ÜÇGEN a
1. Üç kenarı olan çokgen.
2. Bu çokgenin içi
3. Üç kişi, üç top luluk arasında geçen ya da üç öğe içeren şey: Kan koca ve âşık üçgeni.
—Anat. Üç köşeli biçimde anatomik bölge (örneğin Scarpa üçgeni). || idrar torbası üçgeni, torbanın içyüzünde ıkı üretra deliği ile boyun arasında kalan bölge.
—Ceb. Üçgen eşitsizliği, bir E kümesi üzerinde tanımlanmış bir d uzaklığının gerçeklediği aşağıdaki özellik: E nin x, y, z elemanları ne olursa olsun;
d(x, y)xsd(x, z)+d(z, y) dır. || Üst (aynı biçimde alt) üçgen matris, i>j (aynı biçimde t<j) olan her (/,/) İkilisi için <*=« 0 bağıntısını gerçekleyen M= («,,) kare matrisi. || Eşkenar üçgen grubu, dizilimler kuramında, eşkenar üçgen izometrilerini özel hal kabul eden, üç nesnenin dizilimlerinin <r3 bakışımlı grubu.
Bu grup şunlardan oluşur:
1. özdeş dizilim;
2. açıortayların her birine göre bakışımlar;
3. merkez çevresinde +2*73 ve - 2 7r/3 kadar döndürümler, bunlar toplam 3! = 6 dizilim eder.
—Dy. Dönüş üçgeni, makaslarla birbirine bağlı olan ve eğri kenarlı bir üçgen oluşturan yol grubu; bu üçgen ardışık olarak yapılan üç hareketle bir trenin, bir tramvayın ya da bir lokomotifin yön değiştirmesine olanak verir. || Fren üçgeni, iki ucunda fren pabuçlarının mafsallandığı muyluları taşıyan ve tepe noktasına fren takımlarının etkisi uygulanan üçgen biçiminde plaka.
—Ed. Bulvar tiyatrolarında, karı, koca âşık (ya da metres) üçlüsü.
—Geom. Nokta üçlüsü. || Üçgen eşitsizliği, bir ABC üçgeninin kenarlarının ölçülerim birbirine bağlayan AC s AB+BC bağıntısı. (Gerçek bir üçgen için bağıntı sıkıdır.) [Eşanl. MİNKOVVSKİ EŞİTSİZLİĞİ ] || Eğri üçgen, bir yüzey üzerinde bulunan ve uçları ikişer ikişer ortak olan üç eğri yayından oluşmuş şekil, || Jeodezik üçgen, kenarların taşıyıcıları jeodezikler olan eğ- risel üçgen. (Bk. ansikl. böl. Geom.)
—Müz. Açık bir eşkenar üçgen biçiminde kıvrılmış, iple asılı yuvarlak çelik bir çubuktan oluşan, değişik uzunluk ve kalınlıkta bir sopayla vurularak çalınan, idyofonlar kategorisinden çalgı. (Elde edilen armoniği zengin sesin yüksekliği belirsizdir. Üçgen XVIII. yy. orkestrasına mehter müziğinin etkisiyle girmiştir.)
♦ sıf
1. Üçgen biçiminde olan şey için kullanılır.
2. Tabanı ya da kesiti üçgen biçimde olan prizma ve piramit için kulla nılır.
—Al tak. Üçgen eğe, özellikle ağaç testerelerini bilemede kullanılan keskin ya da yuvarlak açılı, üçgen kesitli eğe.
—Anat. Üçgen bağ, dirsek kemiğinin sti loit çıkıntısından döner kemiğin sigmoit çukuruna uzanan fibroz kıkırdağımsı bağ || Dudak üçgen kası, yüzdeki küçük deri kası. || Göğüs kemiği üçgen kası, göğüs kemiği ile kaburgaların üç yüzünde bulunan yassı kas.
—Arit Üçgen sayılar, bir tamsayıdan kü çük olan bütün tamsayıların toplamını almakla elde edilen sayılar. (1,3,6,10, . sayıları üçgen sayılardır.)
—Elektrotekn. Üçgen bağlı düzenek, çok gen bağlı üçfazlı düzenek.
—Nöroanat. Üçgen örtü, memelilerde beyindeki nasırlı cismin altında bulunan ve hem psalteriumun birleşik liflerinden, hem beyin üçgeninin denizatı-hipotalamus liflerinden oluşan sinir örtüsü.
—Oto. Üçgen mafsal, YELPAZE* MAFSAL1 ın eşanlamlısı
—ANSİKL. Geom. Kökenbilimi bakımından "üçgen", eski deyimle üç açı içeren şekil anlamına gelmektedir; bir üçgende bu açı kavramı, yönlenme sorunu yoksa, daha çok açı kesmesi kavramına yakındır.
Bir A,BC üçgeninde, [BAC], [ABC] ya da [ACB] yerine, bu "açılar'” (kimi kez de onların ölçüleri) Tve "Çile gösterilecektir. Düzlemde, bu ölçülerin toplamı *- radyan ya da 180° derecedir.
Üçgenin özel halleri ikizkenar, eşkenar ya da dik üçgen olmasıdır.
Bir üçgende çoğu kez aşağıdaki ilginç doğrularla ilgilenilir:
—üç kenarortayı üçgenin dışına çizilen çemberin O merkezinde kesişir;
— üç kenar ortadikmesi, onun G ağırlık merkezinde kesişir;
— üç yüksekliği yükseklik merkezi H de kesişir;
— üç iç açıortayı üçgenin içine çizili çemberin I merkezinde kesişir;
— üç dış açıortayı ikişer ikişer, üç dışte- ğet çemberinin merkezlerinde kesişir.
Üç O, G ve H noktası daima Euler* doğrusu üzerinde bulunur ve ĞH = 3 • ÖC bağıntısı gerçeklenir.
Üçgen, yüzyıllar boyunca aşırı ölçüde matematikçileri ilgilendirdiğine göre, ona ilişkin çok sayıda özellik bilinmektedir. Bunlardan dokuz nokta çemberini ya da Euler çemberim söyleyelim, bunun fi merkezi [OH] nin ortasındadır, bu çember, hepsi dört tane eden üçgenin içine çizili çemberle dış teğet çemberlerine teğettir.
Kaynak: Büyük Larousse
Üçgen Nedir?
