, petrol ithalatının çoğunluğunu Nijerya’dan ve komşusu Fildişi Sahili’nden gerçekleştirmektedir. Ülkenin başlıca ihraç pazarı ülkenin kakaosunun çoğunluğunun işlendiği Hollanda’dır. Hollanda’yı İngiltere ve Fransa takip etmektedir.

DIş Ticaret Düzenlemeleri Ve Standartlar


Gana gümrüklerinde mal sınıflaması harmonize sisteme göre tespit edilmektedir. İthal vergileri her yıl değişmekte ve değer, ağırlık ve hacme göre hesaplanmaktadır. Bu ülkeye gelen mallar ithal vergisi, katma değer, özel vergi, ve ithalat özel tüketim vergisine tabidir.
İthal vergileri çeşitli mallar için aşağıdaki oranlar üzerinden tahsil edilmektedir.
  • %0 vergi : Tarım ve sanayi makinaları, eğitim materyali ve güneş enerjisi pil, levha ve panelleri.
  • % 0.5 ECOWAS vergisi: ECOWAS’a üye olmayan ülkelerden gelen tüm mallara.
  • %0.5 EDIF vergisi: Tüm ithal mallarda.
  • %5 vergi: 82, 84, 85. fasıllar, 8703’te yer alan silindir kapasitesi 1900 cc’yi aşmayan motorlu taşıtlar, 8701, 8702, 8716 daki ticari araçlar, kereste ve diğer doğal kaynak üretiminde kullanılan materyaller.
  • %10 vergi: ham maddeler, bilgisayar yazılımı, ses kaydı için kullanılmamış materyal.
  • %20 vergi: Diğer tüm mallar. Bu oran satandart gümrük vergisidir.
İthalatta uygulanan katma değer vergisi %12.5’dir. Ayrıca, Ulusal sağlık sigortası programı kapsamında 1 Ağustos 2004 tarihinden itibaren %2.5 oranında ek Sağlık Sigortası Vergisi uygulamasına başlanılmıştır. Ek vergiden muaf mal ve hizmetler sağlık hizmetleri, engelliler için olan mallar, su, sivrisinek ağı, balıkçılık aletleri, tuz, eğitim materyali, elektrik, acil yardım malzemesi ve temel gıda ve tarımsal ürünlerdir.

Tüm mallar ithalat vergisine tabi olmakla birlikte yasa, hükümet, imtiyazlı kişi, organizasyon ve kuruluşlar için istisnalar tanımıştır.
Nisan 2000’de Gana hükümeti ad valorem vergi hesaplamasında değerleme yöntemini Brussels Definition of Value (BDV) sisteminden Custom Valuation Code (CVC)‘a dönüştürmüştür. Yükleme öncesi denetim kaldırılmış olup, ithal partisinin Gana Limanlarına varışta denetime tabi tutulması uygulamasına geçilmiştir.

Gana’ya ithalatta denetim yetkisine haiz dört şirket, Gateway Services Limited, BIVAC International, Ghana Link Network Services ve Inspection and Control Services’tir.
İthali yasak mallar uyuşturucu, zehirli atıklar, civalı tıbbi sabun, kontamine mallar, uyarı içermeyen yabancı menşeli sigara, toprak, taklit para ve yerel yasalarca yasaklanmış mallar.
Gana’dan altın ihracatı yasal olarak ancak değerli madenler pazarlama şirketi (PMMC) kanalıyla yapılabilmektedir.

Geçici kabul:


Gana yasalarına göre üç ay içerisinde aynen veya işlenmiş olarak ihraç edilmek kaydıyla mallar gümrük vergisiz olarak ülkeye sokulabilmektedir. Eğer mallar geçici kabul ile getirilip ülkede satılmak istenirse gümrük bilgilendirilmeli ve satış öncesi vergiler tamamen ödenmelidir. Ticari gösteriler için gelen mal ve örnekler de üç ay içerisinde tekrar ihraç edilmelidir.

