Arama

Dünya Kentleri: Budapeşte

Güncelleme: 17 Mayıs 2016 Gösterim: 4.403 Cevap: 5
ThinkerBeLL - avatarı
ThinkerBeLL
VIP VIP Üye
2 Mart 2009       Mesaj #1
ThinkerBeLL - avatarı
VIP VIP Üye
Budapeşte
MsXLabs.org & Temel Britannica
Sponsorlu Bağlantılar

Budapeşte bir Doğu Avrupa ülkesi olan Macaristan'ın başkentidir. Macar halkının beşte birinin yaşadığı, ülkenin bu en büyük kentinin nüfusu 2.076.000'dir (1986). Tuna Irmağı'nın kolayca aşılabileceği bir yerde kurulu olan Budapeşte iki ayrı kentin birleş­mesiyle oluştu. Irmağın sağ kıyısındaki tepe­de yer alan eski kale ve Buda kenti ile sol kıyısındaki Peşte kenti 1873'te birleşerek Bu­dapeşte adını aldı. Kentin içinde akan Tuna Irmağı'nın ortasında Margit Adası vardır.

Ad:  budapest_2.jpg
Gösterim: 423
Boyut:  55.1 KB
Széchenyi zincirli köprüsü

Buda Kalesi'nin bulunduğu tepede eskiden 860 odalı güzel bir saray ve Macar krallarının taç giyme törenlerinin yapıldığı 700 yıllık bir kilise vardı. Saray II. Dünya Savaşı sırasında ağır zarar gördü. Modern Buda kenti tepeler üzerine kuruludur. Kentin çeşitli yerlerinde sıcak su kaynaklarının beslediği ılıcalar vardır.
Buda tepesinden Tuna Irmağı, kahveleri, otelleri ve ılıcalarıyla Margit Adası ve tüm kent görülebilir. Metro ve köprüler iki eski kenti birbirine bağlar.

Ad:  Budapest_Parlament1.jpg
Gösterim: 239
Boyut:  59.8 KB
Parlamento Binası

Buda kentinin karşı kıyısında rıhtımlar ve iskeleler, İngiliz Parlamentosu'nun bir benze­ri olan Parlamento Binası yer alır. Peşte'nin merkezinde bir üniversite, Macar Ulusal Mü­zesi ve opera binası vardır. Halkın büyük bir bölümü ırmaktan uzakta, kentin iç kesimle­rinde yaşar. Çelik, dokuma, un ve şeker fabrikaları, mavna ve römorkör yapan tersa­ne türünden kuruluşlar kentin çevresinde yer alır.
9. yüzyılda Macar kavimlerinin yerleştiği Buda, 13. yüzyılda Moğol akınlarından büyük zarar gören Peşteliler'e kaleye yerleşme izni verdi. Her iki kent de 1526'da Mohaç Meydan Savaşı sonunda Osmanlılar'ın eline geçti. Buda ve Peşte, çevresiyle birlikte Budin eyaleti adıyla, Osmanlı yönetim sistemine uyacak biçimde yeniden örgütlendi. Osmanlı egemenliği 145 yıl sürdü. Daha sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde Peşte bir ticaret merkezi durumuna geldi. Buda ise 1783'te, II. Joseph zamanında Macaristan'ın yönetim merkezi oldu. İki ken­tin birleşmesinden sonra Budapeşte hızlı bir gelişme dönemine girdi. Bir yanda yeni yapı­lar yükselirken, öbür yanda sanayi ve ti­caret sürekli gelişti. Özellikle ırmağın Peşte yakası çok büyüdü, bu kesimde pek çok fabrika kuruldu.
I. Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya ve Macaristan bağımsız iki ülke olunca Budapeş­te Macaristan'ın başkenti oldu. II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Müttefik bombar­dımanı Buda'nın eski ve güzel yapılarından birçoğunu yerle bir etti. Almanlar 1945'te geri çekilirken kentin tüm köprülerini havaya uçur­dular. 1949'da savaş sonrasında kent, Macaris­tan Halk Cumhuriyeti'nin başkenti oldu.
Budapeşte bugün Orta Avrupa'nın Berlin' den sonraki ikinci büyük kentidir.

