Ziyaretçi
Teşkilat-ı Mahsusa
I. Dünya Savaşı (1914-18) sırasında ittihat ve Terakki Fırkası’nın oluşturduğu gizli örgüt.
Sponsorlu Bağlantılar
Osmanlı sınırlan dışında yaşayan ya da bu sınırların dışında kalma tehlikesi taşıyan Türklerle Müslümanlar arasında örgütlenme ve propaganda çalışması yapmak amacıyla kurulmuştur. İttihat ve Terakki Fırkası’nın Türkçülük ve İslamcılık alanlannda yürüttüğü çalışmalann somut örneklerinden biridir.
5 Ağustos 1914’te Enver Paşa tarafından kuruldu. Yönetiminde Bahaeddin Şakir, Midhat Şükrü (Bleda) gibi İttihat ve Terakki yöneticileri de yer aldı. Enver Paşa I. Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti’nin taraf olması ile “dünya Türklüğünü birleştirme” ülküsü arasında sıkı bir ilişki görüyordu. Süreç içinde açılacak kutsal bir savaş (cihad), dünya Müslüman ve Türklerini OsmanlI Devleti’ne yaklaştıracak, oluşan bu ittifak da Türkçülük ve İslamcılık ülküsünün gerçekleşmesini sağlayacaktı.
Teşkilat-ı Mahsusa’nın ilk çalışma alanı, 1913 İstanbul Antlaşmasının Bulgaristan’a bıraktığı Batı Trakya oldu. İttihat ve Terakki yönetimi yöreyi yeniden Osmanlı topraklarına katmanın yollarını arıyor, bu amaçla Batı Trakya’da yoğun bir propaganda ve örgütlenme çalışması yürütüyordu.
Teşkilat-ı Mahsusa giderek güçlendi ve çalışma alanını genişletti. Doğu Anadolu, Kafkasya, Irak ve Suriye’ye, hatta Trablusgarp, Mısır, Sudan ve Habeşistan’a ajanlar gönderdi. Bunlar yerli halkı örgütlemeye ve özellikle Ruslarla İngilizlere karşı harekete geçirmeye çalıştılar. Bu görevliler arasında Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Bey (Killigil), Kara Kemal, Yenibahçeli Nail Bey gibi ünlü İttihat ve Terakki yöneticileri vardı. Örgüt buralarda siyasal faaliyetin yanı sıra sabotaj, suikast gibi eylemler için hazırlıklar yaptı. Örneğin Mısır’daki görevlilere Nil üzerindeki su depoları ile baraj lan uçurmak, Nil’in Sudan ve Habeşistan’daki yataklarını değiştirmek gibi görevler verildi.
Bu çahşmalar sonucunda Teşkilat-ı Mahsusa kısa süre içinde “devlet içinde devlet” durumuna geldi ve Enver Paşa’nın gücünü önemli ölçüde artırdı. I. Dünya Savaşı yıllannda düzenlenen Sankamış, Süveyş ve Hoy harekâtlan ile Sovyet Devrimi (1917) sonrasındaki Türkistan seferi hep bu örgütün çalıştığı alanlarda gerçekleşti.
I. Dünya Savaşı yenilgisinden İttihat ve Terakki’nin sorumlu tutulmasının ardından Teşkilat-ı Mahsusa da gücünü yitirdi. Enver Paşa örgütün son yöneticisi Hüsamettin Bey’i (Ertürk) ne pahasına olursa olsun örgütü korumakla görevlendirdi, ama örgüt merkezî yapısını kaybederek İstanbul’un çeşitli semtlerinde küçük birimler halinde çalışmaya başladı. Bunlar daha sonra, Kurtuluş Savaşı (1919-23) döneminin başlıca gizli örgütleri olan Mim Mim grubu ile Karakol Cemiyeti’nin çekirdeğini oluşturdu.
kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Safi; 30 Ocak 2018 18:35