Standartlar:


Gana Standart Kuruluşu (GSB) Gana’ya ithal edilen malların kalitesini garanti etmesinin yanısıra standart geliştiren ve standartları yürürlüğe koyan bir kuruluştur. GSB halihazırda 160 standardı yürürlüğe koymuş ve 300’ün üzerindeki yabancı standardı da sertifikaya bağlamıştır. İmalatçı ve ithalatçının GSB’ye kayıt olması gerekmektedir. GSB ISO 9000 standardını Gana için henüz kabul etmemiştir. Ancak firmaları bu konuda desteklemektedir.
Gıda ve İlaç İdaresi (FDB) ise, gıda, ilaç, kozmetik ve kamu sağlığına ilişkin sonuçları olan diğer ürünleri onaylamaktadır. Bu görev GSB ile FDB arasında yetki çatışması doğurmaktadır.

Tüm ürünlerin GSB tarafından sertifikaya bağlanması zorunludur. Sertifika vermek için Gana dışında yetki verilen bir kuruluş yoktur. Standartlar resmi gazetede yayımlanmaktadır. GSB aynı zamanda ticaretteki teknik engellere ilişkin müracaat noktasıdır.
1992 yılında uygulamaya konan etiketleme kurallarına göre ithal edilen veya üretilen malların üzerinde aşağıdaki bilgiler İngilizce olarak yer almalıdır.
  • Malın adı
  • Net ağırlık veya bileşenlerin net miktarı
  • Ürün bileşenlerinin kompozisyonu
  • Üretim tarihi
  • Son kullanım tarihi
  • Ürünün lot veya parti numarası
  • Üreticinin veya acentanın adı adresi
  • Kullanım talimatı
  • Depolama, boşaltma vs.için herhangibir özel talimat
  • Herhangibir uyarı
İletişim adresi
Ghana Standards Board
P.O box MB245 Accra, Ghana

Yatırım Koşullan


Yabancı sermayeyi ülkeye çekmek Gana’nın ekonomik kalkınma programlarında önemli bir unsur olarak gösterilmektedir. Yabancı sermayeyi ülkeye çekmede Dünya Bankası yardımlarıyla kurulan Gana yatırım Danışma Komitesine önem atfedilmektedir. Komitede çok uluslu ve yerli firmalar yanında IMF, Dünya Bankası ve BM gözlemcileri de bulunmaktadır. Komitenin amacı yabancı sermayenin yatım yapacağı ortamın oluşması için hükümet politikalarının oluşturulmasına yardımcı olunmasıdır. Gana 1990’lı yılların başında özelleştirme programına başlamış olup, 350 kamu işletmesinin yaklaşık 300’ü özelleştirilmiştir. Bu firmaların çoğu yabancı firmalarca satın alınmıştır.

Yabancı sermaye için yasal yapıyı oluşturmak amacıyla Gana Yatırım Geliştirme Merkezi Yasası 1994 yılında çıkarılmıştır. Yasa yabancı doğrudan yatırımlar yanında sermaye piyasasındaki pörtföy yatırımlarını da düzenlemektedir. Yasada küçük ölçekli ticaret, taksi işletmeciliği, bahis ve şans oyunları, güzellik salonu ve berberlik GanalIların iştigal alanındaki meslekler olarak belirtilmektedir.