Ad:  Opera_Budapest.jpg
Gösterim: 318
Boyut:  64.0 KB
Opera Binası

Ad:  Matthias_Church.png
Gösterim: 364
Boyut:  818.7 KB
Mátyás kilisesi


Tanrı varsa eğer, ruhumu kutsasın... Ruhum varsa eğer!
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
17 Mayıs 2016       Mesaj #2
Safi - avatarı
SMD MiSiM

BUDAPEŞTE

Ad:  Budapeşte4.jpg
Gösterim: 311
Boyut:  49.9 KB

Macaristan’ın başkenti
Sponsorlu Bağlantılar
Tuna kıyısında; 2 016 132 nüf. (1990).

COĞRAFYA

.

Macar sırtı (Gellert dağı, 235 m) ile Pannonia ovasının kesiştiği noktada bulunan Budapeşte çok erken tarihte değerlendirilmeye başlanmış, Macaristan'ın siyaset, iktisat ve düşünce merkezi, Tuna kıyısında büyük bir liman ve Avrupa'nın kavşak noktalarından (uluslararası fuar) biri olmuştur. Kentte tarihsel geçmişin yarattığı birikim sonucu hizmetler kesimi (etkin nüfusun °/o 48'i) ağır basar Sermaye ve sanayi (% 50) de burada yoğunlaşmıştır. Temel sanayi (termik santral, çelik ve boru fabrikaları, petrokimya, yaj pı sanayileri) ve tüketim sanayisi (un fabrikaları, hazır giyim, kereste, kâğıt, basımcılık, ilaç, kozmetik sanayileri) merkezi olan kent, CAEM (Comecon) çerçevesi içinde, makineler ve elektrikli makineler (takım tezgâhları, kamyonlar, demiryolu gereçleri, telefon santralları, elektronik aygıtlar) yapımına yönelmiştir.

Konumu, tarihsel anıtları, çekiciliğiyle Budapeşte, Avrupa’nın en güzel kentlerinden biridir, iki bölüme ayrılır: Tuna'nın sağ kıyısında (Buda) bulunan şato (kütüphane, müzeler) çevresinde, parklarla süslü, modern caddelerin (Moskova alanı) açıldığı tarihsel semtler uzanır. Kentin beyni (Belvâros) ve büyük semtler Tuna'nın sağ kıyısında (Peşte), ovadadır. Irmak ile "Küçük Bulvarlar” (Kiskörüt) arasındaki sıkışık düzenli konutların bulunduğu kesim, parlamentoyu, bakanlıkları, birçok bankayı, çarşıları (Vâci), üniversite yapılarını içerir Doğusundaki, güneş ışınlarının yayılışını anımsatan bir plana göre XIX. - XX. yy.'larda yapılmış iş semtleri, geniş caddeler (Büyük bulvarlar [Nagykörüt], Râköczi ve Halk Cumhuriyeti caddeleri) ve görkemli parklar (Vârosliget, Nâpliget) çevresinde uzanır. Daha ötede, dama tahtası planına uygun olarak köşk tipi eski konut semtleri (Râkosszentmihâly, Râkos- csaba, Pestlörinc), yeni konut semtleri (Angyalföld, Zuglö), büyük toplu konutlar (Örs Vezâr) ve sanayi semtleri (Üjpest, Köbânyâ, Csepel) yer alır. Yüzyıl içinde yedi kat büyüyen Budapeşte'nin gelişmesi, tehlikeli konut ve ulaşım (metro) sorunları ortaya çıkarmakta, ayrıca ağırlığıyla (ülke toplam nüfusunun % 20'si, üretimin % 20’si, büyük şirketlerin °/o 70'i) ülkenin geri kalan kesimlerinin aleyhine, .giderilmesi güç dengesizliklere yol açmaktadır.

TARİH.


