Ebeveynler ve Çocuklar - Sayfa 7

Çocuklarda Öğrenme Sorunları
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Mazlum Çöpür, Öğrenme sorunlarının üç gruba ayrıldığını vurgulayarak, bunları şöyle sıraladı; - Zeka azlığı ve bazı fiziksel sorunlar nedeni ile ilgili öğrenme sorunları.
2- Bazı ruhsal sorunlara bağlı olan öğrenme sorunları.
3- Diğer öğrenme sorunları.
Zeka azlığı ve bazı fiziksel sorunlar nedeni ile ilgili öğrenme sorunları
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Mazlum Çöpür, "Bir çocuğun okulda öğretilen bilgileri öğrenebilmesi için zeka düzeyinin normal sınırlar içinde olması gerekir. Zeka testlerinde elde edilen sonuçlara göre zekası 90-110 arasında olanlar normal zeka düzeyinde kabul edilmektedirler.Başka bir öğrenme sorunları yoksa normal düzeyde öğrenebilmektedirler. Zeka düzeyi 70-90 arasında olanlar sınırda zeka düzeyine sahip çocuklar olarak kabul edilmektedir. Bu grupta yer alan çocuklar güç ve yavaş öğrenirler. Uygun koşullarda ciddi sorunlar yaşamayabilirler. Ancak karışık iş ve durumlarda desteğe ihtiyaçları vardır. Okul eğitiminde başarıları alt düzeydedir.Yaşam koşulları ile ne derece başa çıkabildikleri, bireysel olarak ne derece bağımsız yaşayıp yaşam koşullarına uyum sağlayabildikleri, eğitim, motivasyon, kişilik özellikleri, mesleki fırsatlar, ruhsal bozukluklar ve bazı fiziksel sorunlar gibi etkenlere bağlıdır" dedi.
Zeka düzeyleri düşük öğrenciler özel sınıflarda okumalı
Zeka düzeyleri 50-55 ile 70 arasında olan çocuklar hafif düzeyde zeka azlığı olan çocuklar olarak kabul edildiğini belirterek, zeka azlığı olanların % 85’inin bu grupta olduğunu kaydetti. Çöpür, "Okul eğitimi başlayıncaya kadar diğer çocuklardan ayırt edilmeyebilirler. En fazla altıncı sınıf düzeyinde okul becerileri kazanabilirler. Normal sınıflarda öğrenmeleri geç ve güç olur. Ancak kaynaştırma eğitimi şeklinde normal sınıflarda öğretmenlerin özel ilgi ve toleransına ihtiyaç duyarlar. Erişkin yaşamında, ancak kendi başına yaşayabilmeye yeten toplumsal ve mesleki yetenekler kazanabilirler. Zorlu durumlarda denetim ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Zeka düzeyi 35- 55 arasında olanlar orta düzeyde zeka geriliği olan çocuklardır. En fazla ilkokul ikinci sınıf düzeyinden okul becerileri edinebilirler. Özel sınıflarda eğitim görmeleri gerekir. Görme ve duyma sorunu olan çocuklar, konuşma gecikmesi olan çocuklar, epilepsi hastalığı olan çocuklarda öğrenme sorunu yaşamaktadırlar. Çeşitli ruhsal sorunları olan çocuklar, aile ortamı sorunlu olan çocuklar ve öğrenme koşulları yeterli olmayan çocuklarda da öğrenme güçlükleri görülebilir" diye konuştu.
Öğrenme bozuklukları
Öğrenme Bozuklukları hakkında bilgi veren Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı Dr. Mazlum Çöpür, bu konudaki sorularımızı yanıtladı...

