Kadın Sağlığı - Sayfa 36

Dr. Sevil ÖZ
Alkol Tüketimi ve Meme Kanseri

Ulusal Kanser Enstitüsü Bildirisinde yayınlanan bir araştırmaya göre alkol lobuler tip ve hormon reseptör-pozitif meme kanseri riskini arttırmaktadır.
Alkol tüketimi bütün meme kanseri tipleri için risk oluştursa da, çok az araştırma alkol kullanımıyla meme kanseri türü arasındaki ilişkiye değinmiştir. Bazı araştırmalarda alkol tüketiminin hormon reseptör-pozitif meme kanserine sebep olduğu vurgulansa da, çok azı meme kanserini histolojik olarak incelemiştir. Tümörün kanallardan mı (duktal) yoksa süt yapan guddelerden mi (lobular) olduğuna bakılmamıştır.

Akolün meme kanserinin türlerini nasıl tetiklediğini anlayabilmek için, Fred Hutchinson Kanser Araştıma Merkezi Doktoru Christopher I. Li, ve arkadaşları 1993 ve 1998 yılları arasında yapılan Büyük Kadın Sağlığı araştımasında incelenen 87.724 menapozda olan 50-79 yaşlar arasındaki kadınlar üzerinde bir gözlemsel araştırma yaptılar.
Araştırmacılar, Büyük Kadın Sağlığı Araştırmasında yer almış , kanser hastası 2,944 kadın üzerinde şu verileri incelediler: Tümör tipi ve hormon durumu, alkol tüketimi, demografik ve yaşam tarzı tipleri , ailesindeki hastalık ve doğurganlık geçmişi. Kadınlar, hiç alkol tüketmeyenler, az alkol tüketenler ve sürekli alkol tüketenler olmak üzere 3 kategoriye ayrıldı. Alkol tüketenler ise kendi aralarında, haftalık alkol tüketimlerine göre haftada bir birim alkol tüketenden haftada 14 birim alkol tüketene kadar olmak üzere altı gruba ayrıldı.

Araştımacılar, alkol kullanımında lobuler kanser riskinin duktal kansere oranla daha yüksek olduğunu saptadı. Ayrıca hormon reseptör-pozitif meme kanserinin, hormon reseptör negatif meme kanserine oranla daha fazla görüldüğü ortaya çıktı. Bu sonuçlar hormon reseptör pozitif kanser riskinin alkol tüketimiyle alakalı olduğunu ve alkol tüketiminde lobuler kanserin daha fazla görüldüğünü bildiren önceki çalışmaları da doğruladı. Alkolün çeşidi risk faktörlerini etkilemedi.
Araştırmacılar, günde bir ya da daha fazla alkollü içki tüketen kadınlarda lobuler kanser rsikinde artış bulduklarını fakat duktal kanser riskinde bir fark göremediklerini belirttiler .(Bilinmesi gereken önemli bir bilgi,tüm meme kanserlerinin % 70 inin duktal olduğu sadece % 15 inin lobuler olduğu yani en sık görülen tipin duktal kanser olduğudur.) Araştırmacılar, yaptıkları çalışmanın kısıtlayıcı yönünün, kadınların alkol tüketimlerini sadece araştırmanın başında takip edebildiklerini, geçmiş ya da sonraki alkol tüketimleri hakkında kesin bir bilgi sahibi olamamaları olduğunu belirttiler.

