Tarihte Bugün - Sayfa 15

29 TEMMUZ

1832- İbrahim Paşa komutasındaki Mısır ordusu, Osmanlı ordusunu
yenilgiye uğrattı.
1856- Ünlü besteci Robert Schumann öldü.
1890- Hollandalı ressam Vincent Van Gogh öldü.
1948- 14. Olimpiyat Oyunları Londra'da başladı. Türkiye, 6
altın, 4 gümüş ve 2 bronz madalyayla olimpiyat beşincisi oldu.
1950- Kore'ye asker gönderilmesini protesto eden Türk
Barışseverler Cemiyetinin Başkanı Behice Boran ve Genel
Sekreter
Adnan Cemgil tutuklandı.
1951- Galatasaray kulübünün kurucularından Ali Sami Yen öldü.
1958- Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesinin (NASA) kuruluşu
ABD Kongresinde onaylandı.
1960- Eski başbakanlardan Hasan Saka 74 yaşında İstanbul'da
öldü.
1965- Dünya Daktilo Şampiyonası'nda Türkiye birinci oldu.
1981- İngiltere Prensi Charles, Lady Diana Spencer ile evlendi.
1989- İran'da Devlet Başkanlığı seçimini Haşimi Rafsancani
kazandı.
1992- Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Kemal
Kayacan, biri kadın üç terörist tarafından, Göztepe'deki evinde
uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü

30 TEMMUZ

1811. Meksika'da Rahip Hidalgo kurşuna dizildi. Hidalgo bir yıl önce Meksika'da bağımsızlık hareketini başlatmıştı.

1908. İstanbul Cibali Tütün Fabrikası işçileri greve çıktı.

1929. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e suikast girişimi iddiasıyla yargılanan Kadriye Hanım ve arkadaşları beraat ettiler.

1940. Yozgat'ta deprem: 12 köy yıkıldı, 300 ölü, 360 yaralı.

1945 Trakya'da Almanlar adına casusluk yaptıkları iddiasıyla yargılanan 15 kişi ölüm cezasına mahkum edildi.

1946. Kazım Orbay genelkurmay başkanlığından istifa etti, yerine Salih Omurtak atandı.

1947. Demokrat Parti Kütahya Milletvekili Adnan Menderes'in Meclis'te yaptığı konuşmayı yayımlayan Tasvir, Demokrasi, Demokrat İzmir, Yeni Asır gazetelerinin sahipleri ve yazı işleri müdürleri tutuklandılar.

1953. Demiryolları devlet işletmesi haline getirildi.

1956. Ordu, Giresun ve Trabzon'da Cumhuriyet Halk Partililerin siyasi toplantı yapmalarına izin verilmedi.

1966. Amerika Birleşik Devletleri uçakları Kuzey ve Güney Vietnam arasındaki askerden arındırılmış bölgeyi bombaladı. Aynı gün İngiltere Almanya'yı 4-2 yenerek Dünya Futbol Şampiyonu oldu.

1973. Üniversiteye giriş sınavı sorular satıldığı için iptal edildi.

1975. Atatürk'ün İş Bankası'ndaki hissesini denetleme yetkisinin Cumhuriyet Halk Partisi'ne ait olduğu karara bağlandı.

1977. Türkiye Basketbol Genç Milli Takımı Avrupa şampiyonu oldu.

1978. Balıkesir Cezaevi'nde solcu koğuşunu basan ülkücüler 2 kişiyi öldürdüler. Aynı gün Milliyetçi Hareket Partisi Genel Sekreter Yardımcısı Yaşar Okuyan "İktidar iş başında kalmakta inat ettiği sürece daha çok kan dökülecektir" dedi.

1981. Mamak Askeri Cezaevi'nde açlık grevi yapanlardan 16'sı hastaneye kaldırıldı.

1987. Mekke'de Hac sırasında İranlılar Amerika Birleşik Devletleri aleyhine gösteri yaptı. Suudi polisi ateş açtı ; çok sayıda İranlı ve Suudi öldü.

1988. Fethiye ve Gökova körfezleriyle Dalyan kıyıları özel çevre ve koruma bölgesi ilan edildi. Bölgedeki inşaatlar durduruldu.

1992. İstanbul, Ankara, Adana büyük şehir ve ilçe belediyeleri ile Trabzon Belediyesi'nde çalışan yaklaşık 43 bin işçi greve başladı.

Aynı gün, Barcelona'da düzenlenen 25. Olimpiyat Oyunları'nda 62 kiloda güreşçi Akif Pirim altın madalya kazandı.

