Bağışıklık Sistem Nedir - Bağışıklık Sisteminin Yapısı ve Görevleri

Genel olarak bağışıklık cevabı patolojik bir organizma, toksik bir madde, hücresel artık yada neoplastik hücre gibi saldırgan bir durumdan vücudun kendini korumak için kullandığı bir dizi hücresel ve moleküler olayı içermektedir.
Edinilmiş ve doğal bağışıklık olmak üzere iki temel bağışıklık cevabı bulunmaktadır. Edinilmiş bağışıklık cevabı gelen belirgin bir uyarıya ona uygun bir cevap verirken doğal yada doğuştan olan bağışıklık daha evvelden belirgin ve aynı cevabı farklı olaylara karşı gösterir.

Edinilmiş Bağışıklık Sistemi: Belirgin bir uyaran yada antijene cevaben başlayan olaylardır. Antijen organizmaya yabancı bir maddeyi belirtmektedir ve vücut bu maddedeki bir moleküle karşı, daha önceden belirli bir geni olmayan bir alıcı reseptör sentezlemektedir.Organizma şu basamaklarla kendisini korumaktadır.

• Yabancı antijenik maddenin kendisinden olmadığını fark edecek
• Bağışıklık sistemi tarafından özel antijen sentezlenecek
• Görevi uyarıcı antijenik maddeyi ortadan kaldırmak olan antijene özgü etken hücreler (t ve b hücreleri) ile antijene özgü suda eriyebilen etken moleküller sentezleyecektir.

Kendisini değiştirmiş olan bir nezle virüsüne karşı vücudun verdiği yanıt buna örnektir.

Doğal Bağışıklık Sistemi: Özellikleri

• Çeşitli saldırgan uyaranları ( toksinle, hücresel atıklar) antijenden bağımsız bir şekilde tespit ederler.
• Uyaranlara karşı daha evvelden bulunan reseptörler ile önceden programlanmış bir şekilde cevap verir.
• Yabancı cisimleri fagositoz enzimatik degranülasyon gibi nonspesifik yöntemlerle ortadan kaldıran makrofaj , nötrofil gibi nonspesifik etken hücreleri çağıran biyokimyasal mediatörler ve sitokinler salgılarlar.

Daha evvelden hazır bulunan reseptörler moleküldeki belirgin bir yeri örneğin belirli bir amino asit dizilimi, lipopolisakkaritler, fosfolipidler tanırlar. Doğal bağışıklık sisteminin reseptörleri insanlarda hep aynıdır. Endoftalmideki etken bakterilerin saldığı toksinlerin ortadan kaldırılması için verilern yanıt buna örnektir.

Edinsel ve Doğal Bağışıklık Sisteminin Benzerlikleri

• Reseptör Aktivasyonu: Devamı farklı olsada başlangıç benzerdir.
• İnflamatuar yada non inflamatuar cevap: Subklinik seyretsede her ikiside inflamasyonu tetikler.
• Nonspesifik efektör hücreler ve moleküller: Edinsel bağışıklık t ve b hücrelerini aktiflesede monosit,nötrofil, eozinofiller ve nonspesifik moleküller iksinidede kullanılırlar.

Edinsel ve Doğal bağışıklık sisteminin farkları

• Tetikleyen mekanizma , Edinsel sistem genelde protein şeklindeki antijen tarafından uyarılır.Doğal bağışıklık sistemi ise karbonhidrat, fosfolipid yada protein olmayan bakteriyel toksi ve hücre artıklarınca uyarılır.
• Tanıyan reseptörler , Edineselde antibody ve t hücresi antijen reseptörleri antijene spesifiktir ve antijenin üzerindeki epitop adı verilen spesifik moleküler bölgeleri tanır. Doğal da ise temizleyici yada toksin reseptörleri ise farklı uyaranlardaki sabit moleküler dizilimleri tanırlar.
• Tetiklemeden sonra geçen zaman , Edinsel mekanizma sonradan kazanıldığı için tanınma, işleme ve etki gösterme için birkaç güne ihtiyaç duyar. Doğal bağışıklık ise önceden programlı olduğu için sadece hücrenin tetiklenmesine ihtiyaç duyar ve saatler içinde cevap oluşur.
• Hafıza , edinsel bağışıklık ile uyaran hafızaya alınır ve aynı uyaran ikinci kez tanınırsa ilkinden çok daha hızlı bir cevap verilir.Doğal bağışıklık ise her seferinde benzer şekilde cevap verir.
• Özgüllük , edinsel sistem farklı uyaranlara karşı farklı cevaplar verir. Bu antibody ve antijene özgü t ve b hücresi kullanılmasıyla sağlanmaktadır. Antijenini aminoasit diziliminde olacak değişiklikler hafızanın cevap vermesini engeliyecektir. Edinsel sistem özgül cevap vermez ve epitopda bir değişiklik olmadığı sürece moleküldeki değişiklikler verilecek cevabı etkileyemeyecektir.

Bağışıklık ve inflamasyonun farkı , Bağışıklık saldırgan bir uyaranı ortadan kaldırmak demektir, bu cevap klinik olarak ortaya çıkınca buna inflamasyon adı verilir. Daha basit olarak doğal ve edinsel bağışıklık sistemi tarafından tetiklenen ve 5 temel klinik bulguya neden olan moleküler ve hücresel olaylardır.
1. Ağrı
2. Hiperemi
3. Ödem
4. Isı
5. Fonksiyon kaybıdır.

Klinisyenler imünite tabirini edinsel bağışıklık sistemi için inflamasyonuda doğal bağışıklık sistemi için kullansada her iki sisteminde genelde subklinik bir şekilde çalışmasındır. Örneğin katarak ameliyatlarında genelde bir miktar kontamine olan lensin klinik bir bulgu vermeden temizlenmesidir.
Benzer şekilde her iki sistemde inflamasyona neden olabilmektedir. Örneğin bakteriel endoftalmide ortaya çıkan bakteriel toksinler karşı ortaya çıkan hipopiyon ile lense bağlı olarak ortaya çıkan üveitteki lens antijenlerine karşı anormal edinsel yanıtla oluşan hipopiyon klinik ve histolojik olarak birbirlerinden ayırt edilememektedir.

Bağışıklık sistemi, insan vücudunun hastalıklara karşı savunma mekanizmasını oluşturan karmaşık bir sistemdir, vücudu yabancı ve zararlı maddelerden korur.

