Altay Dilleri

VIP VIP Üye

24 Şubat 2010 Mesaj #1

VIP VIP Üye

Altay Dilleri
Vikipedi, özgür ansiklopedi

Sponsorlu Bağlantılar

Altay dilleri, Avrupa'dan, Orta Doğu'ya ve Orta Asya'dan Uzak Doğu'ya kadar uzanan büyük bir coğrafyada konuşulan dilleri kapsayan bir dil ailesidir. Altay kolunda Türk dilleri, Moğol, Tunguz, Japon ve Kore dilleri bulunur.
Estonca, Fince ve Macarca gibi Ural dilleri de bahsi geçen Altay dillerinin uzaktan akrabalarıdır.

Altay Dağları bu dil ailesine adını vermiştir.

Altay dil ailesinin kolları şöyledir:

Türk dilleri
- Türkiye Türkçesi
- Azerice
- Özbekçe
- Türkmence
- Kazakça
- Kırgızca
- Uygurca
- Kazan Tatarcası
- Kırım Tatarcası
- Başkurtça
- Karaçay-Balkarca
- Gagauzca
- Halaçça
- Yakutça
- Çuvaşça

Moğol dilleri
- Buryatça
- Kalmıkça
- Moğolca
Tungus Dilleri
- Kuzey Tunguz Dilleri
  - Güneybatı Tunguz Dilleri
  - Güneydoğu Tunguz Dilleri
Japonca (tartışmalı)
Korece (tartışmalı)

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

Daisy-BT

Ziyaretçi

28 Nisan 2011 Mesaj #2

Ziyaretçi

Altay Dilleri

Sponsorlu Bağlantılar

Dil toplulukları arasında Ural-Altay dil ailesinin iki büyük kolundan biri.

Türkçenin de bu koldan olduğu kabul edilir. Bu bölüme giren diğer diller Moğolca, Tunguzca, Mançuca ve kimi bilim adamlarına göre de Kore ve Japon dilleridir. Ancak Kore ve Japon dillerinin bu aileden olduğu kuşkuludur. Ayrıca Türkçenin de bu dil ailesinden olduğunu kuşkuyla karşılayan bilim adamları da vardır. Dil birliğine ad olan "Altay" sözcüğü, Altay Sıradağları'ndan gelmektedir. Köken olarak Türkçe "altun" Moğolca "altan" sözcükleriyle açıklanır ve "altın dağları" anlamına gelir. Terim olarak dilbilime girişi yenidir. Bu gruba giren Türk lehçe ve şiveleri, önceleri Fin-Tatar, Türk-Tatar ve Turani gibi terimlerle adlandırılmıştır.

Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & MsXLabs

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

SeBeastob

Ziyaretçi

10 Aralık 2012 Mesaj #3

Ziyaretçi

Korece(tartışmalı) derken? ^^ Msn Happy

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

_EKSELANS_

Kayıtlı Üye

10 Aralık 2012 Mesaj #4

Kayıtlı Üye

Ural Altay Dil Ailesi, eskiden birtakım dilbilimcilerinin varlığını savunduğu, fakat üzerinde genel olarak anlaşmaya varılmamış olan kuramsal bir dil öbeğidir. Günümüzde Altay dilleri ve Ural dilleri olarak ele alınan bu dil aileleri, eskiden aralarında var olduğu düşünülen dilbilimsel genetikten dolayı "Ural-Altay" dil ailesi denmekteydi.
Bu "ailenin" Altay kolu Türkçe, Moğolca, Mançuca ve Tunguzca'dır. Macarca ve Fince ise bu ailenin Ural kolundandır. Bazı dilbilimciler Korece ile Japonca'yı da bu aileye katmış olsalar da, bu yöndeki kanıtlar daha da zayıftır. Fakat son zamanlarda yapılan karşılaştırmalı çalışmalar Japonca ve Korece'nin bu gruba girdiğini göstermiştir.[1]
Günümüzde çoğu dilbilimci Ural ve Altay ailelerindeki benzerlikleri "tarihsel orijin" veya "yakınsama" ile sonuçlanmış karşılıklı etkileşim ile açıklamaktadır. Sondan ek alırlar. Ural ve Altay arasında ünlü uyumu, sondaneklemelilik, cümlede özne-nesne-yüklem sıralaması ve dillerin dilbilgisel olarak cinsiyetsiz olması gibi güçlü benzerlikler göstermişlerdir. Fakat bu tip benzerlikler yapısaldır. Tarihsel dilbilim araştırmasında ortak kelime kökleri önemli bir yer tutmaktadır.
Günümüzde bu dil ailesinin varlığına dair bulunabilecek bilgilerin çoğu 1950 öncesi kaynaklara dayanmaktadır. Ural Dil Ailesi ile Altay Dil Ailesinin ayrı incelenmesi gerektiğini savunanlar da azımsanmayacak kadar çoktur ve birçok modern dilbilimci bu görüştedir.

