Çocuk Gelişiminde Baba Faktörü

Baba-çocuk ilişkisinin niteliği çok önemlidir. Baba, yaratmak istediği otorite ve disiplini, korkutarak oluşturursa, çocuk da dış dünyayı korkutucu olarak görebilir. Baba, erkek çocuk için model, kız çocuk için ise karşı cinsin temsilcisidir.

Babalık rolü, tıpkı annelik gibi çocuğa sahip olmayı istemekle başlar. Baba adayının, çocuğuyla olan ilk iletişimi annenin hamilelik döneminde eşine yardımcı olmasıyla başlar. Özellikle günümüzün getirdiği koşullar babanın çocuğun eğitimindeki yerini genişletmiştir. Çalışan anne sayısının artmasıyla babanın aldığı sorumluluklar da artmıştır.

Bazı teorisyenler, annenin bebekle olan ilişkisinin bebeğin daha sonraki kişiliğini ve sosyal ilişkilerini büyük ölçüde biçimlendirdiğini savunurlar. Diğer yandan da babanın iki yaş evresinden sonraki aşamalarında etkili olduğu belirtilmiştir. Yapılan çalışmalarda baba-çocuk ilişkisinin; zeká, psiko-seksüel ve kişilik gelişimini etkilediği görülmektedir. İlk iki yıldan sonra artık çocuk anne ve babaya eşit mesafededir. Baba, çocuk için dış dünyanın ilk temsilcidir. Bu sebeple baba-çocuk ilişkisinin ilk adımlarının atıldığı bu dönemde aynı zamanda çocuğun dış dünyayla ilgili düşüncelerinin de ilk adımları atılmış olur. Bu bağlamda olumlu baba-çocuk ilişkisi, çocuğun dış dünyaya daha güvenle bakabilmesini sağlar. Buna paralel olarak çocuğun kendi kafasında yarattığı baba imgesi de çocuğun ileride dünyaya yaklaşımının temellerini oluşturur.

Erkek çocuklar erkeksi gücü, mücadeleyi, rekabeti, yenme ve yenilmeyi baba ile deneyimler. Ayrıca erkek çocuk beş yaşından sonra kendi cinselliğini fark etmeye başlayınca babayı taklit etmeye, onun gibi olmaya çalışır. Kızlar ise erkek dünyasına ait ilk yatırımlarını babaları sayesinde oluştururlar. Anne ve babanın çocuğun eğitimindeki yeri birbirini tamamlar ve destekler niteliğindedir. Baba, genellikle disiplini sağlayan, anne ise aileyi bir arada tutan kişi olarak görülür. Anne, kız çocuk için model, erkek çocuk için karşı cinsin temsilcisidir.

Daha iyi bir baba olmak için

Çocuğunuzun gelişimini anne karnından itibaren takip edin.

Çocuğunuz üzerinde korkuya dayalı bir disiplin uygulamayın. Sizinle rahat ve açık bir ilişki kurabilmesi için ona fırsat verin. Tam tersi olarak tamamen disiplinsiz, kuralsız ve kontrolsüz bir disiplinin de çocuk üzerindeki olumsuz etkilerini göz ardı etmeyin.

Annelerin yaptığı gibi sizler de çocuğunuza onu her koşulda sevdiğinizi belirtin.

Çocuğunuzun zihinsel ve cinsel gelişimi için sizin de anne-çocuk ilişkisinin içinde olmanız gerektiğini unutmayın.

Çocuğunuza verdiğiniz her sözü tutmaya çalışın, tutamayacağınız sözleri vermeyin.

Çocuğunuzun ve sizin ortak sevdiğiniz bir aktivite edinin.

Çocuğunuzun fikirlerini dinleyin, onunla paylaşın.

Feriha Dildar ŞENKAYA
Uzman Pedagog

Babaların çocuklarıyla yapabileceği 5 etkinlik

Sponsorlu Bağlantılar

Çoğu anne çocuk yetiştirmede kendisini yalnız hisseder. Baba sadece eve para getirmeyle mükellef sanılır. Halbuki çocukların bakımlarından gelişimine, eğitiminden sosyal hayatına kadar babalarının desteğine ihtiyacı vardır.

Değişen toplumumuzda anne babalık rolleri de geçmişe göre gittikçe değişiyor. Anneler babalar kendi davranışlarının ve annelik babalık tutumlarının çocuklarının kişiliğinin oluşumunda ve davranışlarında ne kadar etkili olduğunu fark ediyorlar. Bu konuda ailelerinde aldıkları eğitimin yeterli olmadığına inanan ve kendini daha çok geliştirmek isteyen anne babalar, eğitim seminerlerine katılıyor, kişisel gelişim kitapları okuyorlar.