VASKÜLER MALFORMASYON AMELİYATI

Vasküler malformasyonlar anne karnında damarların gelişiminde ortaya çıkan bir bozukluk sonucunda oluşan damarsal şişliklerdir. Atardamar, toplardamar veya lenf damarlarından köken alırlar ve hemen her zaman doğumdan itibaren görünürler. Başlangıçta soluk renkli olup fark edilemeyebilirler fakat yaşın ilerlemesi ile rengi koyulaşır. Vasküler malformasyonlar çocuğun büyümesine paralel olarak büyürler ve zamanla kaybolmaları söz konusu değildir.
Vasküler malformasyonlar komşu dokularda ve üzerindeki deride yıkıma yol açabilirler. Arteriovenöz malformasyon (hem atardamar hem toplardamarlardan oluşan şişlik) söz konusu olduğunda ek olarak lezyon üzerinde ışı artışı, ses ve titreşim fark edilebilir. Ayrıca etkilenen uzvun diğerine nazaran daha gelişmiş olması durumu ile karşılaşılabilir.
Vasküler malformasyonlar özel yapıları tam olarak bilinmeyen lezyonlardır ve kendiliğinden gerilemeleri de söz konusu olmadığından genellikle cerrahi olarak çıkartılmaları gerekmektedir. Hatta bu anormal yapıları besleyen damarları anjiyografi ile saptayıp, aynı anda bazı maddeler enjekte ederek tıkamak yoluyla küçültmek gerekebilir. Bu girişimden 48-72 saat sonra cerrahi tedavi uygulanması gerekebilir. Bu ameliyat yerleşim yerine göre bölgesel uyuşturma ile de yapılabileceği gibi sıklıkla genel anestezi altında yapılması tercih edilmektedir. Genel anestezi hastanın tam olarak uyutulması ve solunumunun nefes borusuna yerleştirilen bir tüple anestezi ekibince denetlenmesi anlamına gelmektedir. Herhangi bir sorun yaşanmaması için öncelikle bazı laboratuar testleri yapılmaktadır. Anestezi uzmanı ameliyattan önce sizi değerlendirmeye alacaktır. Ameliyathanede kalp atımlarınız ve kan oksijen seviyeniz ameliyat süresince devamlı olarak elektronik cihazlar yardımıyla takip edilmektedir. Alerji veya ilaç reaksiyonu nadiren de olsa görülmekte ve ölümcül olabilmektedir. Üstelik rutin testlerle duyarlı kişiler önceden saptanamazlar. Ancak bu istenmeyen durumlar hastane koşullarında oluştuklarında, başarıyla tedavi edilebilirler ve hastaya zarar verecek bir durum olma olasılığı son derece azdır.
Genel anestezi öncesi, hastanın midesi boş olacak şekilde, 6–8 saat hiçbir şey yenmemeli ve içilmemelidir. Ameliyat sonrası da en az 4–6 saat ağızdan hiçbir şey verilmez. Bu süreler hastanın doktoru tarafından değiştirilebilir.
Ameliyatın süresi uygulanacak cerrahi girişimin tipine ve vasküler malformasyonun yerleşim yeri ve büyüklüğüne göre değişmekle birlikte 2–6 saat kadar sürmektedir. Vasküler malformasyonun yerleşim yerine ve büyüklüğüne göre yapılacak ameliyat da değişmektedir. Genellikle lezyonun üzerinden veya komşu bölgelerden cilt kesisi yapılacak ve buradan cilt altında bulunan damarsal yapı çıkartılacaktır. Üzerindeki deride yara oluşturmayan vasküler malformasyonlarda cilt karşılıklı olarak kapatılabilmektedir, fakat ciltte yara veya ülser oluşumu söz konusu ise cilt eksikliğini komşu alanlardan deri kaydırmak ya da cilt yaması uygulamak ile düzeltmek gerekebilir.
Ameliyat sonrası hasta, genellikle 1 saat kadar uyanma odasında izlendikten sonra odasına gönderilir. Ancak anesteziye bağlı olarak bulantı ve benzeri sorunlar olursa kalış süresi uzayabilir. Vasküler malformasyon ameliyatının hem riskleri hem de komplikasyonları söz konusudur.
Alternatif tedaviler:
Vasküler malformasyonların tedavisinde cerrahi eksizyon dışında damarların bağlanması, damar içine tıkayıcı madde enjeksiyonu ve lazer tedavisi kullanılabilir. Yine dövme ile lezyonun gizlenmesi tercih edilebilir. Arteriovenöz malformasyon söz konusu olduğunda ise lezyonun tamamen eksize edilmesi gereklidir.
Söz konusu olan tüm alternatif tedavi şekilleri de kendilerine göre ayrı risk ve komplikasyon ihtimalleri taşımaktadırlar.