• Nötrofiller: Akyuvarların en yüksek oranda bulunan (% 60-70) tipidir. Kemik iliğimiz hergün trilyonlarca nötröfil üreterek kan dolaşımına bırakır ama yaşam süreleri kısadır ki bu genelde birgünden azdır. Nötrofiller kan dolaşımına girdikten sonra hızla dokuların kapiller duvarlarına doğru hareket ederler. Elimize kıymık battığında ya da elimiz kesildiğinde nötrofiller hızla bu bölgeye göç ederler ve salgıladıkları enzimler, deterjan ve çamaşır suyu etkilerine benzer hidrojen peroksit veya diğer kimyasal maddelerle, karşılaştıkları bakterileri veya yabancı molekülleri öldürürler.
• Eozinofiller: Deride ve akciğerde bulunan parazitlere öldürebilen lökosit türüdür. Parazitlere tutunarak sitoplazmalarının ihtiva ettiği granülleri (kesecikleri) parazitin içine boşaltırlar. Bu granüllerin içinde parazitleri parçalayan enzimler bulunur.
• Bazofiller: Histamin denilen özel proteinler taşıdıklarından enflamasyona (iltihap) sebeb olmalarından ötürü önemlidirler. Bu hücreler allerjik hastalıkların gelişmesinden sorumludurlar.

Bağışıklık sözcüğünün tıp terminolojisindeki karşılığı immunitedir. İmmunite, Latince “immunitas” sözcüğünden köken almaktadır. İmmunitas, bağımsız olmak, özgür olmak anlamlarına sahiptir. Bu kapsamda immunite de vücut için yabancı ve zararlı olan her şeyden arınabilme durumu olarak ifade edilebilir. Peki gerçekten de immunite bize böylesine güzel bir “özgürlük” vaat edebilir mi?

Bağışıklık sistemimizin vücudumuz için önemi nedir?
Bağışıklık sistemimiz vücudumuzu dış ortamda bulunan mikroorganizmalara karşı korumakla yükümlüdür. Vücudumuz hastalıklara karşı bu sistem aracılığıyla savaşır.

Çocuklarda ve erişkinlerde bağışıklık sistemi neden zayıf düşer?
Çocuklarda yeni doğan dönemi ile 1-3 yaş arasında fizyolojik direnç düşüklüğü vardır. Bunlar bilinirse o dönemler bir takım destekler ile daha rahat geçirilebilir. Bağışıklık sistemini beslenme, genetik özellikler, birtakım hastalıklar ve tedavi süreçlerinde (örneğin; kanser, romatizmal hastalıklar) etkileyebilir. Örneğin; aşırı hijyenik ortamlarda bulunma bağışıklık sisteminin gelişimini engeller ve allerji potansiyelini arttırır. Ayrıca ailelerde genetik olarak bazı enfeksiyon hastalıklarına karşı yatkınlık vardır (örneğin; sık üst solunum yolu enfeksiyonları, sık üriner sistem enfeksiyonları ve sık barsak enfeksiyonları).

Bağışıklık sistemimizin zayıflamaması için nelere dikkat etmeliyiz?
Çocuklarınızı aşırı hijyenik ortamda büyütmemek, düzgün ve dengeli beslenme, uykuya yeterince zaman ayırma, mümkün olduğunca stresten uzak durmaya çalışmak, erişkinler için alkol ve sigara kullanımının minimuma indirilmesi, kontrolsüz ilaç (özellikle antibiyotik) kullanımını engelleyerek bağışıklık sistemimizin zayıflamasını önleyebiliriz.

Özellikle hangi dönemlerde bağışıklık sisteminin zayıflamasına karşı önlem almak gerekir?
Çocukluk dönemleri, özellikle 1-3 yaş bağışıklık sistemimizin alt düzeyde olduğu dönemdir. Ayrıca “hümaral immünite” dediğimiz bağışıklık sistemimizin bir parçası erişkin düzeyine 7 yaşında ulaşır. Ayrıca geçirilen her enfeksiyon ve sonrası dönem, bağışıklık sisteminin düştüğü dönem olduğu için özellikle korunmak gerekir. Kış ayları, sıcak soğuk farkının arttığı dönemlerde, yaşlılıkta, aşırı çalışma ve stres dönemlerinde önlemlerin alınması gerekir.

Bağışıklık sistemimizi nasıl güçlendirebiliriz?
Yukarıda saydığımız dönemlerde belirtilen olumsuz koşullar iyileştirilerek (dinlenme, iyi beslenme vb.) ve ayrıca bağışıklık sistemini güçlendiren doğal ürünler ve vitaminler takviye amaçlı kullanılarak bağışıklık sistemi güçlendirilebilir.

Dünyadaki trende baktığımızda Avrupa ülkelerinde, özellikle de Amerikan toplumunda beslenme alışkanlıklarının yoğun yaşam temposuna etkisiyle bağışıklık bilincinin daha fazla yerleşmiş olduğunu görmekteyiz. Özellikle enfeksiyona yakalanma riskinin yoğun olduğu dönemlerde vücut direncini arttırma amacıyla Beta-Glukan gibi doğal bağışıklık güçlendirici beslenme desteği ürünlerinin sıkça kullanılmakta. Bu trendin Türkiye’deki etkileri konusundaki düşünceleriniz nelerdir?
B-glukan adı madde hakkında Türkiye’de olumlu yaklaşımlar olduğunu düşünüyorum. Pediatri camiasında kabul gören bir molekül. Bu düşüncelerin nedeni literatür bilgileri, ürünün doğal olması ve edinilen deneyim ile klinik gözlemlerdir.

Bu tür ürünleri hem yetişkinler hem de çocuklar kullanabilir mi?
Evet, kullanılabilir. Gereksiz antibiyotik kullanımını azalttığı ve hastalıkların azalması nedeniyle hayat kalitesini yükselttiği, okul döneminin sağlıklı geçmesini sağladığı erişkin döneminde mikroorganizmalara karşı vücut direncini arttırdığı için, en önemlisi de güvenilir olduğu için kullanılabilir.

VÜCUT SAVUNMASI
İnsanların vücudu her zaman bir çevrede yaşamak zorundadır. Bu çevresinde bulunan çok sayıda hastalık yapıcı bakteri, virüs, mantar, arke,protista v.b mikroorganizmanın saldırısına uğrar. Sağlıklı bir insan vücudu;karşılaştığı bu hastalık etkenleriyle ve yabancı maddelerle kolayca baş eder. Çünkü insan vücudunun içinde ve dışında bağışıklık sistemi adı verilen bir savunma mekanizması vardır. Bu sistem bizi çevremizde bulunan ve vücudumuza girdiğinde enfeksiyona yol açabilen birçok etkene karşı korur.