Gana da iş kurulması uzun bir zaman almakta olup, beş devlet kuruluşundaki işlemlerin tamamlanmasına ihtiyaç göstermektedir. Dünya Bankası raporlarına göre 85 günlük bir süreye ihtiyaç göstermektedir. Ganalılar ile birlikte oluşturulacak ortaklıklar için minimum sermaye 10.000$, sırf yabancılarca oluşturulacak şirketler için ise 50.000 $’dır. Ticaret firmalarında ise Ganalı ortak olup olmadığına bakılmaksızın, minimum yabancı hisse miktarı 300.000$ olup, en az 10 Ganalı çalıştırma şartı bulunmaktadır. Yabancıların yerli yatırımcıya göre farklı uygulamaya tabi tutulduğu sektörler emlak, bankacılık, menkul kıymetler ve balıkçılıktır.
Maden ve madencilik alanındaki yabancı sermayeyi ise 1994 tarih ve 475 sayılı Maden ve Madencilik Yasası düzenlemektedir. Petrol Yasası (PNDCL 84) ise petrol çıkarılması ve üretilmesini düzenlemektedir.

Ganada serbestçe dalgalanan serbest bir kur rejimi vardır. Nasıl kazanıldığı belgelenebilen fonların transfer ve dövize dönüştürülmesinde herhangi bir kısıtlama bulunmamaktadır. Gana para birimi Cedi Dolara ve diğer Avrupa para birimlerine kolayca değiştirilebilmektedir. Yatırımlara ilişkin yasa, yatırımlardan kaynaklanan kar payı ve net karın, borç ödemelerinin, teknoloji transferinden kaynaklanan ücretlerin, işletmenin satışından doğan gelirlerin ve yatırımdan sağlanan faizlerin döviz ile transferine müsaade etmektedir.
Hükümet ulusal savunma, kamu güvenliği ve sağlığı, kamu düzeni, kamu ahlakı, şehir ve bölge planlaması, kamu çıkarı için mülkün kullanımı amaçları ile kamulaştırma ve millileştirmeye müracaat edebilmektedir. Ancak, hızlı ve adil bir tazminat ödenmesi öngörülmüştür. Yargı yolu açıktır. Son yıllarda kamulaştırma yönünde bir uygulama yoktur.

Yabancı yatırımlar yasası, diğer yollar ile çözülemeyen anlaşmazlıklar konusunda Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Yasası Komisyonu kurallarına dayalı tahkim veya ülkeler arasındaki karşılıklı anlaşmalara atıfta bulunmaktadır. Yabancı yargı kararlarının Gana’da tanınması karşılıklılık esasına dayalıdır. Gana anlaşmazlıkların çözümü konusunda Newyork Konvansiyonunu imzalamıştır.

Doğrudan yabancı yatırım miktarı 2003 yılında 88,6 milyon $, 2004 yılında ise 143,73 milyon $ seviyesindedir. Kurumlar vergisi oranı % 32.5’dir.
Fikri mülkiyet haklarının korunması yönünde yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Gana Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Örgütünün (WIPO) üyesidir. WTO TRIPS anlaşmasını uygulamak için adımlar atılmakta olup, Gana parlamentosu kopyalama yasası hariç tüm TRIPS düzenlemelerini kabul etmiştir.
Bankacılık sektörü küçük ölçeklidir. Ülkede 18 banka içerisinde en büyük banka olan Gana Ticaret Bankasının net yaklaşık değeri 50 milyon $’dır. Gana Borsası gelişen piyasalar içerisinde en iyi performans gösterenler içerisinde mütala edilmektedir. Borsada 29 şirket kayıtlıdır. Kayıtdışı mali sektör bulunmakta olup, özel sektör mali tasarrufları geleneksel olarak buraya kanalize olmaktadır.

Üç adet serbest bölge bulunmakta olup, bunlar Accra, Mpitsin ve Ashiem’de yer almaktadır.
1996 yılında kurulmuşlardır. Tema ve Takoradi limanları ile Kotoka Uluslararası Havalimanı ile bu alanlarla bağlantılı yerler serbest bölgeler içerisindedir. Serbest bölgede faaliyet gösterebilmek için firmaların ürünlerinin %70’ini ihraç etmesi gerekmektedir. Serbest bölgede çalışan firmaların 10 yıllık kurumlar vergisi muafiyeti ve ithalatta 0 gümrük vegisi avantajı bulunmaktadır.

