Alkolizm (Alkol Bağımlılığı). Alkolün zararları. - Sayfa 2

Alkolizm
Alkollü içkilerin sürekli ve çok kullanılmasından ileri gelen hastalık.

Alkolizm etkisi altındaki insanlarda özellikle sindirim bozuklukları, iştahsızlık, bulantı, mide yanması, sinir bozuklukları, parmakların titremesi, baldırlarda kramp, karabasan (korkunç hayvanlar) ve organların bozulması gibi olumsuzluklar başgösterir. Organların bozulması, midede gastrit, ülser ve kanser olasılığı ve karaciğerde siroz biçiminde belirir. Sinir dokularının bozulması, reflekslerin gevşemesine ve giderek yok olmasına yol açar. Bunu ruhsal bozukluklar izler. En belirgin ruhsal bozukluklar, her şeye karşı aşırı isteksizlik ve halusinasyon görme biçimindedir. Bu belirtilere görüş (ambliyopi), böbrek (nefrit), kalp (miyokardi), cinsellik (iktidarsızlık) bozukluklarının eklendiği de çok sık görülmüştür. Bir hastalık sürecinde, aşırı içki yüzünden durum birden ağırlaşabilir ya da "delirium tremens" denen aşırı düzensizlikler belirir.

Alkoliklerde kimi hastalıklar, örneğin zatürree, çok tehlikeli olabilir ve kolaylıkla vereme yol açar. Ölüm genellikle bir delirium tremens sırasında, enfeksiyon ya da karaciğer büyümesi, kalp yorgunluğu gibi organik aksaklıklar sonucu olur. Alkoliklerin genellikle zaman ve çevre duygularını kaybettikleri, korkunç hayaller içinde çırpındıkları kriz anlarında, gördükleri hayallerden kurtulmak için kendilerini tehlikeli biçimlerde yaraladıkları görülür. Bu kriz durumu üç-yedi gün sürer ve tedaviyi gerektirir.

Tedavi sonrası, alkolik genellikle eski durumuna döner. Eğer hastaneye kaldırılmaz ve tedavi edilmezse, kriz ölümle sonuçlanabilir. Fiziksel etkenler, alkolizmin önemli bir bölümünü oluşturur ve bu gibi durumlarda ruhsal olduğu kadar ilâç tedavisi de uygulanır. İç salgı bezlerinin, hormonların, metabolizmanın ve beslenme rejimlerinin alkolizm üzerindeki etkileri de araştırılmaktadır. Alkolizm kurbanlarının bir arada oturup konuştukları grup tedavisiyle yararlı sonuçlara ulaşılmıştır.

Ülkemizde alkolizmle savaşan kurum Yeşilay'dır. Ayrıca 1980'den sonra Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'nde Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı Tedavi ve Araştırma Merkezi (AMATEM) adlı bir bölüm açılarak bu konuda hizmet vermeye başladı.

Alkol Bağımlısı Nasıl Anlaşılır? (Alkol bağımlısını tanıma)
Çok sık sarhoş olan, yaşanan sorunlar nedeni ile doktora giden, ağır biyolojik belirtiler nedeni ile hastaneye başvuran alkol bağımlıları tüm alkol bağımlılarının küçük bir bölümünü oluşturur. Hekimin içme sorununu erken tanıması önemlidir. Hekim fiziksel muayene ve laboratuar testleri olarak şu bulguları ve belirtileri elde ederse bir alkol sorunu olduğunu düşünebilir ve bu yönde öykü derinleştirilebilir.