Eski Roma döneminde, o zamanki adını (Aquincum) aldığı kaplıca suları kıyısında kurulmuş bir limes kenti olan Buda, IX. yy.'da Macarlar’ın başkenti ve önemli bir din ve ticaret merkeziydi. 1526-27'de ve 1541-1686 arasında OsmanlI egemenliğinde kaldı. Josef II, 1784’te kentte , bir üniversite kurdu. Avusturya-Macaristan imparatorluğu döneminde Buda yeniden Macaristan'ın başkenti oldu. 1873'te Buda ile Peşte birleştirildi.
4-16 kasım 1919'da Romanya birlikleri, Horthy tutuklandıktan (15 ekim 1944) sonra da VVehrmacht tarafından işgal edildi. 1 kasımda Kızıl Ordu’nun kuşattığı ve 30 alman-macar tümeninin canla başla savunduğu kent, 13 şubat 1945'e dek kanlı çarpışmalara sahne oldu. Sepp Dietrich' in karşı saldırıya geçmesine karşın Sov- yetler’ i püskürtememesi sonucu kent, çarpışmalardan büyük zarar gördü ve 1947’ye dek sovyet işgalinde kaldı.
23 ekim 1956'da Budapeşte’de başlayan bir öğrenci gösterisi, Gerö'nün stalinci rejimine karşı gerçek bir halk ayaklanmasına dönüşünce Gerö, SSCB birliklerinin duruma el koymasını istedi. Halkın baskısıyla imre Nagy'nin 27 ekimde kurduğu yeni hükümet, bir yandan liberal önlemler alırken, bir yandan da sovyet tanklarının çekilmesi için görüşmelere başladı. Ama 4 kasımda yeni parti genel sekreteri Kâdâr, asayişin yeniden sağlanması için sovyet birliklerinin tüm olanaklarıyla müdahalesini istedi ve Nagy kaçmak zorunda kaldı. Başkentte 13 kasıma dek süren kanlı çarpışmalardan sonra ayaklanma bastırıldı.

GÜZEL SANATLAR.


Roma kenti Aquincum'urı kalıntıları. Eski Buda kenti ve krallık sarayı (XIV.-XV. yy.'lar, XVIII. yy.'da yeniden yapılmıştır); Buda ve Peşte'de, Paris ve Viyana’dan esinlenen seçmeci bir kent dokusu içinde barok saraylar, yeni- klasik anıtlar 150 yıldan bu yana, kent Macaristan’ın sanat merkezidir. Ulusal müze (arkeoloji, giysi ve çalgı koleksiyonları), Güzel sanatlar müzesi (bk. Budapeşte Güzel sanatlar müzesi), Ulusal galeri, Ulusal kütüphanede Corvlna koleksiyonları, Etnografya müzesi, Süsleme sanatları müzesi ve Uzakdoğu müzesi.

Budapeşte Düzel sanatlar müzesi, 1863’te kurulan müze; günümüzde 1906’dan kalma bir yapıya taşınmıştır. Varlığını, XV.-XVI11. yy.'lardan kalma 636 tuallik bir resim koleksiyonuna sahip Esterhâzy ailesine borçludur. Müzede, İtalyan (Bellini, Giorgione, Raffaello, Correggio, Crivelli), flaman (G. David, Memling), alman (Altdorfer, Cranach, Dürer), hollan- dalı (Vermeer, Van Goyen, Van Dyck), İspanyol (Ribera, Murillo, Zurbarân, el Greco, Goya), transız (David, Courbet, Manet, Pissaro, Monet) ressamların yapıtları vardır. Desen ve estamp koleksiyonu da çok zengindir.


Kaynak: Büyük Larousse

SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
17 Mayıs 2016       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM
BUDAPEŞTE

Ad:  Budapeşte2.jpg
Gösterim: 273
Boyut:  89.0 KB
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
17 Mayıs 2016       Mesaj #4
Safi - avatarı
SMD MiSiM
BUDAPEŞTE

Ad:  Budapeşte1.jpg
Gösterim: 266
Boyut:  63.8 KB
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
17 Mayıs 2016       Mesaj #5
Safi - avatarı
SMD MiSiM
BUDAPEŞTE

Ad:  Budapeşte3.jpg
Gösterim: 278
Boyut:  77.9 KB
SİLENTİUM EST AURUM
Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
17 Mayıs 2016       Mesaj #6
Safi - avatarı
SMD MiSiM
BUDAPEŞTE

Ad:  Budapeşte5.jpg
Gösterim: 324
Boyut:  76.2 KB
SİLENTİUM EST AURUM

Benzer Konular

20 Ağustos 2013 / _Yağmur_ Taslak Konular
22 Şubat 2014 / Zopir Turizm
8 Şubat 2014 / Jumong Turizm
1 Eylül 2010 / ener Taslak Konular