TÜRKİYE-GANA İKİLİ İLİŞKİLERİ


Ad:  3.JPG
Gösterim: 411
Boyut:  34.3 KB
Ad:  4.JPG
Gösterim: 433
Boyut:  79.0 KB

İhracat:


Gana’ya 2002 yılında 22,6 milyon $ olan ihracatımız, 2003 yılında % 62 oranında artarak 36,8 milyon $ olarak gerçekleşmiştir. 2004 yılında ise ihracatımız bir önceki yıla göre %13,8 oranında azalarak 3l,7 milyon $’ a ulaşmıştır. 2005 yılı Ocak- Haziran döneminde ihracatımız 16,8 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’nin Gana’ya ihracatında tatlı bisküviler, sıvı dielektrik transformatörleri, klinker, diğer elektrik iletkenleri, motosiklet, mopet diğer aksam, parçaları, demir veya çelikten eşya, alaşımsız aluminyumdan diğer sac, şerit ve levhalar, otobüs-kamyon dış lastiği; yeni, diğer elektrik iletkenleri (80v<gerilim<1000 volt için), demir/çelikten yemek pişirme cihazları, aluminyum alaşımlarından diğer çubuk ve profiller, demir/çelikten diğer inşaat- aksamı, buğday unu/mahlut unu, dizell/yarı dizeli motorlu taşıtlar, ev tipi buz dolabı- kompresörlü, makarna; yumurtasız (pişirilmemiş), diğer ekmekçi mamülleri önem arz eden ürün gruplarıdır.
Ad:  5.JPG
Gösterim: 366
Boyut:  116.9 KB

İthalat:


2002 yılında Gana’dan 39,2 milyon $ olan ithalatımız, 2003 yılında %142 oranında artarak 95,2 milyon $ olmuştur. 2004 yılında ise ithalatımız bir önceki yıla göre % 15,3 oranında azalarak 80,6 milyon $ seviyesine ulaşmıştır. 2005 yılı Ocak-Haziran döneminde ithalatımız 18,7 milyon $ olarak gerçekleşmiştir.
Türkiye’nin Gana’dan ithalatındakakao dane ve kırıkları (ham/kavrulmuş, bütün/kırık), altın (diğer işlenmemişşekillerde olanlar, para yerine kullanılmayan)
orkinos/yazılı orkinos (dondurulmuş), susam tohumu, uzunlamasına kesilmiş diğer tropikal ağaçlar,odun kömürü, kakao tozu (ilave şeker/diğer tatlandırıcı maddeler içermeyen), kakao hamuru; yağı alınmamış gibi ürün grupları önem arz etmektedir. 2004 yılında, anılan ülkeden ithalatımızda kakao dane ve kırıkları (ham/kavrulmuş, bütün/kırık) ithalatının payı % 86,1’dir.

Ekonomik Entegrasyonlara Üyelik


Afrika Birliği: (AU) Afrika Birliği, Afrika Birlik Organizasyonu’nun yerini almış, merkezi Adis Ababada olan bir kuruluş olup, 2001 yılı Mayıs ayında üye ülkelerin 2/3’ünün kurucu yasayı onaylaması ile 2002 yılında kurulmuştur. AU, AB’ni model almış olup parlamento, merkez bankası, tek para birimi, adalet divanı ve yatırım bankası gibi hedefleri bulunmaktadır. İlk gerçekleşmesi Pan Afrika parlametosudur. Parlamento ilk toplantısını Ekim ayında yapmış olup, 5 yıl yasama yetkisini kullanmayacaktır. AU ayrıca ortak savunma ile dış ve haberleşme politikalarını öngörmektedir. Günlük işler ise AB Komisyonu örneği AU Komisyonunca sürdürülmektedir. Ancak kuruluşun önündeki engel bu oluşumların belirli kaynağa ihtiyaç göstermesidir. Bu konuda üye ülkeler 2004 yılında GSYİH’larının %0.5 i kadar kuruluşa katkı yapmayı kabul etmişlerdir. Ancak, bir kısım üyeler üyelik miktarlarını ödeyememişlerdir. Ayrıca, AU' nun bir önceki kuruluşu Afrika Birlik Organizasyonu gibi girişimlerini gerçekleştirmede etkisiz kalabileceği yönünde görüşler bulunmaktadır.

