Ziyaretçi
zeybek oyunları
Batı ve Orta Anadolu’ da, bir ölçüde de Batı Karadeniz Bölgesi’nde müzik eşliğinde oynanan halk danslarının ortak adı. En yaygın oynandıkları yöreler Aydın, Muğla, Çanakkale, Balıkesir, Manisa, Burdur, Denizli, İzmir, Bursa, Uşak ve Kütahya’dır.
Zeybek oyunlarının tek, çift, toplu ve ağır zeybek olmak üzere başlıca dört çeşidi vardır. Tek zeybekte oyuncular müziğin ritmine bağlı kalmak koşuluyla, öbür oyunculardan bağımsız olarak içlerinden geldiği gibi oynarlar.
Oyuncuların aynı anda aynı hareketi yapması zorunlu değildir. İki kişinin karşılama biçiminde oynadığı çift zeybekte ise hareketlerin birbirine uyması beklenir. Toplu zeybeği ikiden çok oyuncu sıra, karşılama ya da halka biçiminde oynar; ama oyuncular arasında el ele tutuşmak ya da kola girmek gibi herhangi bir bağlantı yoktur. Ağır zeybekse dokuz dörtlük, dört vuruşlu, aksak ölçüdeki müzikle, ağır ve temkinli tavırlarla oynanan tek kişilik bir oyundur.
Zeybek oyunları müziksiz yürümeyle başlar. Yürüme müzik eşliğinde ikinci kez yinelenir ve ardından diz üstüne düşme, diz üstünde yürüme, dönme, yere el vurma gibi hareketlerle cesaret ve gurur gibi çeşitli anlamlar ifade eden kısa süreli duruşlardan sonra düz yürümeyle sona erer. Figürler yörelere göre farklılıklar gösterir.
Örneğin ana figürlerden biri olan dönme hareketi, Kastamonu yöresinde oynanan Sepetçioğlu zeybeğinde geniş, Ankara zeybeğinde ise küçük bir halka çizilerek, kordon zeybeğindeyse aynı noktada dönülerek yapılır. Zeybek oyunlarının adları da yörelere göre değişir. Bursa yöresindeki zeybek oyunlarına sekme, Konya yöresindekilere sektirme, Teke Türkmenlerinin dilli düdük eşliğinde oynadığı zeybeklere de sipsi denir. Efe yerine aynı anlama gelen seymen sözcüğünün kullanıldığı Ankara ve Kastamonu yöresinde oynanan oyunlar aynı özellikleri taşıdığından, zeybek oyunları içinde değerlendirilir.
Kadın zeybek oyunları karşılama biçiminde oynanır. Kadın ve erkeklerin birlikte oynadığı zeybek oyunları da vardır ve bunlara alaca zeybek denir.
Davul ve zurna zeybek oyunlarının başlıca çalgısıdır. Bunların sayısı da yörelere göre değişiktir. Kadın zeybeklerinde melodi türkü olarak söylenir; bunun yanında darbuka ya da dümbelek yerine tencere ve kazan da kullanıldığı olur.
kaynak: Ana Britannica
Son düzenleyen Safi; 10 Kasım 2016 22:47