Enfeksiyon: Çevremizde virüs,bakteri,mantar ve daha pek çok hastalık etkeni bulunur.Bu etkenlerin insan vücuduna girerek çoğalmalarına enfeksiyon denir.
Bağışıklık: Hastalık yapan bu mikroorganizmaları vücudun yabancı olarak tanımasına ve bunlara karşı kendini korumak ve savunmak için yaptığı çalışmalara denir.
Bağışıklık sistemi (immun sistemi): Bağışıklığın oluşmasında etkili olan organ ve yapılara denir.

MÖ 430 yıllarda Atina’da görülen veba salgınında daha önce veba geçirmiş insanların bu hastalığa yakalanmadığını tarihçi Tukidides yazmıştır. Bağışıklık eski çağlardan bu zamana kadar insanların ilgisini çekmiştir. XV.yüzyılda Türklerin çiçek hastalığına karşı bağışıklık kazandıkları belirtilmiştir. Türklerin çiçek hastalığına karşı,çiçek yaralarındaki kabukları toz haline getirip burunlarından çektikleri yada bıçakla çizerek oluşturdukları yaraya sürerek bağışıklık kazandıkları biliniyor.
Canlıların vücutları,hastalık etmenlerine karşı kendini korumak ve savunmak için çeşitli savunma hatlarına sahiptir.Buna genel savunma da denir.Bu hatlar üç tanedir.

• Savunmanın birinci hattı
• Savunmanın ikinci hattı
• Savunmanın üçüncü hattı

Hatlardan ilk ikisi özgül değildir yani bir hastalık yapıcı etken diğerinden ayırt edilmez.

Savunmanın birinci hattı:
Genel savunmanın birinci hattı hastalık etkeninin vücuda girişini engeller. Bu ilk hat; ağız,burun,göz,mide,deri,epitel doku ve bunların salgılarından oluşur.
Savunmanın birinci hattında;
1. Derinin mikropların girişini engellemesi ayrıca salgıladığı ter ve yağ ile pH’ı düşürerek mikropların yerleşmesini önlemesi,
2. Ağız yoluyla alınan mikroorganizmaların midedeki asit salgısı ve enzimlerle yok edilmesi,
3. Göz yaşında,solunum kanalında ve sindirim kanalında bulunan lizozim salgısının bakterileri parçalaması gibi engeller mikroorganizmaların vücuda girişini önler.
4. Solunum yolu ile vücuda giren mikroorganizmaların burun içi kıllarına,solunum yolu mukus salgısına yapışarak tutunması ile engellenir ve dışarı atılır.

Savunmanın ikinci hattı
Savunmanın ikinci hattını geçmeyi başaran mikroplar vücutta savunmanın ikinci hattı ile karşılaşır. ikinci hatta mikroplar;

• Fagositoz,
• Doğal katil hücreler,
• İltihaplanma (yangısal tepki)
• Antimikrobiyal proteinler İle karşılaşırlar.

Fagositoz;
Fagositoz farklılaşmış akyuvar hücreleri tarafından gerçekleştirilir.Bunlardan nötrofiller, fagositik hücrelerin yaklaşık %60-70 kadarını oluşturur. Enfeksiyonlu dokuya giren nötrofiller buradaki mikropları içine alarak parçalar.Ömürleri sadece birkaç gündür. Monositler ise fagositoz yapan hücrelerin %5’ini oluşturur.Bu hücreler oluştuktan birkaç saat sonra dokulara girerek burada makrofajlara dönüşür. Makrofajlar büyük ve uzun ömürlü hücrelerdir. Bazı makrofajlar vücutta dolaşır.Bazıları ise akciğer,karaciğer,böbrekler ve beyin gibi organlarda sürekli kalır. Örneğin karaciğerdeki Kupffer hücreleri,akciğerdeki makrofajlar bulundukları yerde sürekli kalan ve mikropları fagosite eden özel hücrelerdir. Eozinofiller,fagositoz yapan hücrelerin sadece %1,5’ini oluşturur. Bu hücreler kan trematodu (Schistosoma mansoni) gibi büyük parazitleri yok eder.


Doğal katil hücreler
Doğal katil hücreler mikroorganizmaları fagosite etmez.Bu hücreler salgıladıkları lizozim enzimleri ile yapıştıkları virüs bulaşmış yada kanserleşmiş hücreleri parçalayarak yok eder.

İltihaplanma (yangısal tepki)
İltihaplanma (yangısal tepki) oluşumu çeşitli şekillerde zarar görmüş yada mikroorganizmalar tarafından enfekte edilmiş dokuda ortaya çıkan bir durumdur. Çeşitli etkenler ile zedelenmiş bir dokuda,ortaya çıkan iltihaplanma durumunda yaralı dokuda bulunan bazofiller ve mast hücreleri ortama histamin verir. Histamin,damar geçirgenliğini arttırır.Histamin yaralı dokuya kan akışının hızlanmasını sağlar. Bu sayede kılcallardan doku sıvısına madde geçişi artar.Bunun sonucunda da kızartı ve ödem oluşur. Ortamdaki hastalık etkeni bakteriler ve yaralı dokudan salınan çeşitli maddeler kanda nötrofil ve makrofaj gibi fagositoz yapan akyuvar hücrelerini uyarır ve yaralı dokuya geçmelerini sağlar. Akyuvarlar hastalık yapıcı bakterileri (patojen) yok eder. Bu esnada pıhtılaşmada rol oynayan diğer proteinlerde pıhtı oluşturarak mikropların sağlıklı dokuya yayılmasını önler.


Bazofil ve mast hücreleri ortama histamin verir. Damar geçirgenliği artar.Nötrofil ve makrofaj hücrelerinin sayısı artar.


Kılcallardan doku sıvısına madde geçişi ve nötrofil ve makrofaj hücrelerini dokuya geçişi


Kızartı ve ödem oluşur.Hastalık etkeni yok edilir. Pıhtılaşma oynayan diğer proteinlerde pıhtı oluşturarak mikropların sağlıklı dokuya yayılmasını önler. 

