-Z- Harfi İle Başlayan Kelimeler - Sayfa 14

ZAPOTEK a. Zapotekler tarafından konuşulan, otomang ailesinden dil.

ZAPTURAPT a. (ar. zabt ve rabf'tan zabt u rabfl)
. 1. Esk. Sıkıdüzen, disiplin.
2. Zapturapt altına almak, düzeni, disiplini sağlamak.
—Nalbantl. Zapturapta alma, usulüne uygun biçimde nal çakmak için hayvanı terbiye etme; bunun için, atı yorma* yavaşa* vurma, ayakları askıya alma, travayda* nallama, uyuşturucu ilaç verme ve yatırarak nallama yöntemlerinden yararlanılır.

ZÂR sıt. (fars. zSr). Esk.
1. Ağlayan: "Ana âşık mı direm pişesi zâr olmayıcak" (Vas- fi, XVI. yy.).
2. Zayıf, bitkin: "Beni derdinle yeter zâr ettin / Yok mu insafın a zalim söyle" (Fıtnat Hanım, XVIII. yy.)
3. Zâr zâr. ağlayarak, ağlaya ağlaya: "Nola ger hasret çekCıp ağlarsa bülbül zâr zâr" (Fuzuli, XVI. yy.)

ZARA, iç Anadolu bölgesinin Yukarı Kızılırmak bölümünde Sivas iline bağlı ilçe, 38 275 nüf. (1990); merkez bucağı dışında 3 bucak, 131 köy. Merkezi, Sivas'ın 69 km K.-K.-D.'sunda Zara, 16 073 nüf. (1990). Tahıl, hayvancılık ve hayvan ürünleri.

ZARA, Zadar'ın İtalyanca adı.

ZARA, Libya'da, Trablusgarp'ta petrol yatağı.

ZARABANDA a. (isp. zarabanda; fars. serbend, türban'dan).
1. ilk kez 1583'te ortaya çıkan, üçerli ölçülü ve ağır tempolu İspanyol halk dansı.
2. Bu dansla aynı tempo ve nitelikte beste. (Bk. ansikl. böl.)
—ANSİKL. Zarabandanın kökeni belirsiz
dir (Andalucıa, Amerika [Chaco, Yuca- tân]). Kösnül yönünden dolayı yetkililerce yasaklanmasına karşın varlığını korudu ve değişim geçirerek yavaş ve ağırbaşlı bir- nitelik kazandı; ancak en azından Cervan- tes zamanında her iki biçimi de bir arada yaşamış olabilir. XVII. yy. İtalyan sanatçılarının bestelediği zarabandalar canlı ve neşeliydi. Oysa Hândel ve Bach'ın süitlerinde, Couperin’in Concerts royaux’sunda ve Muffat’dan başlayarak çok kesin bir biçimde, ağır ve görkemli bir özellik kazandı. Zarabanda, içlerinde Debussy de olmak üzere birçok sanat müziği bestecisinin yeniden ele aldığı bir halk müziği örneğidir.

ZARATE, Arjantin’de (Buenos Aires) kent, Paranö ırmağı kıyısında; 61 500 nüf. Ticaret ve sanayi (et konserveleri, kırtasiye, süt ürünleri) merkezi.

ZARATİT a. (fr. zaratite; İspanyol mineralog Zarafe’nin adından). Miner. Kübik sistemde yer alan doğal nikel hidrokarbonat.

ZARGANAGİLLER a. Üyeleri sıcak ve ılık denizlerde yaşayan kemiklibalık familyası. (Bil. a. Belonidae.)

—ANSİKL. Zarganagiller uzun ve ince bedenli, güçlü dişlerle donanan gaga biçiminde ağızlı, uzun burunlu balıklardır Çok hızlı yüzerler. Başlıca düşmanları köpekbalıkları, tonbalıkları ve yunusbalıklarıdır. Türkiye’de zargana* ortak adıyla bilinen 2 türü ve 2 alttürü vardır.