Cam işçiliği nedir?
Ziyaretçi
Cam işçiliği nedir?
insanlar cam yapımı konusunda pek çok şey öğrendiler ve cama değişik biçimler vererek çok kullanışlı, birbirinden güzel cam eşya yapmanın yollarını buldular.
Camcılığın gelişmesi
Soda camları en azından 2 bin yıldır, kurşunlu camlar yaklaşık 400 yıldır bilinmektedir; öbür cam türleri ise 20. yüzyılda geliştirilmiştir.
Yüzyıllar boyunca gerek kullanım eşyası olarak, gerek bezeme amacıyla çok değişik cam eşya üretilmiştir. Bir yandan cam üretimindeki ve işlenmesindeki teknik gelişmeler, öte yandan beğenilerin ve modanın değişmesi, yaratıcı bir sanat olarak cam işçiliğinin tarihsel gelişimini belirlemiştir. Cam üretiminin başlangıcı ilkçağa dayanır, ama camın ilk kez ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir. İÖ y. 2500’e tarihlenen Mısır cam boncukları, bilinen en eski cam ürünleridir. Mısır’da daha sonra, zikzak desenli ya da tüyü andıran renkli çizgilerle bezenmiş cam kaplar yapılmıştır.
Çağdaş cam üretiminin öncüsü sayılan en önemli merkezler ise Ptolemaios dönemindeki İskenderiye, daha sonraları da Roma idi. İskenderiyeli ustalar mozaik cam tekniğini geliştirmişlerdi. Bu teknikte, değişik renklerdeki cam çubuk dilimleri, değişik süsleme dokuları oluşturmak üzere çaprazlamasına kesiliyordu. Bir mozaik cam türü olan binçiçek cam işinde ise çubuklar, çiçek biçimlerini andıran örgeler oluşturacak biçimde kesiliyordu. Bu model 19. yüzyılda kâğıt ağırlıklarının yapımında yaygın olarak kullanılıyordu. Belirli bir biçim vermek üzere camın kalıplanması tekniği de eski zamanlarda geliştirilmişti. Oyma ve renklendirme işlemleri uygulanarak çeşitli bezemelerin yapılması o zamanlarda biliniyordu.
Büyük bir olasılıkla İÖ 1. yüzyılda geliştirilen cam üfleme yöntemi, Sidon (Sayda), Beroia (Halep), Epiphoneia (Hama) ve Palmyra (bugün Humus’ta) bölgelerindeki Suriyeli cam ustalarının buluşudur. Cama istenen biçimi verme olanaklarının sınırsız olduğu bu teknikte, önceleri kalıp içine üfleme yapılıyordu, istiridye kabuğu, üzüm salkımı ve insan başı biçimindeki kalıplara üflenerek üretilen cam kaplar, ilk dönem Suriye cam sanatının ortak ürünleridir. Sonraları Suriyeli cam üfleyicileri kahp kullanmaksızm camı doğrudan doğruya üfleyerek küresel biçimler yapmayı başardılar.
Temel özellikleri günümüze değin değişmeden kalan bu teknikle macun kıvamındaki erimiş cam, içi boş bir borunun ucunda toplanır, bu cam kütlesi, borudan üflenen havayla balon gibi şişirildikten sonra, sürekli üflenip borunun çevresinde döndürülerek ya da düzgün bir taş ya da demir yüzey üstünde yuvarlanarak kap biçimine sokulur. Kulp ya da ayak gibi ekler, camı o noktada eritip kaynak yaparak birleştirilir. Sertleşip donmadan önce, bu yumuşak cam kütlesi el aletleriyle işlenebilir ya da makasla kesilebilir. Suriyeli cam ustalarının ürettikleri gündelik ya da özel amaçlı kullanıma yönelik üfleme cam kaplar Roma İmparatorluğumun her yanma ihraç edilirdi. Sonraki yüzyıllarda Romalılar kamayö camının yetkin hale getirdiler. Bu tür camda, bir cam katmanı kesilip çıkarılıyor ve bu işlem sırasında kabartma desenler oluşturuluyordu.
İslam sanatında camın çok geniş bir kullanım alanı vardı. Sur, Şam, Halep ve Rakka’daki pek çok cam atölyesi cam üretim ve işçiliğinin merkezi olarak sivrildi. Genellikle pencerelerde kullanılan renkli camların yanı sıra, kadeh, sürahi, kâse ve tabak biçimindeki cam eşya üretimi özellikle Memlûkler ve Eyyubiler döneminde yüksek bir düzeye ulaştı.