Vasküler malformasyon ameliyatının riskleri:
Her cerrahi müdahale belirli oranda risk taşır ve önemli olan sizin vasküler malformasyon cerrahisi ile ilgili olan riskleri anlamanızdır. Bireyin uygulanacak olan operasyonu seçimi, olası yarar ve risklerin karşılaştırılmasına bağlıdır. Her ne kadar hastalarda komplikasyonların çoğuyla karşılaşılmasa da, olası komplikasyonların her birini, cerrahinin risklerini ve vasküler malformasyon ameliyatının sonuçlarını anladığınıza emin olmanız için mutlaka cerrahınızla tartışmalısınız.
Kanama: Vasküler malformasyon ameliyatlarında kanama önemli bir risktir ve operasyon esnasında veya sonrasında görülebilir. Ameliyat sonrası kanama oluştuğu takdirde, biriken kanın acil olarak boşaltılması gerekebilir. Kanama riskini artırabilmesi nedeniyle operasyonun 10 gün öncesinden aspirin veya benzeri ağrı kesici ilaçlar alınmamalıdır. Ameliyat sırasında veya sonrasında gerekli görüldüğü takdirde kan verilebilir.
Enfeksiyon: Ameliyat sonrası enfeksiyon pek sık değildir. Enfeksiyon varlığında antibiyotik veya yeni bir ameliyatın tedaviye eklenmesi zorunlu olabilir.
Nedbeleşme: Bütün ameliyatlar yara izi ile sonuçlanır, bazıları diğerlerinden daha belirgindir. Her ne kadar ameliyat sonrası iyi bir yara iyileşmesi umulsa da; cilt ve derin dokularda anormal nedbeleşme oluşabilir. Nedbeler sevimsiz olmakla birlikte çevre ciltten farklı renktedirler. Yara kapatılmasında kullanılan dikiş izleri belirgin olabilir. Nedbelerin hareketleri ve fonksiyonları kısıtlama olasılığı vardır. Anormal nedbelerin tedavisinde ek ameliyatlar gerekebilir. Yaranın kapatılması için deri yaması veya komşu dokulardan doku kaydırma gerektiğinde, derinin alındığı alanlarda da ek nedbeler oluşacaktır.
Derin yapılarda hasarlanma: Ameliyat esnasında derin yapılardan sinirler, kan damarları ve kaslar hasar görebilir. Ameliyatın yapıldığı bölgeye göre değişik şekilde hasarlanma olabilir. Derin yapıların hasarlanması geçici veya kalıcıdır.
Yara ayrılması: Vasküler malformasyon ameliyatının yapıldığı bölgede, yara iyileşmesi tamamlanıncaya kadar, cerrahi yarada açılma olabilir. Yara ayrışması kötü sonuçlara neden olur. Bu durumda yeni tedaviler zorunludur.
Allerjik tepkiler: Nadir olgularda yaraya sürülen ilaçlara, cerrahi dikiş malzemelerine, sargılara karşı allerji geliştiği bildirilmiştir. Daha ciddi olabilen sistemik tepkiler ameliyat ya da sonrasında kullanılan ilaçlara bağlı olarak gelişebilmektedir. Allerjik tepkiler ek tedavi gerektirebilirler.
Cerrahi anestezi: Genel ve lokal anestezinin her ikisi de risk taşır. Cerrahi anestezinin ve sedasyonun bütün formlarında yaralanma ve ölüm riski mevcuttur.
Tatmin edici olmayan sonuçlar: Vasküler malformasyon ameliyatı sonrasında memnuniyet vermeyen sonuçların olma olasılığı vardır. Cerrahi kabul edilemeyecek görülebilir bozukluklar, işlev kaybı, yara ayrışması, deri nekrozu ve duyu kaybı ile sonuçlanabilir. Bu tip sonuçlar karşısında hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz.
Ek Cerrahi Gerekliliği: Bazı durumlarda tek bir ameliyatla vasküler malformasyon çıkarılması söz konusu olmayabilir ve çoklu amleiyatlar gerekebilir. Komplikasyon oluşursa ek ameliyat veya diğer tedaviler zorunlu hale gelebilir. Ayrıca tam olarak çıkarılamadığı durumlarda hastalığın nüks etmesi ile karşılaşılabilir. Her ne kadar risk ve komplikasyonlar çok sık olmasa da, vasküler malformasyon ameliyatlarında bu olasılıklar hatırda tutulmalıdır. Her ne kadar sonuçlar iyi beklense de, garanti verilemez ya da sonucun kesinliğine güvenilemez.