Antimikrobiyal proteinler
Virüsle enfekte olmuş hücreler interferon adı verilen ve mikropların çoğalmasını engelleyen antimikrobiyal proteinler salgılar.İnterferon,komşu hücrelere sızarak bu hücrelerde virüslerin çoğalmasını engelleyen başka kimyasal maddeler üretilmesini sağlar. Bu yolla interferonlar nezle,grip gibi enfeksiyonlarda virüslerin hücreden hücreye yayılmasını engeller. Aynı zamanda interferonlar fagositoz yapan hücreleri uyararak mikroorganizmaların fagositozla yok edilmesini sağlar.
Vücut savunmasında enfeksiyona karşı diğer bir tepki de ateşin yükselmesidir. Hastalık etkeni bakteriler tarafından üretilen toksinler ateşi yükseltebilir. Çok yüksek ateş (40-43 C) hasta vücudundaki enzimlerin yapısını bozduğu için zararlı olabilir ancak orta derecedeki ateş ( 38,5-39 C ) mikroorganizmaların üremelerini durdurduğu gibi fagositozu kolaylaştırır,doku tamirini hızlandırır.

Savunmanın üçüncü hattı :
Savunmanın üçüncü hattı bazı mikroorganizmaları,değişime uğramış vücut hücrelerini,toksinleri ve yabancı mokelülleri tanıyan bağışıklık sistemi hücrelerince oluşur. Antikor olarak adlandırılan özgül savunma proteinlerin yapımını da içeren bu savunma hattında,akyuvar çeşitlerinden olan lenfsolitler görev alır.Bunlar:

• A-B lenfositleri
• B-T lenfositleri 

Özgül Bağışıklık
Mikroorganizmalar veya hastalık etkeni vücuda girdiklerinde,fagositik hücreler yangısal tepki ve antimikrobiyal maddeler ile birlikte vücut savunmasının üçüncü hattını oluşturan lenfositlerle de karşılaşır. Lenfositler sadece mikroorganizmaları değil,yabancı olarak gördükleri kanser hücrelerini ve nakledilmiş dokuları da yok etmeye çalışır. İnsanda B lenfositleri ve T lenfositleri olmak üzere iki çeşit lenfositler bulunur.
T-lenfositleri ve B-lenfositleri,kemik iliğindeki kök hücrelerin farklılaşması ile oluşur. Bu hücreler olgunlaştıkları yere göre isimlendirilir.
B-lenfositleri olgunlaşmalarını fetüs döneminde karaciğerde,doğum sonrasında ise kemik iliğinde tamamladıklarından B-lenfositleri ismini alırken,T-lenfositleri timus bezine göç ederek orada olgunlaştıklarından T-lenfositleri adını alır.

Antijen: Vücuda girdiğinde lenfositler tarafından yabancı olarak kabul edilen ve antikor oluşumuna sebep olan moleküllere denir.Örnek olarak virüslere, bakterilere, mantarlara, protozoonlara,parazit solucanlara denir. B ve T lenfositleri kalıtsal olarak antijenleri tanıma özelliğine sahiptir. Antijenler, insan vücuduna girdiğinde B ve T lenfositleri hızlı bir şekilde çoğalmaya başlar ve bir bölümü antijenle savaşan kısa ömürlü hücrelere dönüşür. Buna birincil bağışıklık denir. Hafıza hücreleri ise vücutta uzun süre kalır. Aynı hastalık etkeni ikinci defa vücuda girdiğinde daha önceden tanıdığı için tepki daha güçlü ve kısa sürede gerçekleşir. Bu da ikincil bağışıklıktır.
Bağışıklık sistemindeki, B lenfositleri humoral (sıvısal) bağışıklıkta etkili iken,T lenfositleri ise hücresel bağışıklıkta daha çok etkilidir.

Humoral (sıvısal) bağışıklık
B lenfositleri ve antikorlarla oluşturulan bağışıklığa denir.
Humoral bağışıklık isimlendirilmesinin nedeni bu antikorların kan plazması ve lenf içerisinde bulunmasıdır. B lenfositleri doğrudan antijenler tarafından uyarılır ve bir kısmı hafıza hücrelerine dönüşürken bir kısmı da plazma hücrelerine dönüşerek antikor üretir.
Antikor: Antijenlere karşı üretilen savunma proteinlerine denir.
Antikorlar üretildikten sonra kan ve lenfe verilir. Antikorlar yara veya enfeksiyon bölgesine giderek antijenleri etkisiz hale getirir.
Humoral bağışıklık,tifo,difteri gibi bakterilerin sebep olduğu hastalıklara karşı en etkili bağışıklık yöntemidir.
immünoglobulinler (lg): B-lenfositlerinin humoral bağışıklık oluşumunda ürettikleri antikorlara denir.

İmmünoglobulinler protein yapısındadır. Bağışıklık sisteminde beş tip İmmünoglo- bulinler üretilir.Bunlar; IgM, IgG, IgA, IgD ve IgE dur.İmmünoglobulinler farklı görevleri üslenir
IgM: Antijen ile ilk karşılaşmada (enfeksiyon,aşı vb.) ilk ve en erken sentezlenen lg’dir. Çok sayıda antijeni bağlayıp çöktürme özelliğine sahip bir yapısı vardır
IgG: Kan ve lenf sıvısındaki bakteri,plasenta yoluyla anneden fetüse geçebilen tek immünoglobulin türü lgG’dir. Yeni doğan bir bebeğin kanında anneden gelen lgG’ler dolaşır. Böylece ilk aylarda bebek,annenin dirençli olduğu çeşitli enfeksiyonlara karşı korunmuş olur.
IgA: Çeşitli vücut salgılarında bulunan temel immünoglobulinler ’dir. Solunum, sindirim ve genital sistem algıları ile gözyaşı,tükürük ve anne sütünde bulunur. Mukoza ile kaplı vücut kısımlarında bulunan lgA bakteri ve virüslerin buralara tutunmasını engeller.
IgD: Plazma hücrelerinin hafıza hücrelerine dönüşümünü sağlar.
IgE: Alerjik reaksiyonların başlamasından sorumludur.

Hücresel bağışıklık
antijenlerin T lenfositleri tarafından tanımasıyla başlar. B lenfositleri antijeni olduğu gibi tanıyabilirken T lenfositleri ancak makrofajlar gibi bazı hücrelerin yardımıyla tanıyabilir. T lenfositleri bu antijenlerle uyarılarak sayılarını arttırır ve antijenleri yok etmeye çalışır. T-lenfositleri antijeni doğrudan temas ederek yok ettiği için bu bağışıklığa hücresel bağışıklık adı verilir. Hücresel bağışıklık kanserli hücreler, parazitler,mantarlar,doku nakli ve virüslerle enfekte olmuş hücreler üzerinde etkilidir.