• Arkus senilis
• Kırmızı burun
• Palmar eritem
• Parmaklarda sigara yanıkları
• KC de ağrısız büyüme
• Ciddi üst abdominal bölge ağrıları (pankreatite bağlı olarak)
• Kol ve bacaklarda zayıflama, kuvvet ve duyu azalması
• Laboraratuar bulguları olarak GGT( gamma glutamyl transpeptidase ) da yükselme, MCV ( mean corpusculer volume ) de düşme, trigliserid, ürik asid ve üre de yükselme (Gelder 1996)

Alkolün Etkileri
Alkol bedenin bütün hücrelerini, fakat en çok beyin hücrelerini etkiler. Bu nedenle etkileri önce davranışlarda belli olur. Öte yandan ilk yıkıldığı yer olan karaciğer hücrelerinde de bazı değişikliklere yol açarak kan lipid seviyesinin artmasına neden olmaktadır. Pankreas üzerine olumsuz etkileri ile şeker metabolizmasında bozukluğa da neden olmaktadır. Sindirim sistemi hücrelerine olan olumsuz etkileri ile vitamin ve besin değeri olan maddelerin emilimine engel olmaktadır. Beyin hücrelerini etkileyerek bellek bozukluğu, uyku bozukluğu, dürtü kontrolünde zafiyet gibi birçok soruna neden olmaktadır. Oluşan bu bozuklukların büyük bir kısmı alkol kesildikten sonra düzelme olasılığı olan bozukluklardır.

Alkol Yoksunluğu
Sık ve yoğun miktarda alkol alımı aniden kesildiğinde yoksunluk belirtiler ortaya çıkmaktadır. Terleme, nabızda artış, titreme, terleme, huzursuzluk, yerinde duramama, uykusuzluk, sinirlilik, tahammülsüzlük, geçici halüsinasyonlar, bulantı ve kusma alkol yoksunluğunun belirtileridir. Kimi zaman özellikle eşlik eden dahili ve nörolojik hastalıklar olduğunda konvülziyonlar da gözlemlenebilir.

Alkol Entoksikasyonu
Alkol alındığı miktar ile ilgili farkı etkiler ortaya çıkarır. Aşağıdaki tabloda alınan miktar ve gelişen klinik tablo ile ilgili bilgiler mevcut 20-30 mg/dL yavaşlamış motor performas ve azalmış düşünme yeteneği 30-80 mg/dL motor ve bilişsel sorunlarda artma 80-200 mg/dL koordinasyon ve yargı hatalarında artma 200-300 mg/dL nistagmus, belirgi konuşma bozukluğu ve alkolik bilinç kararması (blackout) >300 mg/dL hayati bulgularda bozulmalar ve ölüm riski

Alkol Bağımlılığı Tedavisi
Alkol kullanım bozukluğu olan kişilerde tedavi profesyonel bir yardım ile sağlanır. Bu yardımın ise şu yönleri vardır:

1. İlk bölüm bir süredir alınan alkolü kesme tedavisidir. Bu dönemde alkolün kesilmesi sonucu olağan yolsunluk belirtilerinin ortadan kalmasına yardımcı olan ilaç kullanımı ve diğer tıbbi müdahaleleri içerir.
2. Rehabilitasyon dönemi: Bu dönemde kişi artık alkol yoksunluğundan kurtulmuştur. Yaşamdaki normal işlevlere dönebilme ve alkolsüz yaşama uyum sağlama bakımından hastaya bilgi ve beceriler kazandırılmaya çalışılır. Bunun için terapötik girişimlerden yararlanılır.
3. Relapsı önleme: Tedavi modellerinde göre değişmekle birlikte AA( Adsız Alkolikler) nın 12 basamak temeli üzerinde kurulu önleme programlarıdır.Bu programlar Bu aşamada aynı zamanda ilaç tedavilerin yeri vardır (Chick1994). Kullanılan ilaçlar ya alkol arama isteğini azaltmaya ya da alkol arama davranışını söndürmeye yöneliktir.

Alkol bağımlılığında tedavi iki şekilde yapılır: hastaneye yatmadan ayaktan yürütülen tedavi programları veya tedavinin ilk aşaması hstanede yatarak, sonra ayaktan yürütülen tedavi programları şeklinde. Alkol bağımlılığında birçok hastanın hastaneye yatmadan, ayaktan yürütülen tedavi programlarında başarılı olduğu gözlenmiştir. Ayaktan tedaviler, kişiyi ev ve sosyal yaşamından uzaklaşmadan, işini ve sosyal görevlerini aksatmadan yürüttükleri için önemlidir. Fakat çoğu zaman bizim hastaları yatırarak tedavi etmek durumunda kaldığımız da bir gerçektir. Eğer:

1. Hastanın ayaktan tedavi ve izlem tedavisine yanıt öyküsü iyi değil ve ayaktan tedavi birçok kez başarısızlıkla sonuçlanmış ise
2. Hastanın öyküsünde deliryum tremens veya hastanede yatırılarak tedavi görmeyi gerektirecek diğer yaşamı tehdit eden yoksunluk durumları var ise
3. Hastanın öyküsünde ayaktan tedavi süresince içmeyi devam ettiği takdirde yaşamını tehdit edebilecek eşlik eden genel tıbbi bir durumu var ise
4. Eşlik eden diğer ruhsal hastalıklar var ve bu hastalığa bağlı aktif belirtiler gösteriyor ise
5. Hasta, daha az kısıtlayıcı bir ortamda bırakıldığında kendine veya başkalarına zarar verme riski taşıyor ise
6. Aynı anda başka bir madde kötüye kullanımı da varsa
7. Yeterli sosyal desteği yok, hasta tek başına ikamet ediyorsa

Hasta hastaneye yatırılarak tedaviye başlanmalıdır.

Alkol Entoksikasyonunda Tedavi
Alkol entoksikasyonunda hastanın kan basıncı, solunumu, ateşi çok yakından takip edilebilmesi için gerekli önlemler alınır. Tıbbi durumu ayıntılı bir şekilde gözden geçirilir. Alkol seviyesi bakılır ve entoksikasyonun ne derecede olduğu tespit edilir. Alkol entoksikasyonunda çok sık görülen kan şeker düzeyinin düşmesi varsa tespit edilir ve gerekli müdahalesi yapılır. Hastalara mutlaka tiamin takviyesi yapılmalıdır. Eğer hastaların saldırganlığı, etrafa zarar verme ve aşırı öfke hali söz konusu ise nöroleptik ilaç takviyesi yapılır. Tıbbi durumunun ciddiyeti, beraberinde başka bir madde kullanım öyküsünün varlığı veya şiddetli entoksikasyon durumu söz konusu olduğunda zaman zaman yoğun bakım takibi bile gerektirebilir.

Alkol Yoksunluğunda Tedavi
Alkol yoksunluğunun tedavisi ortalama 1-2 hafta kadar sürer. Hastanın fiziksel bulguları iyi değerlendirilip gerekli önlemler alınır. Yoksunluk döneminde çoğu zaman vücudun sıvı eksikliği olur, buna yönelik uygun sıvı takviyesi yapılır. Özellikle tiamin ve folik asit içeren polivitamin takviyesi yapılır. Proteinden zengin ve bol mineralli besinlerle yeterli derecede beslenmesi ve hastanın dinlenmesi sağlanır. Hastanın yoksunluk belirtilerinin şiddetine göre benzodiazepin türevi merkezi sinir sistemini baskılayan ilaçlar başlanır ve yoksunluk belirtilerin gerilemesi göz önünde bulundurularak yavaş yavaş azaltılarak kesilir.

Alkol yoksunluğunda kullanılan ilaçlar:

• Benzodiazepinler
• Antiepileptikler
• Nöroleptikler
• Adrenerjik agonist ve antagonistler

Nüksü önlemeye yönelik tedavide kullanılan ilaçlar:

• Acamprosate
• Naltreksone
• Bromocriptine
• Serotonin geri alım inhibitörü grubu antidepresan ilaçlar
• Buspiron
• Disülfiram

Nüksü önlemeye yönelik kullanılan Non-farmakolojik yaklaşımlar

• Alan G. Marlatt ve Judith Gordon’un geliştirdiği nüks önleme terapisi
• Davranışçı terapiler
• Adsız Alkolikler
• Evlilik ve Aile terapileri
• EMDR
• Neurobeofeedback
• İnsular tTMU

İlaç tedavilerinin yanı sıra yapılan terapiler (bireysel, grup, aileye müdahale, davranışçı yöntemler vs ) , ilaç tedavileri ve destek grubunun (AA) yardımlarının hepsinin amacı kişinin alkolsüz bir yaşama uyum yapabilmesini sağlamaya yöneliktir.