Kuruluş BM Güvenlik Konseyi gibi Barış ve Güvenlik Konseyi oluşturmuştur. Konsey üye ülkelerdeki soykırım, yönetimin yasal olmayan şekilde değiştirilmesi ve toplu insan hakları ihlallerinde askeri müdahalelerde bulunabilecektir. Kuruluş 2003 yılından beri Burundi iç savaşında gözlemci görevi yapmaktadır. 2004 yılında Sudan’da da görev üstlenilmiştir.

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu ECOWAS:. Topluluk 1975 yılında 15 Batı Afrika ülkesinin katılımı ile oluşmuştur. Bu ülkeler, Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gambia, Gana, Gine, Gine Bissau, Liberya, Mali, Moritanya, Nijer, Nijerya, Senegal, Sierra Leone, ve Togo’dur. Topluluğun temel amacı işgücü ve malların Batı Afrika’da serbestçe dolaşacağı gümrük birliği oluşturmaktır. 120 üyeli parlamento ve merkezi Abuja ‘da olan Adalet Divanı vardır.
1994 yılında ECOWAS’ın sekiz üyesi (Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gine Bissau, Mali, Nijer ve Senegal) gümrük birliği amacıyla aynı para birimi kullanımına gitmişlerdir. Diğer altı üye de (Gambiya, Gana, Gine, Liberya, Nijerya ve Sierra Leone) Aralık 2000 tarihinde bölgede ikinci bir para birliği yaratmak amacıyla anlaşma imzalamışlardır. Parasal Birliğe ilk adım olarak ileride Batı Afrika Merkez Bankası olmak ve 2003 yılında ortak para birimi oluşturmak amacıyla Batı Afrika Para Enstitüsü oluşturulmuştur. Ancak yeni para biriminin oluşturulması 2005 yılı Temmuz ayına ertelenmiştir.

Kuruluş içerisinde ekonomik entegrasyon , mali kaynak eksikliği, ülkeler arası güvensizlik, bölgedeki politik istikrarsızlıklar nedeniyle çok sınırlı olabilmiştir. Ayrıca bu gelişmede yetersiz alt yapı ve ECOWAS ekonomilerindeki çeşitliliğin olmaması da etkili olmuştur.

Diğer taraftan, ECOWAS ekonomik nedenlerle oluşturulmasına rağmen bölgesel güvenlik konularında etkin olmuştur.1990 yılında Liberyadaki iç savaşı sonuçlandırmak üzere yapılan anlaşmayı desteklemek amacıyla ateşkes izleme grubu (Ecomog) oluşturulmuştur. Grup Sierra Leonede 1997 yılında, Gine Bissau da 1998 yılında barışı sağlamak üzere müdahalelerde bulunmuştur. ECOWAS barış gücünü Benin, Burkina Faso, Gambiya ve Liberyada konuşlandırarak bölgesel tansiyonu önlemeyi ve kontrol altına almayı planlamaktadır.

