Dünya Kentleri: Elbasan

Elbasan

Arnavutluk’un orta kesiminde il ve il merkezi kent.

Sponsorlu Bağlantılar

Elbasan kenti Shkumbin (Şkumbin) Irmağının kuzey kıyısında, sulak, verimli bir ovanın doğu ucundaki yüksek bölgede yer alır. 1466’da II. Mehmed (Fatih) tarafından, Arnavut komutan Gjergj Kastrioti’ye (İskender Bey) karşı yürütülen askeri harekâtlarda üs olarak kullanılmak amacıyla, antik Scampis kentinin bulunduğu yerde kuruldu. Osmanlı egemenliği sırasında Arnavut milliyetçiliğinin başlıca merkezlerindendi. II. Dünya Savaşı’na değin nüfusun yaklaşık yüzde 85’i Müslüman, kalanların çoğunluğu da Ortodoks Arnavuttu. Surlar içindeki eski kentin mimari kalıntıları hâlâ ayaktadır.

Zeytin, mısır ve tütün yetiştirilen bir bölgenin tarım merkezi olan Elbasan, demir ve kara yolu ile Dıraç (Durres) Umanına ve öteki kentlere bağlanır. Ekonomik etkinlikleri kereste işleme ve çimento, sabun, zeytinyağı imalatını kapsar. 1978’de, kentin çevresinde çıkarılan demir-nikel cevherini kullanan büyük bir metalürji tesisi üretime geçti. Birkaç kilometre güneybatıdaki Cerrik’te (Tsırrik) bir petrol rafinerisi vardır. Elbasan ilinin yüzölçümü 1.481 km2’dir. Nüfus (1983 tah.) kent, 69.900; (1983 tah.) il, 213.200.

ELBASAN

Arnavutluk'ta kent;

80 700 nüf. (1989). Bir akarsu havzasında, yumuşak kayaçlı bir alanda, Shkumbin ırmağının denize döküldüğü yerde kurulmuş olan Elbasan, ülkedeki merkezi konumu ve diğer büyük kentlerle ulaşımının iyi olması sayesinde gelişti. Demir-çelik. Çimento fabrikası. Kereste kombinası.

— XVI. ve XVII. yy.’da anıtsal, özgün bir dinsel resim okulunun merkeziydi

—Tar. Kentin Makedonya sülalesine kadar uzanan tarihi, gerçekte Mehmet ll’nin 150 bin kişilik bir orduyla Arnavutluk’a girişiyle başlar (1465). Sığındığı Akçahisar kalesi’nde İskender Bey’in uzun süre dayanabileceğini kestiren Mehmet II, Arnavutluk’u, özellikle de Krüjeyi danetim altında tutmak amacıyla Elbasan kalesi ni yaptırdıktan sonra içine yeterince asker ve mühimmat bırakarak İstanbul'a döndü. İtalya'ya kaçan ve sonra dönen İskender Bey'in Balaban Paşa yı yenerek öldürmesi ve ardından da Elbasan’ı kuşatması üzerine (1467), Arnavutluk'a ikinci kez giren Mehmet II, İskender Bey'i yeniden kaçmak zorunda bıraktı.

Tüm Arnavutluk'un Türkler tarafından fethinden sonra Draç ve ispatla birlikte üç kadılıktan biri konumuna getirilen Elbasan’ın ilk sancak beyliğine önce Mehmet Bey, ardından onun yerine de Evrenoszade Mehmet Bey atandı. Önemli bir hareket üssü olarak Rumeli ordusunun giriştiği tüm savaşlarda kullanılan kent, Tanzimat' tan sonra düzenlenen vilayet yönetmeliğince bir ilçe konumuna getirilerek Debre sancağına bağlandı Birinci meşrutiyetin ilanıyla yeniden sancak oldu. Balkan savaşı sonunda Arnavutluk devletine bırakıldı.

Elbasan tava

a. (Arnavutluk'taki Elbasan kentinin adından). Mutf. Soğan, tuz ve az suyla pişirilmiş kemiksiz, iri doğranmış etlerin üzerine yoğurt, un, et suyu ve yumurta sarısıyla yapılan sosu döküp fırında kızartarak yapılan yemek.