Anne ile baba birlikte aynı çaba içindeyse çocuğun eğitimi daha kolay ve daha az sorunlu oluyor. Fakat bazı ailelerde babalar hâlâ ailenin maddi ihtiyaçlarını karşılamayı yeterli görüyor. Halbuki anne baba, farklı özellikleri ile çocukta farklı yönleri geliştirmektedir. Çocuğun anne modeline ihtiyacı olduğu kadar baba modeline de ihtiyacı vardır. Babalık sorumluluğu bilinci yüksek kişiler, iş hayatı sebebiyle çok yoğun olsalar da hayatlarında bazı düzenlemelerle çocuklarıyla nitelikli beraberlik geçirmekte, bu da çocukların sağlıklı gelişimini sağlamaktadır.
Babalar çocuklarıyla ilgilenerek derslerine yardım etme, kitap okuma, masal anlatma, oyun gibi temel etkinlikleri paylaşabilir.
Babanın aslında çok fazla vaktini almayan fakat çocuğun gelişiminin sağlıklı olmasını sağlayan bazı paylaşımlar şunlardır:

1. Çocuğunuzun bakımını paylaşın: Yapılan araştırmalar, çocuğun babanın varlığını daha anne karnındayken hissettiğini ortaya koyuyor. Doğduktan sonraki ilk günlerde baba çocuğuna ne kadar yakın olursa aradaki iletişim o kadar sıcak olmaktadır. Bunun için anne sezaryen doğum yapmışsa çocuğu kucağına ilk defa babası alabilir. Çocuk gece gaz sancısı vb. nedenlerle uyandığında anneyle dönüşümlü kalkarak bebeğiyle baş başa mutlu anlar geçirebilir. Çocuğun banyosu, doyurulması, giydirilmesi vb. sırasında çocuğa sevgi gösterilmesi, gerginliklerini azaltmak için masaj yapılması sırasında baba ile bebek arasında çok güzel bir diyalog başlar. Bu çocukta olduğu kadar babada da büyük bir psikolojik rahatlık sağlar.

2. Çocuklarınızla oyun oynayın: Kız olsun, erkek olsun çocukla oyun oynamak güzel bir diyalog için çok önemlidir. Oyun, çocukla arkadaş olmayı, onun iç dünyasına girmeyi, kişiliğini tanımayı kolaylaştırır. Ayrıca oyun oynarken anne baba kendileri de günlük streslerden kurtulur, çocuğun oyundaki davranışlarından kendi anne babalık tutumları hakkında özeleştiride bulunabilirler. Çocuğa bazı değerler oyun esnasında ve hikaye anlatılırken kazandırılabilir. Bu şekilde fırsat eğitimi daha kalıcı olur. Küçük yaşlarda başlayan oyun arkadaşlığı çocuk büyüdükçe spor, masa oyunları ile devam edebilir. Bu da anne babanın okul çocuğu ve ergenle iletişimini kolaylaştırır.

3. Bir yaşından sonra ona kitap okuyun: 1 yaşından itibaren çocuğun yaşına göre değişen şekilde kitap okuma saatleri yapılması çocukla iletişim ve çocuğun her yönden sağlıklı gelişimi açısından çok önemlidir. Bu saatlerin bir kısmının babayla birlikte yapılmasının ve kitapların alternatifler arasında çocukla birlikte seçilmesinin oyunda olduğu gibi çok yararlı sonuçları vardır.

4. Çocuklara masal ve hikaye anlatın: Hikaye anlatma, canlı örnek verme eğitimde en etkili yöntemlerden biridir. Bu da baba çocuk arasındaki bağı kuvvetlendirir. Ayrıca küçük yaştan itibaren çocuğa bir konuyu hikaye içinde anlatmak doğrudan anlatmaktan daha etkili olmaktadır. Mesela çocuk hikayelerinde çok meşhur olan yalancı çoban hikayesi veya bir köprüden geçmeye çalışan iki inatçı keçi hikayesi yalancılığın veya inatçılığın kötü olduğunu doğrudan söylemekten daha kalıcı etki bırakmaktadır. Pek çok anne ve baba bu yöntemin yararını görmektedir.

5. Çocuğunuzun derslerine yardımcı olun: Çocukla arkadaşlık disipline engel olmamalıdır. Demokratik bir tutum sergileyen anne baba, kararlı ve sevecen davranarak disiplini sağlayabilir. Baba ders konusunda anneyle beraber hareket edip, öğretmen ve anneyle diyalog içinde olduğunda, veli toplantılarına katıldığında öğrencinin ders başarısı daha yüksek olmaktadır. Baba çok yoğun olduğu takdirde ayda 1-2 saat bile çocuğun dersleri ile ilgilenmesi, çocuğun zihinsel kapasitesini anlama ve bilgi başarı durumunu görmesi açısından yararlı olur. Bu ilgi teşvik edici ve destekleyici bir üslupla kullanıldığı takdirde çocuğun mutlu olmasını, kendine güveninin ve başarısının artmasını, dolayısıyla daha sağlıklı gelişmesini sağlamaktadır.