Kayısı (Prunus armeniaca)

2-10 m yüksekliğinde, dikensi ve tüysüz bir ağaçtır. Yapraklar uzunca ve mızraksı, kenarları dişli, ucu sivri veya küttür. Çiçekler beyaz veya pembe renkli olup, yapraklardan daha önce meydana gelirler. Meyvelerin üzeri tüylü olup, sarımsı-turuncu renkte eriksidir. Yabanisine zerdali adı verilir.
Kayısı ve Zerdali, bilimsel adlarının aksine Kuzeydoğu Çin kökenli meyvelerdir. İlk olarak Çin'de, Han sülalesinin ilk dönemlerinde yetiştirilir, Büyük Kral Kaniska'nın aldığı Çinli tutsaklar bunları Hindistan'a sokar. Zerdali ve kayısı oradan da İran'a yayılarak, İsa'dan sonra birinci yüzyılda Roma İmparatorluğu'na ulaşır. Erken olgunlaşan bir meyve olduğu için Latince erken gelişmiş anlamında Abrikosas sözcüğüyle tanımlanır. Apricot kelimesinin başındaki A harfi etimolojik bir hatayla eklenmiştir. Bir kısmı günümüzde Türkiye toprakları içinde kalan tarihi Ermeni krallığında yaygın olarak bulunduğu için bu meyveye Prunus armeniaca adı verilmiştir. Halen dünyada en yaygın olarak Anadolu'da (özellikle Malatya ve çevresinde) bulunur. Dünya kuru kayısı üretiminin yaklaşık %85'i Türkiye'de gerçekleşmektedir.

Edebiyatta kayısı

Bertrand Russell, Aylaklığa Övgü kitabında yer alan Yararsız Bilgi denemesinde kayısıyla ilgili meraklı bilgiler verip onları bilerek kayısı yemenin daha tatlı olduğunu söyler (bkz, Cem yayınları, 2004, s. 35,36).

Resimler



Türkiye'de üretilmiş organik kuru kayısı
(Koyu renginin nedeni sülfür dioksit (E220) ve potasyum sorbat (E202) kullanılmamış olmasından kaynaklanmaktadır)



Kurutulmuş kayısı meyveleri



Taze kayısı meyvesi


Ayrıca Bknz

Kayısı Yetiştiriciliği

Kayısı ve Sağlık için Faydaları