-Z- Harfi İle Başlayan Kelimeler - Sayfa 49

ZORBALIK a.
1. Zorba bir kimsenin özelliği: Zorbalığıyla tanınmış bir hükümdar.
2. Zorbaca davranış: Onu zorbalıkla yola getiremezsin.

ZORBAZ a. (fars. zur ve baz'dan zür -bâz). Esk.
1. Kuvvetli, güçlü.
2. Sert, haşin.
3. Beden ve kol kuvvetine dayanan gösteriler yapan sanatçı.

ZORBELA be Büyük zorlukla, güçlükle: Kalabalıkta zorbela kendini dışarı atmak.

ZORMEND sıf. (fars. zur ve -mend'den zürmend). Esk. Güçlü, kuvvetli.

ZU sıt. (ar. ztJ, zu). Esk.
1. Sahip, malik.
2. Zu-fünun, ilim irfan sahibi. \\Zü-l-ciheteyrı, ikitaraflı; çok yönlü: "... gerek arabi ve farisiden ve gerek elsine-i ecnebiyyederı tercüme vü telife muktedir olarakzü-l-ciheteyn olmak..." (Cevdet Paşa, XIX. yy.). || Zu-l-vecheyn -> ZÜLVEC- HEYN. || Zu-l-yedeyn, iki elini de rahatlıkla kullanabilen kimse. || Zu-n-nun, Yunus peygamber.

—Esk. biyol. Zu-l-maaşeyn -» zülmaa- ŞEYN.

—Esk. mat. Zu-erbaat-il-adla, dörtgen. || Zu-erbaat-il-vücuh, dörtyüzlü. || Zu-erbaat -il-zevaya, dört açılı. || Zu-haddeyn, binom, iki terimli. || Zu-hadd-i kesire, polinom, çok- terimli. || Zu-hadd-i vâhid. monom, bir terimli. II Zu-hudud-i selasevi, trinom, üç terimli. || Zu-isna-aşeret-il-vücuh, onikiyüzlü. || Zu-işrin-il-vücuh, yirmiyüzlü. || Zu-kesir -il-adla, çokgen. || Zu-kesir-il-vücuh, çok- yüzlü. || Zu-kutbeyn, iki kutuplu. || Zu-se- laset-il-vücuh, üçyüzlü, üçdüzlemli. || Zu -sebat-il-adla, yedigen. || Zu-semaniyet-U -vûcuh, sekizyüzlü. || Zu-sittet-il vücuh, al- tıyüzyü. || Zu-tisat-il-adla, dokuzgen.

ZU a. (ar. zu3). Esk. Işık, aydınlık.

—Ed. Zu-kafiyeteyn, divan şiirinde her dizede ikişer sözcüğün oluşturduğu uyak. (Bk. ansikl. böl.)

—ANSİKL. Uyaklı iki dizede sonraki sözcükler dışında bir uyak daha bulunabilir. Böylece ayn ayrı ikişer uyağa yer verilmiş olur. Örn. "Âdem zebun-ı pençe-i kudret değil midir/Âlem esir-i dest-i meşiyyet değil midir" (insan Tanrı’nın elinde güçsüz bir varlık değil midir; evren Tanrı istencinin esiri.

ZUDENDAZ sıf. (fars. züd ve endâz'dan zûd-endâz). Esk.
1. Hızlı atıcı.
2. Düşünmeden ağza geldiği gibi söylenen söz.

ZUD sıf. (fars. züd). Esk. Çabuk, hızlı.

ZUDAŞNA sıf. (fars. züd ve aşna'dan züd-aşna). Esk. Çabuk dostluk kuran.