Bağışıklık (immünite)

Organizmanın, belirli bir hastalığa ya da bazı hastalıklara karşı dirençli olması. Bağışıklık, doğal ve doğuştan ya da sonradan kazanılmış olabilir. Mikrop, virüs vb. zararlı dış etkenlerin bütün saldırıları, saldırıya uğrayan organizmanın savunmasıyla karşılaşırlar. Dış saldırıya karşı savunmanın, saldırının ilk kez olmasına ya da tekrarlanmasına göre, değişik görünümleri vardır. Birinci durumda, organizma, saldırganın biçimi ve yapısı ne olursa olsun, ayrım gözetmeksizin kendine özgü silahlarıyla karşı koyar. Buna "doğal bağışıklık" denir. İkinci durumda, organizma ilk saldırıdan, saldırganın kesin ve kalıcı bir anısını saklar. Yeni bir saldırıda onu tanır ve ona göre hazırlanmış, yalnızca onunla ilgili olan, kendine özgü savunma araçlarıyla karşı koyar. Buna da "sonradan kazanılmış bağışıklık" denir. Bağışıklık doğal ya da koruyucu amaçla yapay olarak yaratılan bir enfeksiyondan sonra, kendiliğinden de kazanılmış olabilir. Yapay olarak kazanıldığında, organizmanın aşılamayla kendi savunma silâhlarını oluşturması istendiğinde, "aktif bağışıklık" diye nitelenir. Organizmaya, serum tedavisi aracılığıyla kullanılmaya hazır silâhlar (antikorlar) verilirse, "pasif bağışıklık" kazanılır. Sonradan kazanılma aktif bağışıklığın temel özelliği, yabancı bir maddenin (antijen) bedene girmesine karşı, tümüyle bu saldırgana özgü ve öteki saldırganlara karşı etkisiz olan bir korunma aracı (antikor) yapımıyla birlikte organizmanın tepkisidir. Yapay pasif bağışıklıkta, kan, plazma, nekahetteki insan serumu, gamaglobülin iğneleri ya da özel biçimde bağışık kılınmış hayvanların serumları kullanılır. Bu tedavi biçimi, 1890 yılında Behring tarafından difteri için bulunmuş ve daha sonra tetanos, gazlı kangren, yılan zehiri serumu geliştirilmiştir. Bu serum ve gamaglobülin ögeleri, hem hastalıklardan koruyucu hem de tedavi edici olarak kullanılmaktadır.

Sağlıklı bir vücut; karşılaştığı hastalık etkenleriyle ve yabancı maddelerle çoğunlukla biz farkında olmadan başeder. Mikroplarla başedemediğimiz durumlarda da "hasta" oluruz.
Vücudumuzun içinde bağışıklık sistemi adı verilen bir savunma mekanizması vardır. Bağışıklık sistemi insanları "mikrop" diye tanımlanan, enfeksiyona yol açabilen virus, bakteri, mantar ve parazit gibi mikrororganizmaların zarar verici etkilerine karşı korur. Bağışıklık sisteminin görevi öncelikle mikropların vücuda girmelerini engellemek veya girer ise vücuda girdikleri yerde yutmak, yayılmalarını engellemek ya da geciktirmektir.
Vücut, kendisine yabancı mikropların yapısını tanımladıktan sonra bu yapıları etkisiz hale getirebilecek savunma cisimcikleri oluşturur. Bu savunma cisimciklerine de antikor denir.

Belirli bir mikroorganizmaya karşı vücudun direncidir. Aktif ve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık vardır. Aktif immünite, hastalığın, çok hafif de olsa, bizzat geçirilmesiyle oluşur. Hastalığa neden olan organizmalar, vücutta antikor reaksiyonları uyan.

Kişiyi bir hastalığa karşı bağışık kılmaktır. Aktif ve pasif olmak üzere iki tip bağışıklık vardır. Pasif bağışıklıkta, antikor reaksiyonu uyandıracak nitelikte, fakat kuvveti azaltılmış veya değiştirilmiş olan mikropların vücuda aşılanmasıyla oluşur. Bu amaçla, aşılarda, yaşayan mikrop, ölü mikrop, ısı veya kimyasal maddelerle aktivitesi yok edilmiş mikroplar ve mikropların oluşturduğu hastalık belirtileri yaratabilen maddeler (bkz. Allerji) ve içinde başka organizmada oluşmuş antikor bulunan serumlar kullanılır.

Güçlü bir bağışıklık sistemi için...
Brokoli, kivi, enginar, yoğurt, domates, havuç gibi besinler hem bağışıklık sistemini güçlendirir hem de kendimizi sağlıklı ve dinç hissetmemizi sağlar.

Güçlü bir bağışıklık sistemi, her şeyden önce hastalıklara yakalanmamızı önler. Bunun için yaşlı-genç herkesin özellikle yediği besinlerle bağışıklık sistemini güçlendirmesi gerekir.

Sağlıklı olmanın birincil koşulu doğru beslenmek! Düzenli ve dengeli beslenerek bağışıklık sisteminizi de güçlendirmeniz mümkün… Biliyorsunuz, güçlü bir bağışıklık sistemi bebeklerden yaşlılara kadar herkes için önemli. Hastalıklardan korunmanın en birincil koşulu. Bunun öneminin herkes farkında ama iş doğru beslenmeye gelince birçoğumuz yediklerine yeterince dikkat etmiyor. Oysa çok basit önlemler ve doğru besinlerle bağışıklık sistemini güçlendirmek zor değil!

Acıbadem Poliklinik Bağdat Cad. Dyt. Evrim A. Demirel ve Acıbadem Hastanesi Kozyatağı Beslenme ve Dyt. İpek Cirit bağışıklık sistemini güçlendiren besinlerle ilgili önemli ipuçları veriyor.

BAKINIZ
Dalak Nedir? Dalağın Yapısı ve Görevleri
Kemik Nedir - Kemiğin Yapısı Ve Görevleri
Kan Nedir - Kanın Yapısı, Özellikleri ve Görevleri
Kan Hücreleri Nedir - Kan Hücrelerinin Yapısı ve Görevleri
Lenf Sistemi Nedir - Lenf Sisteminin Yapısı ve Görevleri
Dolaşım Sistemi Nedir - Dolaşım Sisteminin Yapısı ve Görevleri