Bağışıklık iki şekilde kazanılır. Bunlardan birincisi canlının doğuştan getirdiği bağışıklıktır. Buna doğal bağışıklıkta denir. Diğeri canlının sonradan edindiği bağışıklıktır.Buna da kazanılmış bağışıklık adı verilir.
Doğal bağışıklık
Doğal bağışıklık: Vücudun herhangi bir hastalık etkenine karşı doğuştan dirençli olması durumuna denir.
Vücudun ortaya koyduğu bu direnç;deri,epitel doku,fagositoz yapan hücreler, doğal katil hücreler ve antimikrobiyal proteinler gibi savunmanın 1 ve 2.hattını oluşturan yapılar tarafından oluşturulur.
Doğal bağışıklık insanda kalıcıdır,türe ve ırka özgüdür. Örnek olarak zenciler sarıhumma hastalığına karşı doğal bağışıklığa sahiptir. Bir çok canlılarda hastalığa sebep olan bazı etkenler insanda hastalığa neden olmaz. Buna örnek olarak sığır vebası,tavuk kolerası gibi hastalıklar insanda etkili değildir. Bunun yanında insanlar için öldürücü ve ağır seyreden çocuk felci,kabakulak, kızamık ve frengi gibi hastalıklarda hayvanlar insanlara göre daha dirençlidir.

Kazanılmış bağışıklık:
Aktif ve pasif olarak iki şekli vardır.
Aktif bağışıklık

Hastalık etkeni mikroorganizmaların yada mikroorganizmalara ait maddelerin vücuda girmesi durumunda vücudun bu antijenlere karşı B ve T lenfositleri ile savunma yapmasıdır.
Aktif bağışıklık iki şekilde kazanılır.Birincisi hastalığın geçirilmesi ikincisi aşı yapılmasıdır. Örneğin kızamık ve kabakulak hastalığı geçiren bir kişi aktif bağışıklık kazanmış olur. Aşı ise hastalanmadan önce sağlıklı bireylere yapılır. Aşılamada hastalık meydana getiren ölü veya zayıflatılmış bakteriler yada bakteri toksinleri vücuda enjekte edilir. Vücutta bunlara karşı oluşan lenfositlerden bazıları hafıza hücrelerine dönüşür. Kişi aynı hastalık etkeni ile karşılaştığında o hastalığa karşı vücutta hazır bulunan hafıza hücreleri antikorların hızla üretilmesini sağlar. Bu antikorlar hastalık etkenini hastalık oluşturmadan yada hastalık ilerlemeden yok eder. Böylece hastalık görülmez veya hafif atlatılır. Çiçek,çocuk felci,kuduz,kızamık,kabakulak ve Hepatit-B gibi hastalıklara karşı aşılar geliştirilmiştir.


Pasif bağışıklık:

Hastalanmış kişilere başka bir canlının vücudunda geliştirilen antikorların hazır olarak verilmesine ve bu yolla bağışıklık kazanılmasına denir. Bu şekilde hazırlanmış antikorlara serum denir. Antikor serum ile hasta bireye verilir. Serumlar at ve sığır gibi hayvanların kanından elde edilir. Serum hazırlanırken hayvanın vücuduna serumu hazırlanacak hastalığın mikrobu verilir. Bu mikroba karşı hayvan vücudu,antikor oluşturur. Daha sonra hayvandan alınan kanın hücreleri ve diğer proteinleri ayrıştırılarak antikor taşıyan serum elde edilir. Bu serum hastalık anında vücuda verilerek antikor takviyesi yapılır ve vücudun direnci arttırılır. Örneğin Hepatit-B, kızamık gibi hastalıklarda serum verilerek tedavi edilir. Böylece hastalığın daha kısa sürede atlatılması sağlanır. Serum, tedavi amaçlı kullanılır, koruyucu değildir, kısa süreli bağışıklık sağlar. Pasif bağışıklık anne sütü ve plasenta yolu ile anneden yavruya geçen antikorlarla sağlanır.

Alerjilerde Bağışıklık Sisteminin Rolü
Bağışıklık sistemimizin düzenli çalışması bizi hastalıklardan önemli ölçüde korurken bağışıklık sistemimizde oluşabilecek istenmeyen yan etkilerle çeşitli alerjik reaksiyonlar gelişebilir.
Alerji: Vücudu koruyan bağışıklık sisteminin,alerjenlere karşı aşırı tepki vermesidir.
Alerjen: Alerjik reaksiyonlara yol açan antijenlere denir.
Alerjenler,solunum yoluyla,deriden temas ile ya da yiyecekler ile vücuda alınabilir ve alerjik reaksiyonlara yol açabilir.En sık rastlanan alerjilerde lgE antikorları oluşturur. Örneğin saman nezlesi,polenlere karşı çok sayıda lgE sentezlenmesinden kaynaklanan alerjik bir rahatsızlıktır.
Alerjen maddeler kişiden kişiye değişebilir. Penisilin,polen ve arı gibi zehirli maddelerin yanında ,fıstık,balık gibi besinler de alerjen olabilir. Alerjen reaksiyonun hangi alerjene karşı olduğu yapılan testlerle anlaşılmaktadır.

Bazen de bağışıklık sistemi vücut dokularını antijen gibi algılayarak bu dokulara karşı antikor oluşturur ve savaşmaya başlar. Bunun sonucunda bazı hastalıklar ortaya çıkar. Bu hastalıklara otoimmün hastalıklar denir. Bu hastalıklardan bazılar;eklem romatizması, çöl yak hastalığı, mutiple sklerosisve insilüne bağlı diyabet hastalığıdır.

VİRÜSLER VE BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
Yunanlı doktor Ganel,yaklaşık 2000 bin yıl önce depresyon hastalarının kansere yakalanma olasılığının fazla olduğunu yazmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalarda stresin bağışıklığa zarar verdiğine dair pek çok kanıt vardır. Mutlu ve sakin insanlarda sinir hücrelerinden salgılan bazı maddeler bağışıklığı güçlendirmektedir. Stresli insanlarda ise interferon ve akyuvarların sayısı azalarak bağışıklık sistemi baskılanmaktadır.
Bağışıklığa etki eden etmenlerin bazıları şunlardır:

• Stres
• Doğuştan bağışıklık sisteminin gelişmemesi durumunda ortaya çıkan antikor eksikliği,
• Organ nakli ve kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar,
• Dalak ve kemik iliği gibi organlardaki çalışmama bozuklukları,
• X ışınlarına maruz kalma
• Bazı virüsler (HİV,Domuz gribi virüsü,Kırım Kongo Kanamalı ateşi virüsü vb)

AIDS,insanlarda hastalıklara karşı koruma sağlayan bağışıklık sisteminin,HIV (Human lmmunodeficiency Virüs/İnsan Bağışıklık Yetmez Virüsü) tarafından işlevsiz hale getirilmesi sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. HIV;makrofajları,T ve B lenfositlerini etkileyerek çalışmalarını engeller. AIDS olan bireyler,enfeksiyonlara ve kansere karşı son derce hassastır ve kolay yakalanırlar.
Kırım Kongo kanamalı ateşine sebep olan virüsler bağışıklık sistemine ve damar hücrelerine zarar verir,azaltır.Kendine karşı antikor oluşumunu engeller. Nairovirüs,pıhtılaşmayı sağlayan trombasitlerin sayısının düşmesine neden olduğundan kanama görülür.
H1N1 virüsü ise solunum yollarını etkiler.Başlangıçta hafif geçirilebilecek grip olarak gözlenen hastalık zatüreye hatta ölüme neden olur.
Virüsler,etik olmamasına rağmen biyolojik silah olarak da üretilerek insanların ölümüne neden olabilirler.