1993. Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saraçoğlu,"Bir şey yapamaz hale getirildim" diyerek görevinden istifa etti.

1995. Çeçenistan ile Rusya arasındaki savaşa son veren bir dizi anlaşma Grozni'de imzalandı.

1998. Üniversite sınavlarının tek basamaklı olması Yüksek Öğretim Kurulu, YÖK Genel Kurulu'nda onaylandı.



Bugün Doğanlar:

1818. Emily (Jane) Brontë. Yazdığı tek roman "Uğultulu Tepeler"le dünya çapında ün kazanan İngiliz şair ve romancı.Bronte'nın eseri pek çok dile bu arada Türkçe'ye de çevrildi.

1863. Amerikalı otomobil sanayicisi Henry Ford.


Bugün ölenler:

1784. Ansiklopedi yazarı Denis Diderot.

1898. Almanya'yı birleştiren "kan ve demir" politkasıyla ünlü Almanya başbakanı Otto von Bismarck.

2000. Yazar, çevirmen Zeyyat Selimoğlu. Sanatçı "Direğin Tepesinde Bir Adam" adlı hikaye kitabıyla 1969 Sait Faik Hikaye Armağanı'nı, "Koca Denizde İki Nokta" adlı kitabıyla 1973 Türk Dil Kurumu Hikaye Ödülü'nü, "Derin Dondurucu İçin Öykü" adlı eseriyle 1995 Haldun Taner Öykü Ödülü'nü aldı.

31 TEMMUZ

1560- Piyale Paşa, Tunus'un Cerbe Adası'nı ele geçirdi.
1886- Ünlü Macar piyanist ve besteci Franz Liszt 75 yaşında
öldü.
1908- II. Abdülhamit döneminde resmi bir göreve dönüşen
''hafiyelik'' resmen ortadan kaldırıldı.
1921- Yunan Kralı Konstantin, Eskişehir'e geldi.
1922- İstiklal Mahkemeleri Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1922- Türkiye'nin ilk resmi spor teşkilatı olan Türkiye İdman
Cemiyetleri İttifakı kuruldu.
1932- Keriman Halis, Belçika'da Dünya Güzellik Kraliçesi
seçildi; Atatürk kendisine ''Ece'' soyadını verdi.
1932- Almanya'da 230 milletvekilliği alan Naziler birinci parti
oldu. Sosyal demokratlar 133, komünistler 89 milletvekili
çıkardı.
1936- İspanya'da General Franco'nun faşist güçleri Madrid'i
kuşattı.
1944- ''Küçük Prens'' adlı eseriyle ünlü Fransız pilot ve yazar
Antoine de Baint-Exupery, Akdeniz semalarında keşif uçuşu
sırasında kayboldu.
1949- Veliefendi Hipodrumu'nda seyirciler at yarışlarına hile
karıştırıldığı iddiasıyla hakem kulesini ve tribünleri yaktı.
1952- Türkiye'nin ilk sendikal konfederasyonu olan Türkiye İşçi
Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) kuruldu.
1959- Türkiye, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) adaylığı için
resmen başvurdu.
1971- ABD'li astronotlar David Scott ve James Irvin, ay
yüzeyinde 4 tekerlekli bir araçla gezdiler.
1980- ASELSAN ilk Türk telsizini üretti.
1980- Silahlı saldırıya uğrayan Atina Büyükelçiliği İdari
Ataşesi Galip Özmen öldü.
1996- Gazetelerin promosyon faaliyetlerini kültürel ürünler
dışında sınırlama getiren yasa kabul edildi.
1997- İş adamı yazar Feyyaz Tokar 66 yaşında İstanbul'da öldü.

31 TEMMUZ

1914. Demokratik sosyalizmin kurucularından Jean Jaures öldürüldü.

1932. Almanya'da 230 milletvekilliği alan Naziler birinci parti oldu.Sosyal demokratlar 133, komünistler 89 milletvekili çıkardılar.

Aynı gün Türkiye Güzeli Keriman Halis Belçika'da Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.

1945. "Sosyal demokrat" ve "Günizm" adlı partileri kurmak isteyenlerin başvurusu reddedildi.

1949. Veliefendi Hipodromu'nda seyirciler at yarışlarına hile karıştığı iddiasıyla hakem kulesini ve tribünleri yaktı.

1952. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) kuruldu. Türk-İş Türkiye'nin ilk sendikal konfederasyonudur.

Üreticiler, ilan edilen üzüm, incir, fındık ve pamuk fiyatlarından memnuniyetleri nedeniyle Başbakan Adnan Menderes'e teşekkür telgrafları çektiler.

