Kurtuluş Savaşı Genelgeler ve Kongreler
HAVZA BILDIRISI (Genelgesi) - Mustafa Kemal, Izmir'in işgalini Anadolu'ya duyurmak ve milli bilincin uyanmasını sağlamak için bir genelge yayımladı.
- Işgallere karşı protesto mitingleri yapılacak
- It. Dev. Ve Istanbul hükümetine işgalleri kınayan telgraflar çekilecek.
Önemi:
- Milli direniş bilinci ilk defa uyandırıldı.
- Mustafa Kemal Istanbul'a çağırıldı. Mustafa Kemal, Amasya'ya hareket etti.
AMASYA GENELGESI - Vatan'ın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı tehlikededir. (Gerekçe)
- Istanbul hükümeti üzerine düşen görev sorumlulukları yerine getirememektedir. (Istanbul'a tepki)
- Milletin bağımsızlığını yine milletin azmi ve kararı kurtaracaktır. (Yöntem-Milli Egemenlik)
- Sivas'ta milli bir kongre düzenlenecektir. (Her bölge üç delege gönderecek)
- Askeri birlikler ve milli güçler dağıtılmayacaktır.
- Her türlü denetimden uzak bir kurul oluşturulmalıdır. (Bir meclisin gerekliliği)
Önemi:
- Kurtuluş savaşının gerekçesi, metodu, amacı açıklanmıştır.
- Kurtuluş savaşı resmen ilanıdır.(ihtilal beyannamesidir. )
- Milli egemenlik yolunda ilk adım
- Mustafa Kemal Istanbul'a çağırıldı. 7-8 Temmuz 1919'da Mustafa Kemal görev ve askerlikten istifa etti.
ERZURUM KONGRESI
Bölgesel amaçlı toplandı, alınan kararlar sayesinde milli bir kongre oldu.
- Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez.
- Geçici bir hükümet kurulacak ve bu hükümetin milli bir kongre toplaması gereklidir.
- Manda ve Himaye kabul edilemez. (Ilk kez tam bağımsızlık hedeflendi)
- Milli iradeyi hakim, Kuvva-i Milliye yi etkin kılmak esastır.
- Azınlıklara ayrıcalık verilemez. Mebusan Meclisinin toplanmasına çalışılacaktır.
Kongre sonunda Temsil Heyeti seçildi. Başkan Mustafa Kemal oldu.
Önemi:
- Ilk kez milli sınırlar ve milli devletten bahsedildi.
- Ilk kez savaşmaktan bahsedildi.
- Kapitülasyonlara karşı çıkıldı.
BALIKESIR-ALAŞEHIR KONGRELERI - Bölgesel niteliktedir.
- Yunanlılara karşı silahlı direnişte ve Batı cephesinin kurulmasında etkili oldu.
SIVAS KONGRESI
Amasya ve Erzurum kararlarını uygulamak için toplandı.
Istanbul hükümeti ve işgalciler, kongrenin toplanmasını engellemeye çalışmışlardır.
Elazığ Valisi Ali Galip, kongreyi basmak ve M.Kemal'i tutuklamak için görevlendirildi.
- Manda ve Himaye kesinlikle reddedildi.
- Bütün yararlı cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti†adı ile birleştirildi. (Yürütme yetkisi Temsil Heyetine verilmiştir)
- Temsil Heyeti genişletildi. Yetkileri arttırıldı.
Önemi:
Her yönüyle milli bir kongredir.
Bağımsızlık yolunda atılan en önemli adımdır.
M.Kemal, Istanbul hükümeti ile bütün bağlarını kesti. Damat Ferit paşa istifa etti. Ali Rıza Paşa geldi.
Batı Cephesi oluşturuldu. (Komutan Ali Fuat Paşa oldu. Temsil Heyetinin ilk defa yürütme yetkisini kullanmasıdır)
AMASYA GÖRÜŞMELERI
Ali Rıza Paşa'nın teklifi ile gerçekleşti.
Bahriye Nazırı Salih Paşa ile M.Kemal arasında bir protokol yapıldı.
Istanbul hükümeti Sivas Kongresi kararlarını kabul edecek.
Milletvekili seçimleri serbestçe yapılacak.aygunhoca.com
Temsil Heyeti'nin görüşleri alınmadan barış yapılmayacak.
Not: Böylece Istanbul Hükümeti, milli mücadeleyi ve AveRMHC'ni hukuken kabul etti.
Son Osmanlı Mebusan Meclisi:
Mebuslar Meclisi'nin açılması ile seçimler yapıldı. M.Kemal Erzurum milletvekili oldu.
Mecliste, Felah-ı Vatan grubu oluştu.
Misak-ı Milli kararları kabul edildi. (28 Ocak 1920).
MISAK-I MILLI:
Mondros imzalandığı andaki topraklar bir bütündür bölünemez. Batı Trakya, Kars, Ardahan ve Artvin'de Plebisit (halk oylaması-referandum) yapılacak.
Kapitülasyonlar kabul edilemez.
Azınlıklara, dışarıdaki Türkler kadar hak verilecektir.
- Milli mücadelenin programı niteliğindedir.
- Türk yurdunun sınırları çizildi.
- 16 Mart 1920'de Meclis kapatıldı.
- TBMM'nin kurulması için harekete geçildi.