DEVAMI
Cam İşçiliği
Türk Süsleme Sanatları - Cam İşçiliği
Cam ve Kullanım Alanları
Sponsorlu Bağlantılar
Soda camları en azından 2 bin yıldır, kurşunlu camlar yaklaşık 400 yıldır bilinmektedir; öbür cam türleri ise 20. yüzyılda geliştirilmiştir.
Yüzyıllar boyunca gerek kullanım eşyası olarak, gerek bezeme amacıyla çok değişik cam eşya üretilmiştir. Bir yandan cam üretimindeki ve işlenmesindeki teknik gelişmeler, öte yandan beğenilerin ve modanın değişmesi, yaratıcı bir sanat olarak cam işçiliğinin tarihsel gelişimini belirlemiştir. Cam üretiminin başlangıcı ilkçağa dayanır, ama camın ilk kez ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir. İÖ y. 2500’e tarihlenen Mısır cam boncukları, bilinen en eski cam ürünleridir. Mısır’da daha sonra, zikzak desenli ya da tüyü andıran renkli çizgilerle bezenmiş cam kaplar yapılmıştır.
Çağdaş cam üretiminin öncüsü sayılan en önemli merkezler ise Ptolemaios dönemindeki İskenderiye, daha sonraları da Roma idi. İskenderiyeli ustalar mozaik cam tekniğini geliştirmişlerdi. Bu teknikte, değişik renklerdeki cam çubuk dilimleri, değişik süsleme dokuları oluşturmak üzere çaprazlamasına kesiliyordu. Bir mozaik cam türü olan binçiçek cam işinde ise çubuklar, çiçek biçimlerini andıran örgeler oluşturacak biçimde kesiliyordu. Bu model 19. yüzyılda kâğıt ağırlıklarının yapımında yaygın olarak kullanılıyordu. Belirli bir biçim vermek üzere camın kalıplanması tekniği de eski zamanlarda geliştirilmişti. Oyma ve renklendirme işlemleri uygulanarak çeşitli bezemelerin yapılması o zamanlarda biliniyordu.
Büyük bir olasılıkla İÖ 1. yüzyılda geliştirilen cam üfleme yöntemi, Sidon (Sayda), Beroia (Halep), Epiphoneia (Hama) ve Palmyra (bugün Humus’ta) bölgelerindeki Suriyeli cam ustalarının buluşudur. Cama istenen biçimi verme olanaklarının sınırsız olduğu bu teknikte, önceleri kalıp içine üfleme yapılıyordu, istiridye kabuğu, üzüm salkımı ve insan başı biçimindeki kalıplara üflenerek üretilen cam kaplar, ilk dönem Suriye cam sanatının ortak ürünleridir. Sonraları Suriyeli cam üfleyicileri kahp kullanmaksızm camı doğrudan doğruya üfleyerek küresel biçimler yapmayı başardılar.
Temel özellikleri günümüze değin değişmeden kalan bu teknikle macun kıvamındaki erimiş cam, içi boş bir borunun ucunda toplanır, bu cam kütlesi, borudan üflenen havayla balon gibi şişirildikten sonra, sürekli üflenip borunun çevresinde döndürülerek ya da düzgün bir taş ya da demir yüzey üstünde yuvarlanarak kap biçimine sokulur. Kulp ya da ayak gibi ekler, camı o noktada eritip kaynak yaparak birleştirilir. Sertleşip donmadan önce, bu yumuşak cam kütlesi el aletleriyle işlenebilir ya da makasla kesilebilir. Suriyeli cam ustalarının ürettikleri gündelik ya da özel amaçlı kullanıma yönelik üfleme cam kaplar Roma İmparatorluğumun her yanma ihraç edilirdi. Sonraki yüzyıllarda Romalılar kamayö camının yetkin hale getirdiler. Bu tür camda, bir cam katmanı kesilip çıkarılıyor ve bu işlem sırasında kabartma desenler oluşturuluyordu.
İslam sanatında camın çok geniş bir kullanım alanı vardı. Sur, Şam, Halep ve Rakka’daki pek çok cam atölyesi cam üretim ve işçiliğinin merkezi olarak sivrildi. Genellikle pencerelerde kullanılan renkli camların yanı sıra, kadeh, sürahi, kâse ve tabak biçimindeki cam eşya üretimi özellikle Memlûkler ve Eyyubiler döneminde yüksek bir düzeye ulaştı.
DEVAMI
Cam İşçiliği
Türk Süsleme Sanatları - Cam İşçiliği
Cam ve Kullanım Alanları
Son düzenleyen Safi; 16 Kasım 2018 03:55
