Kimyasal Formül (Moleküler Formül)
Ziyaretçi
Kimyasal Formül
Sponsorlu Bağlantılar
Kimyasal formül (bazen moleküler formül de kullanılır), bir kimyasal birleşiği oluşturan atomlar hakkında detaylı ve açık bilgi veren bir yöntemdir. Başka bir deyişle; bir molekülü oluşturan atomların (element simgeleriyle) ve sayılarının (rakamlarla) simgesel gösterimidir.
Moleküler bileşikler için, içindeki elementleri kimyasal sembolleriyle, o elementlerin sayısını da o atomun yanındaki sayılarla belirtirler. Eğer bir molekül, birden çok atom içeriyorsa, bu atomların nicelikleri, yanlarında altyazı olarak belirtilir. İyonik bileşikler ve moleküler olmayan maddeler içinse, atomların girdiği oranlar, bu altyazılarla belirtilir.
Ampirik formül, molekülü oluşturan atomların oranını gösterir (Su için H2O, asetik asit için CH2O). Molekül formülü, molekülü oluşturan atomların gerçek sayısını gösterir (su için H2O, asetik asit için C2H4O2). Bazen atom simgeleri değişik biçimde sıralanarak molekülün yapısı da belirtilebilir. Asetik asitin CH3COOH biçiminde yazılışı buna örnektir.
Molekül formülünün her iki yazılışına da kapalı formül denir. Molekülün yapısını yapı formülü (açık formül) belirtir. Açık formül atomlar arasındaki bağları gösterdiğinden izomerleri ayırt etmeye de yarar. Atom ve bağların üçboyutlu uzaydaki konumunu ise uzay formülü verir. Bu da, yapı formülleri aynı, ancak atomlarının uzaysal dizilişleri farklı olan stereo-izomerleri ayırt etmeye yarar. Bu formüller düzlemde perspektif olarak ya da açık formül gibi gösterilebilir. Moleküle zayıf bağlanmış gruplar (kristal suları gibi) noktayla ayrılarak belirtilirler (örneğin CuSO4.5H2O). Organik kimyada kimi bileşikler (homolog sıra oluşturanlar) genel formülle gösterilirler (doymuş hidrokarbonların genel formülü CnH2n+2'dir; n = 1, 2, 3, ...).
Hill sistemi
Bu sistem ilk defa, Birleşik Devletler Patent ve Ticari Marka Ofisi (United States Patent and Trademark Office)'nden Edwin A. Hill tarafından 1900 yılında yayınlanmıştır.
Sistemde, moleküllerin kimyasal formülleri şu iki kurala göre yazılır:
- Moleküldeki karbon atomları (ve sayısı) ilk sırada, hidrojen atomları ikinci sırada, diğer elementler ise (döteryum ve trityum gibi hidrojen izotopları da dahil olmak üzere) alfabetik sırayla belirtilir,
- Eğer molekülde karbon atomu yoksa, hidrojen dahil tüm elementler alfabetik sırayla belirtilir.
- BrH
- BrI
- CH3I
- C2HCl2O2
- C2H3BrO2
- C2H3ClO2
- C2H5Br
- HI
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Son düzenleyen Safi; 9 Aralık 2016 20:56