BEĞEN Paylaş Paylaş

Cevapla

AndThe_BlackSky

VIP VIP Üye

10 Haziran 2013 Mesaj #5

VIP VIP Üye

Altay Dilleri

Altay dilleri, sözcük dağarcığı, dilbilgisel yapı ve kimi ses özellikleri bakımından benzerlikler gösteren Türk, Moğol ve Mançu-Tunguz ailelerinin oluşturduğu dil öbeği. Birçok dilbilimci bu üç aileyi köken bakımından akraba sayar. Kırkı aşkın Altay dilini konuşanların sayısı 90 milyonun üstündedir. Öbeğin en tanınan dili Türkçedir.

Altay dilleri, Asya kıtasında çok geniş bir alan kaplayan çeşitli bölgelerle Avrupa’nın bazı kesimlerinde yaşayan halkların anadilleridir. Asya’da eski SSCB, Moğolistan, Çin, İran ve Afganistan gibi ülkelerin geniş kesimlerinde ve Türkiye’de Altay dilleri konuşulur. Bu dillerden bazılannın soyağacı tartışmalıdır ve gerçekten daha büyük bir dil ailesi oluşturup oluşturmadıklarına ilişkin sorular hâlâ yanıtlanamamıştır. Ama ister köken açısından isterse, yalnızca tarihsel bakımdan yakın olsunlar, adlannı Altay Dağlarından alan bu diller, sözü edilen üç temel dil ailesini içine alır.

Altay dillerinin özelliği, ünlülerin zenginliği ile ünlülerden ya da ünlü ve ünsüzlerden oluşan bileşimlerin yalnızca özgül durumlarda ortaya çıkmasıdır. Bu özelliğin sağladığı ses uyumu en çok Türk ve Moğol dillerinde farkedilir. Dilbilgisine ilişkin özellikler arasında, köklere sonek ekleyerek sözcük oluşturma, yani bitişim sayılabilir. Eklenebilecek soneklerin düzenini belirleyen özgül kurallar vardır. Bu dillerde, tanımlık ve cins aynmı yoktur. Sözdizim kuralları çok farklı olan üç Altay dil ailesinin gene de ortak özellikleri vardır. Mançu-Tunguz dilleri sözdizim kuralları yönünden Türk ve Moğol dillerine göre çok daha serbesttir. Üç dil ailesi içinde sözcük dağarcığı bakımından en belirgin ilişki, Türk ve Moğol dilleri arasındadır.

Altay halklannın önce Tibet ve Çin arasında, kuzeyde Sibirya’ya kadar uzanan bir bölgede yaşamış olduklan sanılır. Bu göçebe halklardan Türk ve Moğollann, Mançu-Tunguzlara oranla çok daha uzak yerlere eriştikleri kesindir. Altay dillerine ilişkin ilk kayıtlar. İS 8. yüzyıla aittir. Bu nedenle söz konusu dillerin önceki dönemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi çok güçtür. Değişik yazı sistemlerinin kullanılmış olduğunu gösteren kanıtlar vardır. Bunlardan ilki Türk kavimlerine aittir ve Sami kökenli olduğu sanılmaktadır. Türk dillerine ait en eski kayıtlar olan Orhun Yazıtları, İç Asya kökenlidir. Moğol dillerine ilişkin ilk kayıtlar 1225’ten kalmadır; önemli bir belge olan Moğolların Gizli Tarihi de aynı yüzyılda yazılmıştır. Mançu-Tunguz ailesinden yalnızca Mançu diline ait kayıtlar vardır. En eski belge 17. yüzyıldan kalmadır ve Çin’de, o dönemden 20. yüzyıla değin sürecek olan güçlü Mançu egemenliğini yansıtır.

I. Dünya Savaşı’ndan sonraki dönemde Altay dillerinde çarpıcı değişiklikler olmuştur. Savaş sonrasında yeni siyasal birimler kurulmuş ve bunlann yaşaması için dillerinde yazı reformlan yapılması kaçınılmaz olmuştur. Halkın okuma yazma bilmediği yerlerde yeni yazı dillerinin geliştirilmesi gerekmiştir; örneğin Moğol ailesinden Buryat dilinin bir edebiyat dili olarak gelişmesi 1930’ları bulmuştur. Altay dillerinin konuşulduğu ülkelerin tümünde dilleri geliştirmek ve sağlamlaştırmak amacıyla uygulamalara girişilmiştir. Moğolistan, eski SSCB ve Türkiye’de sağlanan değişmeler bugün özellikle belirgindir.

kaynak

BEĞEN Paylaş Paylaş

Bu mesajı 1 üye beğendi.

Cevapla

Altay Dilleri

Benzer Konular

Benzer Konular

MsXLabs Üye Girişi

Altay Dilleri

Benzer Konular

Benzer Konular