Öğrenme bozukluğu nedir?
Bazı çocuklar uygulanan zeka testlerinde normal puanlar almalarına ve uygun bir eğitim almalarına rağmen okuma, yazılı anlatım ve matematik alanında beklenenin önemli ölçüde altında başarı göstermektedirler.Bu çocuklar özel öğrenme bozukluğu olan çocuklar olarak adlandırılmaktadır. Öğrenme bozuklukları % 2- 10 arasındadır.
Özel öğrenme bozukluklarından okuma bozukluğunu açıklar mısınız?
Yaşı, zeka düzeyi, aldığı eğitime göre doğru okuma, okuma hızı ve okuduğunu anlama düzeyi düşüktür. Bu durum okul başarısını ve okuma becerileri gerektiren günlük yaşam etkinliklerini bozar. Okuma bozukluğu olan çocuklarda çoğunlukla yazılı anlatım bozukluğu ve matematik bozukluğuda vardır. Bu bozukluk % 60- 80 oranında erkeklerde görülmektedir. Bu çocukların okul başarıları diğer çocuklarda düşük olur.Genellikle okula başlamadan önce fark edilmemektedir. Zekası yüksek olan çocuklarda bu bozukluk dördüncü sınıfa kadar ayırt edilmeyebilir. Erken teşhis ve uygun eğitimle çocukların önemli bir kısmında iyi sonuç alınmaktadır.
Matematik bozukluğu nedir?
Takvim yaşı , ölçülebilir zeka düzeyi ve aldığı eğitim ve öğrenme koşulları göz önünde bulundurulduğunda matematik becerileri normalin önemli ölçüde altındadır.Matematikteki sıkıntı, okul başarısını yada matematik becerileri gerektiren günlük yaşam etkinliklerini önemli ölçüde bozar. Matematik terimlerini, işlemlerini, ve kavramlarını anlama ve adlandırma, yazılı problemleri matematik sembollerine çevirme, matematik işaretlerini okuma, tanıma , şekilleri doğru kopyalama, sayıları hatırlama bozulmaktadır. Okul çağı çocuklarının % 1’ nde görülmektedir.
Yazılı anlatım bozukluğu nedir?
Çocuğun takvim yaşı, ölçülen zeka düzeyi, ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim göz önünde tutulduğunda yazma becerileri beklenenin önemli ölçüde altındadır. Yazılı anlatımdaki bozukluk okul başarısını ve yazılı anlatım gerektiren günlük yaşam etkinliklerini önemli ölçüde bozar. Bu bozukluğu olan çocuk yazılı metinleri bütünleştirmede zorluk yaşar. Cümlelerde dilbilgisi ve noktalama hataları, çeşitli heceleme yanlışlıkları ve aşırı derecede kötü el yazısı vardır. Bu bozukluk büyük çoğunlukla yukarıda belirtilen diğer öğrenme bozuklukları ile birliktedir.Ve ikinci sınıfa kadar anlaşılmayabilir.

Aileler hangi kriterleri esas almalı?
- Çocuğunuz yaşıtları gibi öğrenemiyorsa,
- Zekası normal göründüğü halde ve diğer alanlarda normal göründüğü halde okuması geri kalıyorsa,
- Zekası normal göründüğü halde matematik veya yazılı anlatımda sorunlar yaşıyorsa,
- Okulu sevmiyor ve okula gitmek istemiyorsa,
- Okulda uyumsuzluk gösteriyorsa,
- Ders çalışmaya karşı isteksiz davranıyorsa,
- Ders çalışırken çabuk sıkılıyorsa,
- Uygun öğrenme koşulları olduğu halde öğrenmesi geri kalıyorsa,
Çocuğunuzun öğrenmesini bozan bir sorunu olabilir. Bu durumda bir uzmana başvurmanız gerekir.