Bağışıklık (İmmünite)

• Canlıdaki organ, doku ve hücrelere zarar verebilecek “her türde organizma (bakteri, virüs gibi) toksin ve tümör hücrelerine karşı direnç ve yok etmeye yönelik faaliyetler bağışıklık olarak tanımlanmaktadır.
• Bağışıklık sistemi vücuda giren veya vücutla temasta bulunan her yabancı maddeyi kontrol eder ve onları canlının sağlıklı vücut hücrelerinden ve dokularından ayırt eder.
• İnsanlarda ki bağışıklık sistemi özel işlevlere sahip organlar ve çok sayıda farklı hücreler ve moleküllerden oluşan karmaşık bir sistemdir.
• Doğal ve dinsel bağışıklık olarak iki çeşittir.

Doğal Bağışıklık

• Doğuştan var olan bir sistemdir, bütün canlılarda bulunur.
• Zarar verici etkene karşı çok hızlı, dakikalar içinde yanıt oluştuğu gözlenebilir.
• Bir hafızası yoktur ve antijenle tekrar karşılaşmada yanıt artmaz.
• Vücudun dışarıdan gelen saldırılara karşı dirençli olmasını sağlar.
• Doğal bağışıklıkla ilgili bazı faaliyetler şu şekilde sıralanabilir:
• Bakteri ve diğer saldırganların akyuvarlar ve doku makrofaj sistemi elemanlarınca fagosite edilmesi,
• Ağız yoluyla alınan organizmaların midenin asit salgısı ve sindirim enzimleri ile haraplanması,
• Derinin organizmaların istilasına karşı direnci,
• Kanda bulunan bazı yabancı kimyasal aracıların, yabancı organizma ve toksinlerle bağlanarak, onları etkisiz hale getirilmesi

Edinsel Bağışıklık

• Sonradan geliştirilen bir bağışıklık türü olup özellikle gelişmiş canlılarda bulunur.
• Hedef organizmaya ve antijene özel yanıt oluşturulur.
• Antijene göre yanıt organları değişebilir ve dolayısıyla antijen arttıkça yanıt artar.
• Yanıt oluşumu yavaş gelişen, bir süreç olup günlerce ve haftalarca sürebilir.
• İlgili antijen ve onu bulunduran organizmaya ilişkin hafıza geliştirilir ve tekrar karşılaşma durumunda daha hızlı ve güçlü yanıt verilir.
• Edinsel bağışıklık yabancı organizma ve toksine karşı geliştirilen bir savunmadır.
• Bu sistemi harekete geçirecek istilacının ya da toksinin (antijen) özel donanıma sahip olması gerekir.
• Edinilmiş immunite enfeksiyon gelişiminden sonra işlev kazanır.
• Şayet etken ile ikinci kez karşılaşılmış ise vücut daha etkili özel savunma sistemi geliştirir.
• Edinsel bağışıklık, zayıflatılmış veya öldürülmüş hastalık etkenleri veya onların toksinlerinden oluşan aşıların sağlıklı kişiye uygulanmasıyla aktif olarak kazandırabilmektedir.

Antijenler;

belirli bir antijene özgü üretilen proteinlerdir.
İmmunglubulin Anntikorlar, IgM, IgG, IgA, IgD, ve IgE olarak tanımlanan beş ana grup olarak sınıflandırılır.
IgE grubu antikorlar özellikle alerji gelişiminde çok önemlidir.

Antikorların Antijenlere Direkt Etkisi
1) Aglütinasyon: antikorun bakteri yüzeyindeki farklı antijenlerle bağlanarak kümeler oluşturması
2) Presipitasyon: antikorlarla birleşen antijenlerin çözünmeyen bir yapıda çökelmesi
3) Lizis: antikorların bazen hücre zarına doğrudan saldırarak hücre zarını haraplaması
4) Nötralizasyon: antikorların antijenik yapının toksik bölgesini kapatarak zararsız duruma getirmesi

savunma mekanizmasında immun sistemin rolü

İmmun sistem canlıları çevresel patojenlerden korumak üzere evrimleşmiştir (virus, bakteri, fungi, protozoa ve çokhücreli parazitler). Bu yüzden immun sistem enfeksiyonlardan korunmada anahtar rol oynar. Enfeksiyonun kontrolünü ve eliminasyonunu sağlayan bağışıklığa koruyucu bağışıklık denir.

Fiziksel bariyerler

Edinsel yada doğal bağışıklıktan önce doğal fiziksel bariyerler savunmada rol oynar.

• deri
• mukus
• enzimler (lizozom)
• Epitel hücreler
• Mide ve bağırsak kanalında düşük pH

Bağışıklık Sistemini Oluşturan Temel Hücreler

Bağışıklık sistemini oluşturan bu hücreler, bireyin yaşamı süresince “Hematopoez” olarak adlandırılan bir süreç aracılığıyla vücutta devamlı olarak sentezlenir. Kemik iliğinde başlayan ve daha sonra kan dolaşımı ile doku ve organlarda devam eden bu süreçte, bağışıklık sistemini oluşturan hücrelerin gelişimi ve özel hücre türlerine farklılaşmaları tamamlanır.
TANIMLAR:

• Antijen (Ag): Hayvana verildiğinde bağışıklık sisteminin harekete geçmesini sağlayan moleküllere antijen diyoruz.
• Bir molekülün Antijenik karaktere sahip olabilmesi için aşağıdaki özellikleri taşıması gerekiyor.
• Vücuda yabancı olmalı
• Genellikle büyük moleküdürler (>10,000 dalton moleküler ağırlık ),
• Yapıca komplekstirler (proteinler genellikle çok iyi antijendirler),
• Ulaşılabilir olmalılar (Bağışıklık sisteminin antijenle temas edebilmesi gerekir)

ANTİJEN-İMMUNOJEN

İMMUNOJEN : Organizmaya verildiklerinde kendilerine karşı humoral ya da hücresel bağışıklığın oluşumunu tetikleyen moleküller İMMUNOJEN olarak adlandırılır.
ANTİJEN :Tek başına verildiklerinde organizmada kendilerine karşı bağışık yanıt oluşumunu tetikleyemeyen ancak bir immunojen ile birlikte verildiklerinde bağışık yanıt oluşturabilen moleküller ANTİJEN olarak adlandırılır.