1959. Türkiye Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) üyelik için resmen başvurdu.

Kısa adı ETA olan Bask Yurdu ve Özgürlüğü örgütü de aynı gün kuruldu.

1962. Paris'te "Türkiye'ye Yardım Kulübü" kuruldu. Dokuz ülkeli konsorsiyum Ortak Pazar ve Avrupa Yatırım Bankası ile işbirliği yapacak.

1964. Amerika Birleşik Devletleri uydusu Ranger 7, Ay yüzeyinin yakından çekilmiş fotoğraflarını yolladı.

1965. Alpaslan Türkeş Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi genel başkanlığına seçildi. Aynı gün, İngiliz televizyonunda sigara reklamları yasaklandı.

1966. Chicago, New York ve Cleveland'da ırkçı gösterilere polis müdahale etti. Sonuç: 6 ölü, 84 yaralı.

1969. Türkiye'de bira sanayiinin gelişmesi nedeniyle Emniyet Müdürlüğü birayı alkollü içki saymamaya karar verdi.

1971. Amerikalı astronotlar Davit Scott ve James Irvin ay yüzeyinde 4 tekerlekli bir araçla gezdiler. Aynı gün, ekonomik nedenlerle Yeni Gazete ile Yeni İstanbul gazeteleri yayın durdurma kararı aldılar.

1972. 154 sanıklı Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (Dev-Genç) davası İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde başladı.

1980. Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği İdari Ataşesi Galip Özmen ile kızı Neslihan Atina'da silahlı saldırı sonucu öldürüldü.

1983. Sosyal Demokrasi Partisi'nin (SODEP) veto edilen eski genel başkanı Erdal İnönü SODEP'ten milletvekili adayı olacağını açıkladı.

1986. Bazı Sosyal Demokrat Halkçı Partililer hakkında Kürtçe konuştukları gerekçesiyle soruşturma açıldı.

1987. Askeri cezaevi ve tutukevlerindeki baskıları protesto için tutuklu ve hükümlülerin açlık grevleri devam ediyor. Tutuklu ve hükümlü aileleri Adalet Bakanlığı önünde oturma eylemi başlattı.

1990. Bakkallar ve Bayiler Federasyonu kola boykotundan sonra yabancı içki ve sigara satmama kararı aldı.

1986. Gazete promosyonlarına kısıtlama getiren yasa tasarısı Meclis'te kabul edildi.

1998. Dünya Gençleri'nin Bergama Buluşması gerçekleşti ; 25 ülkeden yaklaşık 2 bin genç bir araya geldi.

2000. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer , 9 Eylül Üniversitesi Rektörlüğü'ne Emin Atıcı'yı atadı. Atıcı Yüksek Öğrenim Kurulu listesinde üçüncü sıradaydı.



Bugün Doğanlar:

1912. Monetarist ekonominin kurucusu Milton Friedman.


Bugün Ölenler:

1986. Besteci ve piyanist Franz Lizst.

1990. Sinema oyuncusu Hüseyin Peyda.

1 Ağustos..

1063- İlk Selçuklu devleti hükümdarı Tuğrul Bey öldü.

1521- Osmanlı orduları, Belgrad'ı kuşatma altına aldı.

1571- Lala Mustafa Paşa, Magosa'ya girerek Venedik Cumhuriyeti
egemenliğindeki Kıbrıs'ı ele geçirdi.

1840- İlk Türkçe gazete Ceride-i Havadis yayımlanmaya başlandı.

1931- New York'tan uçarak Yeşilköy'e inen Russel Boardman ve
John Polando adlı havacılar Yalova'da Mustafa Kemal Paşa
tarafından kabul edildi.

1933- İstanbul Darülfünunu'nun yerini üniversite aldı; İstanbul
Üniversitesi kuruldu.

1936- Berlin Olimpiyatları, Hitler'in de katıldığı seremoniyle
açıldı. Amerikalı siyahi atlet Jesse Owens, oyunlarda tüm
rekorları alt üst ederek dört altın madalya kazandı.

1950- Türkiye, NATO'ya girmek için yaptığı başvuruyu yineledi.

1971- Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) kuruldu.

1975- Helsinki Nihai Senedi (Helsinki İnsan Hakları Sözleşmesi)
imzalandı.

1977- Süleyman Demirel'in başbakanlığında kurulan ve MSP ile
MHP'nin koalisyon ortağı olarak katıldığı İkinci MC Hükümeti
güvenoyu aldı.

1978- ABD Senatosu ve Temsilciler Meclisinde alınan kararla,
Türkiye'ye uygulanan silah ambargosu şartlı olarak kaldırıldı.