Çocuklarda Şaşılık

Göz kaymalarının pek çok nedeni ve şekli vardır. Gözlerin içe dönmesine esotropi, dışa dönmesine ekzotropi denir. Bi ışık kaynağının kornea’dan yansıması ile (Hirschberg testi uygulanarak) şaşılık olup olmadığı kontrol edilebilir. Pek çok bebekte geniş ve basık burunları yüzünden yalancı içe dönme görülür. Ayrıca altı aya kadar küçük dışa dönme ve iki aya kadar küçük içe dönme de normal olabilir. Bunlar dışında şaşılık kendiliğinden geçmez. Doğuştan içe dönmelerde ameliyat altı ay civarında yapılmalıdır (hatta daha erken müdahale tartışılmaktadır).
Tümör, makula ve göz sinri lezyonları da şaşılık olarak ortaya çıkabilir. Gözlükle düzelen şaşılıklarda da gözlüğün ilk bir iki ay içinde verilmesi lazımdır. Bu yüzden şaşı olduğu düşünülen çocukların kısa sürede muayene edilmeleri gerekir. Çocuklarda tedaviden amaç, ambliopiye mani olmak ve beynin her iki gözü birlikte kullanmasını sağlamaktır. Ayrıca şaşılığa neden olan bir hastalık varsa onu da ortaya çıkarmaktır, ileri yaşlarda da çocukluk tipi şaşılık tedavi edilebilir.
Bu müdahale hem kozmetik hem de fonksiyonal düzelme sağlayabilir.Erişkin tipi şaşılık ise felç, kaza, tiroid oftalmopatisi gibi nedenlerle oluşur. Erişkinlerde çift görme önemli bir problem teşkil eder. Şaşılık tedavisinde gözlük, göz kası cerrahisi, prizme ve botulinum enjeksiyonu gibi teknikler kullanılır. Şaşılık ameliyatları gözün dışında yer alan kaslara uygulanır. Bu kasların geriletilmesi, kısaltılması, yerinin değiştirilmesi gibi çeşitli teknikler mevcuttur. Komplikasyon olma ihtimali çok küçüktür. Ancak belli oranlarda (% 10-20) şaşılığın tam olarak düzelmesi mümkündür. Bu durumda kinci bir müdahale yapılabilir. Zira cerrahi gözleri ne kadar düzeltse de onları yerinde tutan beyindir.



Çocuklarda Ambliopi

Halk arasında göz tembelliği olarak bilinir. Aslında şaşılık, katarakt gibi nedenlerle görüntünün net bir şekilde oluşmaması sonucu, beynin o gözden gelenbağlantıları azaltmasıdır. Sıklığı % 3 civarındadır. Ambliopiyi oluşturan nedenin ortadan kaldırılması, mesela şayılık ya da katarakt ameliyatı ambliopiyi düzeltmez. Tedavi için beynin tercih ettiği gözün örtülmesi (patching) ensık kullanılan yöntemdir. Atropine göz damlası da bazen denenebilir. Göz egzersizlerinin faydası ispat edilememiştir.
Tedaviye ne kadar küçük yaşta başlanırsa o kadar çabuk cevap alınır. Ambliopi tercihen üç dört yaşına kadar teşhis edilmelidir çünkü altı yaşından sonra tedavisi güçleşir. On yaşından sonra ambliopinin tedavisi mümkün değildir. Patching’e genellikle tam gün başlanmalı ve alınan cevaba göre bu süre azaltılmalıdır. Takiplerin sıklığı yaşa bağlıdır. Tedavi bşarılı olduktan sonra günde 3-4 saat koruyucu (maintanence) patching yapılması lazımdır



Çocuklarda Katarakt

Göz lensinin saydamlığını kaybetmesidir. Ailevi olarak sık rastlanıldığı gibi bazı sendromların parçası olarak, metabolik hastalıklar yüzenden ya da radyoterapi, steroid kullanımı, kaza gibi dış etkenlerle de oluşabilir. Vakaların % 30’unda belirli bir sebep bulunamaz. Direkt oftalmoskopla kırmızı röflenin takibi kataraktın erken safhada yakalanmasını sağlar. Görmeyi önemli ölçüde azaltan kataraktlar ameliyat edilmelidir. Yeni doğan bebeklerde total katarakt teşhis edildiğinde hiç beklemeden ameliyat edilmelidir. Bebeklerde katarakt ameliyatından sonra kontakt lens ya da gözlük kullanılması gerekir. Göz içi lensler yeni teknikle iki yaşından büyük çocuklarda başarıyla uygulanmaktadır. Uygun vakalarda göz içi lens sonradan da takılabilir. Ambliopinin tedavisi de cerrahi teknik kadar önemlidirl Yara iyileşmesinin fazla olamsı, arka kapsülün sıklıkla kesifleşmesi, ameliyattan yıllar sonra glokom gelişmesi ihtimali çocukların ameliyat sonrası sıklı bir şekilde takibini gerektirir. Yeterli çaba ve teknoloji sayesinde iyi düzeyde görme sağlanır