Aldous Huxley

Aldous Huxley (1894 -1963)

Sponsorlu Bağlantılar

1894'te doğdu. On altı yaşında, geçirdiği bir rahatsızlık sonucu bir yıl kör kalması, Huxley'in iç dünyasını keşfetmesine olanak verdi. Yirmili yaşlarının başında şiir ve öyküler yazmaya başlamasına karşın, yazın dünyasında ilk tanınışı Crome Yellow (1921) adlı romanıyla oldu. Bunu izleyen romanları Antic Hay (1923), Those Barren Leaves (1925) ve Point Counter Point (1925), Huxley'nin çağdaş toplumun kusurlarını zekice olduğu kadar, acımasızca yargıladığı birer dahiyane taşlamadır. En bilinen eseri olan Cesur Yeni Dünya'nın (1932) da aralarında bulunduğu birçok romanında yazarın, İkinci Dünya Savaşı öncesinde tehlikeli bir şekilde kontrolden çıkmakta olduğunu hissettiği toplumun karmaşasına gösterdiği düşünsel tepkiler kolaylıkla hissedilebilir.
Darwin'in ateşli savunucularından ünlü biyolog Thomas Henry Huxley'in torunu, gene ünlü biyolog Sir Juilan Huxley'in kardeşiydi. Annesi şair ve denemeci Matthew Arnold'ın yeğeniydi. Babası Leonard Huxley ise Cornhill dergisinin sahibi ve yöneticisiydi. Bilimi ve edebiyatı birleştiren bu entelektüel miras Huxley'in dünyaya bakışının temelini oluşturdu.
1908-14 yılları arasında yaşadığı üç sarsıcı olay, annesinin ölümüyle ailesinin dağılması, Eton'da öğrenciyken onu neredeyse kör olma noktasına getiren göz hastalığı ve kardeşinin intihan Huxley'in tüm gençliğini etkiledi, hayatında silinmez izler bıraktı. Yaşamının sonuna kadar göz hastalığıyla savaşmak zorunda kaldı.
1916-20 yılları arasında, daha çok Fransız Simgecileri'nin etkisini taşıyan şiirlerden oluşan dört kitap yayımladı. Askerlikten muaf tutulan Huxley bir süre bir çiftlikte tarım işçisi olarak çalıştı. 1919'da Maria Nys ile evlendi. Kısa öykülerinin yer aldığı Limbodan (1920) sonra kendisini üne kavuşturan Crome Yellow (1921; Krom Sarısı) adlı ilk romanı yayımlandı. Romanı F. Scott Fitzgerald övgüyle karşıladı. 1923'ten sonraki yıllarının büyük bölümünü İtalya'da geçirdi. 1930-37 arasında Güney Fransa'da yaşadı. 1925'te yayımlanan romanı Those Barren Leaves'i (Şu Kısır Yapraklar) W. B. Yeats İngiliz romanına felsefenin dönüşü olarak değerlendirdi. Huxley'in ilk "fikir romanı" sayılan Point Counter Point (1928; Ses Sese Karşı) ününü daha da pekiştirdi. Ama ona asıl ününü Brave New World (1932; Cesur Yeni Dünya) adlı gelecekçi yergi romanı sağladı. 1937'de ABD'ye gitmek üzere Avrupa'dan ayrıldığında ününün doruğundaydı. Aynı yıl ikliminin gözlerine iyi geleceği inancıyla Kaliforniya'ya yerleşti ve ölünceye kadar orada yaşadı. 1954 yılında yayımlanan The Doors of Perception (1954; Algı Kapıları) ve devamı niteliğindeki Heaven and Hell (1956; Cennet ve Cehennem) geniş yankılara yol açtı. Kitap "beat kuşağı"nın başucu yapıtlarından biri oldu. The Doors topluluğu adını bu kitaptan esinlenerek aldı, ayrıca yapıt The Beatles'in Sergeant Pepper albümüne esin kaynağı oldu. 1955'te Maria Huxley öldü. Aldous Huxley bir yıl sonra psikoterapist Laura Archera ile evlendi. 1958 yılında Brave New World Revisited (Yeniden Ziyaret Edilen Cesur Yeni Dünya) yayımlandı. 1962'de yayımlanan Island (Ada) son romanıdır. Aynı yıl Los Angeles'deki evi yandı. Huxley kendi sözleriyle artık "mülksüz ve geçmişi olmayan" bir adamdı. 22 Kasım 1963'te Hollywood'daki evinde öldü.
Huxley 1940'lı yıllardan sonra Doğu mistisizmine ilgi duymaya başladı. Ölmeden bir yıl önce yazdığı Ada'da. bir yaşam boyu sürdürdüğü arayışını Zen Budizm'de noktaladığını anlıyoruz.

Aldous Huxley

Aldous (1894 Godalming-1963 Los Angeles), İngiliz romancı, deneme yazarı ve eleştirmen. Keskin zekâsı ve zarif üslubuyla tanınır. Thomas Henry Huxley'in torunudur. Başladığı tıp öğrenimini, bir kaza sonucu gözlerinden birini yitirmesi üzerine yarıda bıraktı. 1920-1921 yıllarında Katherine Mansfield ile birlikte gazetecilik yaptı. "Crome Yellow" (Krom Sarısı, 1921) ve "Antic Hay" (Eski Saman, 1923) gibi ilk romanlarında, edebiyat ve sanat çevrelerinde sürdürülen bohem yaşantıyı ince bir ironiyle eleştirdi. 1923'te yayımlanan "Brave New World" (Yenidünya) adlı yapıtında, teknolojinin ve acımasız yöneticilerin egemenliğindeki geleceğin dünyasını, kötümser bir bakış açısıyla yansıttı. Birçok eleştirmen tarafından başyapıtı olarak değerlendirilen "Point Counter Point" (Ses Sese Karşı, 1928) adlı romanında, insanın, duygularından ve diğer insanlardan kopuşunu işledi. Daha sonraki yazılarında, mistisizmin ve doğu felsefesinin etkileri gözlemlendi. "Doors of Perception" (Algı Kapıları, 1954) adlı denemesinde uyuşturucu maddelerle olan deneyimlerini aktardı. Son romanı olan "İsland" (Ada, 1962), teknolojinin sağladığı tüm olanaklardan yararlanılan, buna karşın yarattığı olumsuzluklardan kaçınılan bir adayı (Pala); dış dünyayla ilişkiye geçen Pala halkının yozlaşması ve adadaki düzenin bozulması sürecini anlatır. Diğer önemli yapıtları: "Eyeless in Gaza" (Gazze'deki Kör, 1936), "After Many a Summer" (Nice Yazdan Sonra, 1939), "Time Must Have a Stop" (Zamanın Durması Gerekir, 1944), "The Perrenial Philosophy" (Sonsuz Felsefe, 1946), "Ape and Essence" (Maymun ve Öz, 1948), "The Genius and the Goddess" (Dâhi ve Tanrıça, 1955).

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi