Kudüs Patrikliği

Kudüs Patrikliği

bağımsız Doğu Ortodoks patrikliği.

Kilise hiyerarşisi içinde Konstantinopolis (İstanbul), İskenderiye ve Antiokheia (Antakya) kiliselerinden sonra dördüncü sırada yer alır. 7. yüzyılda Müslüman egemenliğinin başlamasından sonra Kudüs’te Hıristiyanlara ait kutsal yerlerin başhca koruyucusu olmuştur.

Aziz Yakub’un önderliğindeki ilk Yahudi- Hıristiyan topluluğu İS 130’da Romalıların Kudüs’ü yağmalamasının ardından dağıldıy- sa da, 4. yüzyılda Kudüs’te Hıristiyanlık yeniden canlandı. Kudüs, Hıristiyan dinsel yaşamında büyük önem taşıyan bir hac merkezi haline geldi ve Khalkedon (Kadıköy) Konsili’nde (451) alman kararla Kudüs Patrikliği kuruldu.

Haçlıların yönetimi sırasında Batılı din adamları kutsal yerlerde egemen bir konum edindiler, ama Doğulu Hıristiyanlar da tapınaklardaki görevlerinden ayrılmadılar. İzleyen Osmanlı yönetimi boyunca Yunanlı keşişler, çeşitli tarikatlardan Suriyeliler, Gürcü, Ermeni, Kopt ve Mısırlı keşişlerle Fransisken keşişleri çeşitli kutsal yerlerde ibadet hakkını ele geçirmeye ve korumaya çalıştılar.

İsrail ve Ürdün’de yaşayan on binlerce Arap, Kudüs Patrikliği’ne bağlıdır. Gene de atrik ve piskoposların hepsi Yunanhdır; unlar kutsal yerlerin yakınında birçok manastın olan Kutsal Kabir (İsa’nın Kabri) Birliği üyeleri arasından seçilir. Bu uygulama Araplar arasında tedirginlik yaratmıştır. Yerel din görevlileri ise Araplar arasından seçilir. Ayinler manastırlarda Yunanca, bölge kiliselerinde Arapça yapılır.

Kudüs Sinodu

Ortodoks Kilisesi tarihinde, Kudüs patriği Dositheos’un topladığı konsil (1672). Kalvenciliğin temel öğretilerinden çoğunu savunan Kyrillos Loukaris’in Confessio fidei (1629; İnanç Bildirisi) adlı yapıtını mahkûm etmek amacıyla toplanan konsil, kurtuluşa erecek kulların ezelden belirlendiği ve insanın yalnızca iman yoluyla aklanabileceği öğretilerini reddetti. Buna karşılık, gerçekte Katolik kaynaklı olan töz dönüşümü (Komünyon ayininde kutsanan ekmek ve şarabın Isa’nın etine ve kanına dönüşmesi) ve araf öğretilerini onayladı. Ama Katolik Kilisesi’ne karşı, Kutsal Ruh’ un yalnızca Baha’dan kaynaklandığını savunmayı sürdürdü. Ayrıca kilisenin ve Kitabı Mukaddes’in aynı ölçüde yanılmaz olduğunu, yedi kutsama ayinini ve Tobit, Yudit, Ekklesiastikos ve Süleyman’ın Bilgeliği adlı kitapların Kitabı Mukaddes’in kanonik parçaları olduğunu onayladı.