BİR MOLEKÜLÜN İMMUNOJEN OLABİLMESİ İÇİN

• Uygulandığı organizmaya yabancı olmalı
• Organizmaya verildiğinde antijen sunan hücrenin sitoplazmasında işlenebilmeli ve bu süreç sonunda oluşan epitoplar yardımcı T hücresine sunulabilmeli.
• Protein yapıda olmalı (sadece proteinler antijen sunan hücreler tarafından işlenip moleküle özgü epitoplar yardımcı T hücrelerine sunulur).
• Molekülde bulunan epitoplar belirli bir kimyasal yapıda ve sağlamlıkta olmalı (Antijen sunan hücre(APC) tarafından işlenme sürecinde epitoplar bozulmamalı)
• Partiküler yapıda olmalı (Partiküler antijenler eriyebilir antijenlere oranla Antijen sunan hücrelerde daha etkili düzeyde işlenir. Bu nedenle, eriyebilir antijen (toksin gibi) kullanılarak yapılan aşılamalarda eriyebilir antijeni partiküler forma dönüştürmek için aşı bileşimine adjuvant katılır)

B hücresi antijen reseptörü(antikor)

• Sadece B hücresi üzerinde bulunabilir.
• Plazma hücresi tarafından salgılanan çözünür bir molekül olabilir.
• Aynı epitopa spesifik bütün antikorlar aynı B hücresi tarafından üretilir.
• Antikorlarimmunglobulin yapıdadırlar.

İmmunglobulin yapısı(Antikor)

Her antikor 4 polipeptid zincirinden oluşur chains

B hücresi ve spesifik antijen reseptörü (antikor)

B hücresi üzerindeki yüzeye tutunmuş antikor spesifik bir epitopu tanıdığı zaman B hücresi olgunlaşır ve antikor salgılayan plazma hücresi haline gelir.

T ve B hücreleri spesifik epitopları nasıl tanır?

TCRve ve antikor sadece kendilerine uygun olana epitopları tanırlar. Her iki reseptörde immunglobulin yapısındadır.

Antikor kinetiği

1. İmmun reaksiyonlar spesifiktir .( A ve B antijenleri ayrı ayrı tanındı.)
2. immun reaksiyonlarda hafıza vardır.(A antijeni ikinci kez verildiğinde daha kısa sürede 1000 kat antikor üretimi yapıldı)

Immun hafıza

• T cell ve B cell (lymphocytes) hafıza hücrelerine dönüşürler
• Hafıza hücreleri antijenlere karşı daha etkili bir savunma yapama kapasitesine sahiptirler.
• Seconder immun response , primer immune responsa göre daha hızlı ve etkilidir
• Aşılamanın temel mantığı buna dayalıdır

NOT – sadece kazanılmış immun sistemin bir parçası olan lenfositler hafıza oluşturabilir.

İmmun sistemi oluşturan yapılar

İmmun sistem hücrelerinin üretildiği, olgunlaşma ve aktifleşme süreçlerini tamamladıkları organlar merkezi ve çevresel organlar olarak ikiye ayrılır.

• Kök hücrelerin kemik iliğinde olgunlaşarak farklılaşmaları sonucu, yine kemik iliğinde üç farklı tipte öncü hücre oluşur*] B ve T lenfositlerinin oluşumunda ön aşamayı oluşturan lenfoid öncü hücreler.
• Kanın pıhtılaşmasından sorumlu trombositlerin ve mikroorganizmalara karşı yürütülen savaşta ilk aşamayı oluşturan, belirgin bir mikroorganizmaya yönelik olmayan “nonspesifik” bağışıklık sisteminin yapıtaşları niteliğindeki lökositlerin oluşumunda ön aşamayı oluşturan miyeloid öncü hücreler.
• Kandan dokulara oksijen taşıyan eritrositlerin oluşumunda ön aşamayı oluşturan eritroblastlar.

1. B- Hücresi uyarımı ve antikor salınımı İki sinyale gereksinim duyarlar
Antijen ve B - lenfositi üzerinde bulunan antijen reseptörü arası etkileşimle oluşan sinyal
2. Yardımcı T-hücreleri (TH veya T-helper) tarafından üretilen ve Sitokinlerdir.

Humoral İmmun Yanıt

Yardımcı T- hücreleri
TH hücreleri salgıladıkları sitokinler ile başta B lenfositleri olmak üzere daha bir çok hücreyi uyaran ve immun yanıtı düzenleyen hücrelerdir .
Antijen sunan hücreler (APC)
Bu hücreler vücuda giren yabancı molekülleri (virüs, bakteri…) parçalayan ve bu parçaları (epitop: kısa aminoasit dizileri) MHC II aracılığı ile sunan hücrelerdir. “epitop + MHC-II molekülü”
TcR T-hücresi yüzey molekülü
Yardımcı T-hücresi üzerinde bulunan ve “epitop + MHC-II molekülü” kompleksini tanıyan reseptördür.

Antijen
APC (“epitop + MHC-II molekülü”) TcR (T-hücresi yüzey molekülü) T - Hücresi sitokinler B - Hücresi aktivasyonu - Antikor üretimi


Hücresel İmmun Yanıt

Monosit ve Makrofajlar

Fagositoz :

• makrofaj, monosit, nötrofil
• Savunmada ilk adım

FAGOSİTOZ

1. Mikroorganizma makrofaj hücre zarının içe doğru katlanmasıyla oluşan psödopod yapıya tutunur.
2. Hücre membranının tümüyle içe doğru katlanması sonu psödopod yapı fagozoma dönüşür ve mikroorganizma fagozom içerisine hapsedilir.
3. Bünyesinde mikroorganizmayı barındıran fagozom ile tüm hücre enzimlerinin depolandığı bir yapı olan lizozom zarları arasında füzyon şekillenir; bu şekilde lizozomda bulunan tüm enzimler fagozoma dahil olur.
4. Fagozoma dahil olan lizozomal enzimlerin etkisiyle içeride bulunan mikroorganizma parçalanır.
5. Mikroorganizmanın parçalanması sonu oluşan artık maddeler makrofajdan hücre dışı ortama atılır

Mast hücreleri ve Bazofiller

• Yangısal ve alerjik reaksiyonlar
• histamin, prostaglandin, proteoglikan
• Mast hücreleri genellikle bağ dokuda, bazofiller kanda lokalize olur
• Komplement sistemde görev alırlar

Alerjik reaksiyon oluşumu ( degranülasyon )


Eozinofiller: fagositer hücreler tarafından fagosite edilemeyecek derecede büyük parazitlerin parçalanması aktif eozinofiller tarafından salgılanan toksik proteinler aracılığıyla gerçekleştirilir.