Cotonou Konvansiyonu:


2000 yılı Haziran ayında, 77 tane Afrika, Karayip ve Pasifik ülkesi (ACP ülkeleri), Avrupa Birliği ile tercihli ticari ve yardım bağlarını öneren yeni bir anlaşma imzalamıştır. Cotonou Konvansiyonu, 1975, 1979, ve 1984 yıllarında imzalanan anlaşmaları geçersiz kılan ve 1989 yılında imzalanan Lome IV’ün yerine yürürlüğe girmiştir. Lome Kongresiyle aynı olmasına rağmen, Cotonou’nun güçlü bir siyasi yönü vardır. İnsan haklarına saygı, demokratik prensipler ve hukukun üstünlüğü kuralları Lome IV ‘ün temel unsurlarıdır. Cotonou anlaşmasıyla birlikte ise ACP ülkeleri, iyi yönetimleri destekleyeceklerini, yolsuzluklara karşı savaşacaklarını, ve Avrupa Birliği’ne yasal olmayan göçü önlemeye çalışacaklarını kabul etmiştir.

Önceki anlaşmalarla, dört tarım ürünü- sığır eti, şeker, muz ve rom(içki)- sıkı tarife kotasına tabi olurken, tarımsal veya sanayi ACP ürünleri Avrupa Birliği’ne gümrüksüz olarak girmeye başlamıştır. Cotonou Konvansiyonu ile ortaya konan anlaşma, Dünya Ticaret Örgütü’nün kurallarına uygun olmadığı için, bölgesel serbest ticaret anlaşmalarının imzalanması gerekmektedir. Anlaşmalar ile ülkeler iç pazarlarını giderek artan biçimde AB ürünlerine açacaktır. 2000-2008 döneminde eski tercihli sistemin geçerli olacağı bir geçiş dönemi öngörülmüştür. 33 Afrika ülkesi en az gelişmiş ülke statüsü ile AB’nin GSP sistemine girme seçeneğine sahiptir.

2003 yılında Cancun’da DTÖ ile ACP Ülkeleri karşılıklı işbirliği alanında bir anlaşma imzalamışlardır. Avrupa Kalkınma Fonu (EDF), ACP ülkelerine yapılan Avrupa yardımlarının ana kaynağı olmaya devam edecektir. Yeni konvansiyonla yardımlar yeniden gruplandırılmış olup ya uzun dönemli gelişme programları desteklenecek ya da özel sektöre kredi sağlanacak veya risk finanse edilecektir.
Cotonou Kongresi 2003 yılı Nisan ayında 15 Avrupa Birliği üyesi ülke ve 76 ACP ülkesinin (Somali dışında) katılımıyla yürürlüğe girmiştir. Bir ay sonra ise ACP temsilcileri, EDF fonlarının zamanında ve etkin uygulanmasını öngören Brüksel Anlaşması’nı imzalamıştır.

İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR


İş adetleri


Gana’nın resmi dili İngilizcedir. İş yazışmalarında İngilizce kullanılır. Şehirde yaşayan Ganalılar İngilizce konuşurlar. Kartvizit kullanımı yaygındır. Ganalı işadamları iş saatlerinde takım elbise giyinirler. Çok azı iş saatlerinde geleneksel kıyafetlerini giyinirler. Pekçok iş kadını ise genel olarak iş saatlerinde geleneksel kıyafetlerini giyinirler.

İş Seyehatleri


Gana’ya girmek için uluslararası sağlık sertifikasında sarı humma aşısının olduğunun belgelemesi gerekmektedir. Sıtma aşısı ise önemli bir ölçüde tavsiye edilir. Diğer taraftan tetanos, menenjit, ve hepatit B aşılarının yaptırılması tavsiye edilmektedir. Sözkonusu aşılar Gana’ya giriş yapılmadan en az on gün önceden yaptırılması gerekmektedir.

Vize


Ad:  6.JPG
Gösterim: 332
Boyut:  37.3 KB
kaynak: İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
SİLENTİUM EST AURUM

Benzer Konular

29 Eylül 2014 / Misafir Soru-Cevap
6 Ekim 2012 / Ziyaretçi Soru-Cevap
10 Ağustos 2017 / ThinkerBeLL Ekonomi
7 Mayıs 2014 / _EKSELANS_ Mimarlık
20 Temmuz 2015 / Safi X-Sözlük