1988- Trafikte ceza puanı uygulamasına başlandı.

1993- Terör örgütü PKK'nın, Batman'ın Sason ve Hakkari'nin
Çukurca ilçelerinde giriştiği iki saldırıda 178 er şehit oldu,
29 er yaralandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih öldürüldü.

2001- Azerbaycan, Sovyetler Birliği'ne bağlı iken kabul ettiği
Kril alfabesinden; 1920'lerin başında bağımsız iken kısa süre
uyguladığı Latin alfabesine yeniden geçti.

2002- ABD, bazı Güneydoğu Asya ülkeleriyle kapsamlı terörle
mücadele anlaşması imzaladı.

2005- Suudi Arabistan Kralı Fahd, uzun bir hastalık dönemi ve 23
yıllık iktidarın ardından 84 yaşında öldü. Yerine 1955'ten bu
yana fiilen krallığı yöneten 82 yaşındaki veliaht Prens Abdullah
Bin Abdülaziz geçti. Savunma Bakanı Sultan Bin Abdülaziz ise
veliaht prens oldu

1 AĞUSTOS

1571. Lala Mustafa Paşa Venedik Cumhuriyetine ait Kıbrıs adasını zapt etti.

1929. Yunanistan'da genel grev

1933. İstanbul Üniversitesi kuruldu.

1936. Adolf Hitler Berlin Olimpiyatları'nı açtı.

1942. Almanlar Stalingrad'dan Krasnodar'a uzanan demiryolunu kapattılar.

1947. İstanbul Türk Musikisi Yüksek Sanatkarlar Cemiyeti kuruldu.

1950. Türkiye Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) başvurdu.

1951. Yabancı Sermaye Yatırımlarını Teşvik Kanunu çıktı.

1957. Kıbrıs Mücadelesi Ulusal Örgütü (EOKA) Kıbrıs Türklerine karşı bir bildiri yayımladı. Bildiri, adanın taksimi durumunda Türk-Yunan savaşı çıkacağını ileri sürdü.

1958. Karikatürist Nehar Tüblek, uluslararası "Altın Hurma" ödülünü kazandı.

1969. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, "Türkiye'de sosyalizm, geniş halk kitlelerinin bilinçlenmesi ve seçim yoluyla iktidara gelmeleri sonucunda kurulacaktır" dedi.

Aynı gün, İstanbul'da işçiler Türk Demir Döküm Fabrikasını işgal etti.

1971. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), kuruldu. Derneğin "Türkiye'nin demokratik ve planlı yoldan kalkınması ve Batı uygarlık seviyesine ulaşmaya hizmet amacıyla kurulduğu" açıklandı.

Aynı gün Çetin Altan gıyabında 1,5 yıl hapse mahkum oldu.

1975. Aralarında Sovyetler Birliği'nin de bulunduğu 35 ülke Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) Helsinki Zirvesi'nde, Helsinki Nihai Senedi olarak anılan insan hakları sözleşmesini imzaladı.

1980. Siyasi nedenlerle10 ilde 24 kişi öldürüldü.

1987. Ayetullah Humeyni'nin çağrısıyla Amerika Birleşik Devletleri'ni protesto eden İranlı hacılarla Arabistan polisi çatıştı, 402 kişi öldü.

1989. Açlık grevinin 35. gününde Eskişehir Özel Tip Cezaevi'nden 312 tutuklu ve hükümlü Nazilli ve Aydın cezaevlerine nakledildiler. Nakilde 2 tutuklu öldü, 4 tutuklu yaralandı.


Bugün Doğanlar:

1744. Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet Chevalier de Lamarck. Darwin teorisi tarafından çürütülen, sonradan kazanılmış özelliklerin kuşaktan kuşağa geçemeyeceği düşüncesini biyolojiye yerleştirmesiyle tanınan Lamarkizmin kurucusu Fransız biyolog.

1819. Herman Melville. Başyapıtı Moby Dick (1851) ile ünlü, deniz romanlarıyla tanınan Amerikalı kısa öykü yazarı.

Bugün Ölenler:

1982. Gazeteci yazar Kemal Zeki Gençosman.

2 AĞUSTOS

1491. 509 yıl önce Museviler din değiştirmedikleri için İspanya'yı terke zorlandılar. Musevilerin büyük bir kısmı Kemal Reis'in kadırgaları ile İstanbul'a geldiler ve Osmanlı topraklarına kabul edildiler.

