Bağırsak Nedir - Bağırsakların Yapısı ve Görevleri - Sayfa 2

BAĞIRSAK SALGISI

• İnce bağırsaklar; duodenum, jejunum, ileum
• Kalınbağırsaklar; caecum, colon, rectum
• İncebağırsaklarda yüzeyi genişletmek için villus intestinalisler ve bunların her birinde de 600 kadar mikrovillus vardır. Kalınbağırsaklarda villus bulunmaz.
• Gl.intestinalis (Lieberkühn bezleri); salgı hücreleri + argentaffin hücreler succus entericus denilen salgılarını villusların diplerine boşaltırlar.
• Argentaffin hücre → Serotonin → Mide-bağırsak kanalını uyarır, mide salgısını inhibe eder.
• Müsin salgılayan kadeh hücreleri prizmatik hücreler arasına yerleşmiştir
• Gl.duodenalis (Brünner bezleri), müköz nitelikli salgılarını Lieberkühn bezlerinin açıldığı yere boşaltırlar. Bu salgı, duodenumu mideden gelen asit kimustan korur. Salgı koyu, berrak ve alkali niteliktedir.

Duodenumda yapılan hormonlar

• Sekretin, kolesistokinin-pankreozimin (CCK-PZ), enterogastron, duokrinin, villikinin, glukagon, sapokrinin, enterokrinin'dir.
• Duodenum salgısında hücresel döküntülerden dolayı pepsin benzeri proteaz, amilaz, lipaz, sukraz ve laktaz enzimleri vardır.
• Jejunumda enzim sekresyonu ve hormon yapımı vardır.
• Villikinin villusların hareketini sağlar.
• Enterokrinin enzimden zengin bol bağırsak salgısı yapar.

Salgının miktarı

• Bağırsak bezlerinin salgısı Thiry fistülünden ya da Thiry-Vella halkasından toplanabilir.
• Her iki teknikte de bağırsaktan bir parça ayrılır ve kesilen parça bağırsak duvarına dikilir.
• Böylece bir fistülden açlık sırasında hiç ya da çok az, besin alımında ise artan saf bir bağırsak salgısı elde edilir.
• 100 santimetre karelik parça 1 saatte 13-18 ml salgı verebilir.

Salgının bileşimi

• Opalesans nitelikli
• İzotonik
• Başlıca elektrolitleri; sodyum, klor ve bikarbonat
• Su miktarı; %98
• Özgül ağırlık; 1007-1010
• Reaksiyon; alkali
• Organik maddeler; müsin ve enzimler

Bağırsak salgısındaki (succus entericus) enzimler

• Enterokinaz (Enteron, intestin): Tripsinojeni aktif tripsine çevirir.
• Aminopolipeptidaz (Erepsin): Pepsin ve tripsinin etkisinden geçmiş proteinleri aminoasitlere parçalar. Pankreastaki karboksipeptidazla işbirliği yapar. Alkali niteliklidir.
• Lipaz: yağları, gliserin ve yağ asitlerine parçalar.
• Karbohidraz: Karbonhidratlara etkiyen enzim grubudur.

- α-glukosidaz: Maltaz, maltozu parçalar. Sukraz, sakkarozu parçalar.
- β-galaktosidaz: Laktaz, laktozu glikoz ve galaktoza ayırır.

• Polinükleotidaz: Nükleik asitleri parçalar

- Nükleotidaz: Nükleosit ve fosforik aside ayrılır.
- Nükleosidaz: Nüleositleri; pürin, pirimidin ve pentoza parçalar

• Kalınbağırsak salgısında enzim yoktur. Posa halindeki içeriğin kayganlığını verir.
• Tükürükteki pityalin midede tuz asidi ile, pepsin ve rennin bağırsakların alkali ortamında tripsin ile, tripsin ise kalınbağırsaklardaki asit ortamda bakteriler ile yok edilirler.
• Jejunum hastalıklarında; folik asit, ksiloz ve demir emiliminde bozukluklar görülür.
• Distal ileum hastalıklarında; vitamin B12 ve yağ emiliminde azalma görülür.
• İncebağırsak bozukluklarında görülen belirtiler; kanama, ağrı, gerilme, bağırsak gürültüleri, duyarlılık, bulantı, kusma, ishal, kabızlıktır. 

• Dışkıdaki proteinin önemli bölümü, kalınbağırsak bakterilerince oluşturulur.
• Mikroflora; hem immun mekanizmaları uyarır, hem de patojenik organizmalarla savaşarak bağırsağı hastalıktan korur.
• Kalınbağırsaklarda besinlerin uğradığı değişiklikler hayvan türlerine göre önemli ayrıcalıklar göstermektedir.

• Geviş getirmeyen hayvanlarda midedeki gaz, geğirme olmazsa incebağırsaklar yoluyla kalınbağırsaklara gelir ve dışarı atılır (flatus).
• Mide gazı; % 15 O2, % 5 CO2, % 80 N
• Kolon gazı; % 40 CO2, % 50 N, % 10 metan, H, H2S
• Gazların bağırsaktaki hareketi borborygmus oluşturur.

Bağırsak Mikroplarının Beyin Üzerindeki Etkisi!

Araştırmacılar, bağırsak mikroplarının beyin metabolitleri ile kortizol hormonu aracılığıyla iletişime geçtiğini saptadı. Illinois Üniversitesi'nde görevli bilim adamları tarafından yürütülen araştırmada, beyin ve bağırsak gelişimleri bağlamında yeni doğan bebeklerle benzerlik gösteren denek hayvanlar kullanıldı. 3 aşamalı araştırmada yavru deneklerin dışkılarındaki bakteri miktarı ve bağırsaklarında gittikçe artan içerik tanımlandı, buna ek olarak beyinde ve kanda belirli bileşenlerin konsantrasyonları belirlendi.

Hayvanların dışkılarında ruminococcus bakterisi daha yoğun olduğunda beyinde aspartik asitin türevi N-Asetil Aspartat miktarının azaldığı gözlenirken, ruminococcusun yanı sıra diğer bakteroitlere ilişkin bazı bulguların, otistiklerde rastlanan değerlerle örtüştüğü saptandı. Ayrıca dışkı mikrobiyotası ile serotonin ve kortizol arasında üçlü bir ilişki olduğu keşfedilerek, bakteroitlerin daha yüksek serotonin seviyeleri, Ruminococcusun ise daha düşük serotonin ve kortizol konsantrasyonları ile bağlantılı olduğu belirlendi.

Ruminococcus ve beyinde N-Asetil Aspartat konsantrasyonları arasında bir türün kortizol aracılığıyla işlevsel hale geldiği ve ruminococcusun beyinle iletişime geçerek beyinde birtakım değişikliklere neden olduğu saptandı. Araştırmacılar söz konusu keşfin aynı zamanda otizme dair özelliklerin de açığa çıkarılması bağlamında kilit bir işleve sahip olduğunu belirtti.

Kaynak: AA Bilim Teknoloji / Science Daily (22 Ağustos 2017)