• özellikle alerjik reaksiyonlar ve paraziter enfeksiyonlar
• IgE ve IgG antikorları tanıyan reseptörler

Nötrofiller

• Fagositer hücrelerdir
• Savunma da birinci aşama
• Opsoninleri tanıyan reseptörleri vardır.

Opsonin: Mikroorganizma veya enfekte hücre ile nötrofil arasındaki etkileşimde aracı molekül olarak işlev görürler antijen ve nötrofili tanıyan reseptörler sahiptirler.

Lenfositler


T lenfositleri


B lenfositleri:

Merkezi Lenfoid Organlar

TİMUS:

Timusda üç farklı hücre tipi bulunur:

• Timositler: Olgunlaşmamış T lenfositleri olup kan dolaşımından timusa gelerek burada bir olgunlaşma ve farklılaşma süreci geçirip olgun T lenfositlerine dönüşürler.
• Epitelyal Hücreler: Timositlerin olgunlaşmaları sürecinde önemli işlevleri olan ve yüzeylerinde MHC I; MHC II molekülleri taşıyan hücrelerdir.
• Makrofajlar: Timositlerin olgun T lenfositlerine dönüşümleri sürecinde organizmaya zararlı olabilecek timositleri fagosite ederek olgun T lenfositlerine dönüşümüne engel olurlar.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ OLUŞTURAN ORGANLAR

• Birincil yada Merkezi Lenfoid Organlar: T ve B lenfositlerinin olgunlaşma süreçlerini tamamladıkları organlardır
• İkincil yada Çevresel Lenfoid Organlar: Birincil lenfoid organlarda olgunlaşmalarını tamamlamış T ve B lenfositlerinin antijen ile karşılaştıkları organlardır

İkincil organlar:

• Vücuda giren yabancı antijeni kendi yapılarında muhafaza ederler.
• Yabancı antijen ile B veya T lenfositini bir araya getirmek yoluyla söz konusu antijene özgü antikor sentezi (humoral bağışıklık) ve T lenfositleri ile karakterize hücresel bağışıklığın gelişimine aracı olurlar

İkincil yada Çevresel Lenfoid Organlar
Birincil lenfoid organlarda olgunlaşmalarını tamamlamış T ve B lenfositlerinin antijenle karşılaştıkları organlardır

DALAK:

Dalak kan dolaşımında bulunan antijenleri yakalayan ve bünyesine dahil eden, dolayısıyla, kan kökenli antijenlere yönelik humoral ve hücresel bağışık yanıtların
geliştiği bir ikincil lenfoid organdır.

Lenf Nodülleri

Lenf nodülleri ağırlıklı olarak lenfosit, makrofaj ve dendritik hücrelerden oluşan, tüm vücuda dağılmış halde bulunan fasulye şeklinde yapılardır. Lenf damarlarının birleşme bölgelerinde bulunan lenf nodüllerinin temel işlevi lenf sıvısında bulunan antijenleri yakalayıp bünyesine dahil ederek olgun ancak henüz aktive olmamış T ve B lenfositlerine sunmaktır

Mukozaya Bağlı Lenfoid Doku (Mucosal Associated Lymphoid Tissue / MALT)

MALT sistemi vücudu doku kökenli antijenlere karşı koruyan, dolayısıyla mukozal bağışıklığın gelişiminde önemli rol oynayan bir sistemdir
MALT sistemi üç ana bölümden oluşur:

• Sindirim kanalı boyunca uzanan “Bağırsaklara bağlı lenfoid doku” (GALT / Gut associated lymphoid tissue)
• Solunum kanalı boyunca uzanan “Bronşlara bağlı lenfoid doku” (BALT / Bronchus associated lymphoid tissue)
• Genitaüriner kanal boyunca uzanan lenfoid doku

Kanserli Hücreleri Hedefleyen Bağışıklık Sistemi!

Bilim adamları, bağışıklık sistemini destekleyerek kanser hücreleriyle savaşmasını sağlayan, immünoterapinin fareler üzerindeki deneylerde başarılı sonuç verdiğini bildirdi. Deney raporuna göre, immünoterapi yöntemiyle, tümörlü hücrelerin baskı altına aldığı, T hücreleri olarak bilinen bağışlıklık sistemi muhafızları tekrar aktif hale getirildi ve kanserli hücrelerle savaşması sağlandı.

Chicago Üniversitesi'nden araştırmacı Wenbin Lin'in liderliğindeki bilim adamları tarafından fareler üzerinde denenen yöntemde, 20 ila 40 nanometre kalındığında ince nanopartiküller kullanıldığı ve kandaki makrofaj hücrelerine yakalanmadan, hedeflenen hücrelere nüfuz edildiği belirtildi.Lin, dolaşım sistemine nüfuz eden nanopartiküllerin, kızılötesi ışınlara maruz bırakıldığını, böylece muhteva ettiği klor bazlı moleküller sayesinde çevresindeki oksijen moleküllerini etkilediğini ve kanserli hücreleri parçalama yeteneğine sahip "tekil oksijen" adı verilen yüksek enerjili bir form oluşturduğunu söyledi.

Bilim adamlarının, daha önce kolon kanserli farelere hem nanopartiküller hem de kemoterapötiklerden faydalanılan bir immünoterapinin uygulandığını, bu yöntemden de başarılı sonuç elde edildiğini, bu çalışmada ise meme kanserli farelerde tek başına bağışıklık sisteminin devreye sokulduğunu açıkladı.

Kemoterapi desteği almadan kullanılan yönetimin de başarılı sonuç verdiğini ifade eden Lin, çalışmada bağışıklık sisteminin kanserli hücreleri hedef almasının yanı sıra vücutta tüm metastazların tamamen temizlendiğinin tespit edildiğini söyledi. İlgili yöntemin ise yakın gelecekte insanlar üzerinde denenmeye başlanması umuluyor.

Kaynak: Science / AA (6 Ocak 2017)