1865. Lewis Carroll'un yazdığı Alice Harikalar Diyarı'nda ilk kez basıldı.

1926. Bozkurt gemisi ile Fransız Lotus gemisi Ege Denizi açıklarında çarpıştı; Bozkurt gemisi battı, 8 kişi öldü.

1937. İzmir'de bir petrol deposunda yangın: 17 işçi yandı.

1939. Adalet Bakanlığı halk önünde idam yapılmayacağına dair bir genelge yayımladı.

1944. Meclis Almanya ile siyasi ve iktisadi ilişkileri kesti.

1955. Zonguldak'ta sel: 3 ölü, 560 ev ve dükkan sular altında.

1961. Cumhuriyet Halk Partisi Gençlik Kolları 1. Kurultay'ı toplandı. Türkiye'nin ilk siyasi gençlik kurultayı.

1967. Anayasa Mahkemesi Çetin Altan'ın dokunulmazlığını kaldırma kararını iptal etti.

1969. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Bülent Ecevit, "İlericilik-gericilik tartışması dinsel değil, ekonomik bir çekişmedir" dedi.

1975. İstanbul Taksim'deki Sheraton Oteli açıldı. Açılışı Başbakan Süleyman Demirel yaptı.

1979. Renault ve Tofaş fabrikalarında parça yokluğundan üretim durdu. Aynı gün Devrimci İşçi Sendikaları Genel Başkanı Fehmi Işıklar Diyarbakır'da tutuklandı.

1980. İtalya'da Bologna istasyonunda bomba patladı; 84 kişi öldü. Eylemi sağcı Devrim Birlikleri örgütü üstlendi.

1987. Türkiye'de kan kanserli bir hastaya ilk kemik iliği nakli yapıldı.

1990. Irak Kuveyt'i işgal etti.

1997. Cizre'de, bir düğünde bir korucunun el bombası patlayınca diğer korucular sağa sola ateş ettiler: 9 ölü, 57 yaralı. Yetkililer olayın kaza değil, kişisel öç amaçlı olduğunu açıkladı.



Bugün doğanlar:

1924. Siyah Amerikalı yazar James Baldwin.

1932. "Arabistanlı Lawrance" filmiyle üne kavuşan İrlandalı aktör Peter O'toole.


Bugün ölenler:

1921. Dünyaca ünlü tenor Enrico Caruso.

1930. Tiyatrocu, komedyen Ahmet Fehim Efendi.

1976. "Metropolis" filminin yaratıcısı Alman yönetmen Fritz Lang.

1999. Eski Hva Kuvvetleri Komutanı ve İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı.

2 AĞUSTOS

1492- İspanya'da, Musevilere dinlerini değiştirmeleri, aksi
takdirde ülkeden ayrılmaları için verilen süre sona erdi.
İspanya Musevilerinin çoğu, Kemal Reis'in kadırgalarıyla
İstanbul'a geldi ve Osmanlı Devleti'nce hoşgörüyle karşılandı.

1875- Dünyanın ilk buz pateni pisti Londra'da açıldı.

1914- Almanya, Rusya'ya savaş ilan etti.

1914- Osmanlı Devleti ile Almanya arasında işbirliği anlaşması
imzalandı.

1914- Osmanlı Devleti seferberlik ilan etti.

1921- İtalyan tenor Enrico Caruso öldü.

1922- Telefonun mucidi Alexandr Graham Bell öldü.

1926- ''Lotus'' adlı Fransız gemisi, Türk sularında ''Bozkurt''
adlı Türk gemisine çarparak batmasına yol açtı.

1930- Yönetmen, tiyatro ve sinema sanatçısı Ahmet Fehim 74
yaşında öldü.

1944- Türkiye, İngiltere ve ABD'nin önerisi üzerine Almanya ile
siyasal ve ekonomik ilişkilerini kesti.

1945- II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa'sına yön vermek için
Potsdam'da bir araya gelen ABD Başkanı Harry Truman, İngiltere
Başbakanı Winston Churchill ve Sovyetler Birliği Devlet Başkanı
Joseph Stalin, görüşmelerini tamamladılar. Almanya, konferansta
Amerikan, İngiliz, Fransız ve Sovyet komutanlarınca yönetilecek
dört ayrı işgal bölgesine ayrıldı.

1959- Diyarbakır'da ''Sinan I'' petrol kuyusu işletmeye açıldı.

1990- Irak'ın Kuveyt'i işgali üzerine, Kuveyt Emiri Şeyh Cabir
es-Sabah Suudi Arabistan'a kaçtı.

1996- Hakkari'nin Şemdinli ilçesinde operasyona çıkan güvenlik
kuvvetlerine teröristlerce pusu kuruldu. Çatışmada 6 er ile 5
korucu şehit oldu.